Να πάρουν τη ρεβάνς από τους ξένους τραπεζίτες, που πήραν τον έλεγχο των διοικήσεων, επιδιώκουν οι Έλληνες τραπεζίτες, πιέζοντας την κυβέρνηση να «ξηλώσει» τη διάταξη του τρίτου μνημονίου, με την οποία οι ξένοι έγιναν… αφεντικά. Όμως, οι θεσμοί των δανειστών δεν αναμένεται να τείνουν ευήκοον ους σε τέτοια αιτήματα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το πιεστικό αίτημα των τραπεζιτών είναι να αλλάξει η διάταξη που επιβλήθηκε με το τρίτο μνημόνιο, η οποία προβλέπει ότι τις θέσεις ανεξάρτητων μελών στα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών καταλαμβάνουν πρόσωπα που δεν είχαν σχέση με τον ελληνικό τραπεζικό τομέα την τελευταία δεκαετία.
Η ίδια διάταξη ορίζει, επιπλέον, ότι αυτά τα ανεξάρτητα μέλη θα έχουν την προεδρία σε όλες τις εσωτερικές επιτροπές των τραπεζών, οι οποίες ασκούν τη διοίκηση σε καθημερινή βάση. Με τον τρόπο αυτό, ακόμη και αν τα κορυφαία στελέχη (πρόεδρος, διευθύνων σύμβουλος) προέρχονται από τον ελληνικό τραπεζικό τομέα, η διοίκηση ελέγχεται στενά από πρόσωπα που δεν προέρχονται από ελληνικές τράπεζες, στην πλειοψηφία τους ξένους.
Αυτή την… άκρως ενοχλητική διάταξη «φωτογράφισε» και ο Νίκος Καραμούζης, ανακοινώνοντας την αποχώρησή του από την προεδρία της Eurobank: «υπάρχει μια πρωτοφανής διάκριση μεταχείρισης, κατά των Ελλήνων πολιτών, καθώς ο νόμος ορίζει ότι δεν μπορούν να συμμετέχουν στα δ.σ. των τραπεζών στελέχη που είχαν σχέση τα τελευταία 10 χρόνια με τον τραπεζικό τομέα».
Η κυβέρνηση δεν βλέπει αρνητικά αυτές τις εισηγήσεις των τραπεζιτών. Όμως, ακόμη και μετά τη λήξη του προγράμματος, οι δανειστές έχουν φροντίσει να γίνει δύσκολη κάθε προσπάθεια αλλαγής του θεσμικού πλαισίου για τις τράπεζες, το οποίο θεωρούν ότι εντάσσεται στον πυρήνα των μεταρρυθμίσεων του τρίτου προγράμματος. Μάλιστα, στο συμπληρωματικό μνημόνιο της τελευταίας αξιολόγησης απαγορεύονται ρητά «μονομερείς ενέργειες» στα θέματα του τραπεζικού συστήματος.
Το αίτημα των δανειστών για «ξεκαθάρισμα» των τραπεζικών διοικήσεων από τα στελέχη που κατά τεκμήριο έχουν την ευθύνη για τα προβλήματα του τραπεζικού τομέα ήταν πάγιο, στη διάρκεια των δύο πρώτων μνημονίων, αλλά οι δανειστές δεν είχαν καταφέρει να υλοποιηθεί και οι μαζικές εκκαθαρίσεις έγιναν πραγματικότητα μόνο στο πλαίσιο της εφαρμογής του τρίτου μνημονίου, καθώς η κυβέρνηση δεν είχε ιδιαίτερη διάθεση να προστατεύσει τους τραπεζίτες.
Σε έκθεση αξιολόγησης της εφαρμογής του ελληνικού προγράμματος, μάλιστα, η Κομισιόν είχε παραθέσει αναλυτικά στοιχεία για το «ξήλωμα» Ελλήνων τραπεζιτών. Ειδικότερα, έξι στα δέκα μέλη διοικήσεων των συστημικών τραπεζών απομακρύνθηκαν, ενώ εισήλθαν αλλοδαποί τραπεζίτες ως μη εκτελεστικά μέλη, οι οποίοι καλύπτουν σήμερα κατά 70% τις μη εκτελεστικές θέσεις.
Το 2016, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας προχώρησε σε έλεγχο όλων των διοικητικών συμβουλίων και των πρακτικών που εφάρμοζαν, σημείωνε η Επιτροπή. Τα κριτήρια αυτής της αξιολόγησης δεν ήταν στενά κριτήρια καταλληλότητας (fit and proper), αλλά ο έλεγχος επικεντρώθηκε στις ιδιαίτερες ανάγκες των τραπεζών, που αντιμετωπίζουν προκλήσεις τόσο από πλευράς ρευστότητας, όσο και από πλευράς ποιότητας ενεργητικού.
Εκκαθαρίσεις
Τα αποτελέσματα αυτών των ελέγχων, που διενεργήθηκαν το καλοκαίρι του 2016, παραπέμπουν σε… Νύχτα Αγίου Βαρθολομαίου για το τραπεζικό σύστημα:
- Στην Alpha, επί συνόλου 15 μελών δ.σ., άλλαξαν τα επτά (ποσοστό 47%). Επί συνόλου επτά μη εκτελεστικών μελών, τα πέντε είναι πλέον αλλοδαποί (ποσοστό 71%).
- Στην Eurobank, άλλαξαν τέσσερα από τα 12 μέλη του δ.σ. (33%), ενώ έξι από τα οκτώ μη εκτελεστικά μέλη (75%) είναι αλλοδαποί.
- Στην Πειραιώς έγιναν οι μεγαλύτερες αλλαγές. Από τα 15 μέλη δ.σ. άλλαξαν τα 14 (93%), ενώ τέσσερα από τα επτά μη εκτελεστικά μέλη είναι αλλοδαποί (ποσοστό 57%).
- Στην Εθνική, άλλαξαν επτά από τα 12 μέλη (58%), ενώ έξι από τα οκτώ μη εκτελεστικά μέλη είναι αλλοδαποί (ποσοστό 75%).
- Συνολικά, άλλαξαν 32 από τα 54 μέλη τραπεζικών διοικήσεων (59%), ενώ 21 από τα 30 μη εκτελεστικά μέλη είναι αλλοδαποί (70%).