Ελεύθεροι θα είναι σε ένα μήνα οι λογαριασμοί και οι θυρίδες, χιλιάδων Ελλήνων που κατηγορούνται για ξέπλυμα «μαύρου χρήματος», μεταξύ των οποίων είναι και οι εμπλεκόμενοι στο σκάνδαλο της Novartis.
Η απελευθέρωση τραπεζικών λογαριασμών και θυρίδων είναι αποτέλεσμα της χαριστικής διάταξης που ψήφισε η κυβέρνηση τον περασμένο Νοέμβριο, με την οποία τίθενται ασφυκτικοί χρονικοί περιορισμοί στις δικαστικές αρχές για την εκδίκαση των συγκεκριμένων υποθέσεων.
Συγκεκριμένα ο Νόμος 4637/2019 «Τροποποιήσεις Ποινικού Κώδικα, Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και συναφείς διατάξεις» προβλέπει ότι η δέσμευση των περιουσιακών στοιχείων των προσώπων που κατηγορούνται για μαύρο χρήμα, δεν μπορεί να παρατείνεται πέραν των 18 μηνών, με το σκεπτικό ότι το ίδιο χρονικό όριο ισχύει και για την προσωποκράτηση, όταν διαπράττονται άλλα εγκλήματα.
Για να παραταθεί η δέσμευση πέραν του 18μήνου θα πρέπει να αποφανθεί έγκαιρα, ο ανακριτής ή το δικαστικό συμβούλιο. Η διάταξη αυτή ισχύει για τις νέες υποθέσεις ήτοι για όσες εκκινούν οι διωκτικές διαδικασίες από τις 18 Νοεμβρίου 2019 (ημερομηνία δημοσίευσης στο ΦΕΚ του νόμου 4637/2019).
Για τις παλαιές υποθέσεις, εκείνες δηλαδή, που εκκρεμούν στα γραφεία των δικαστικών αρχών (οικονομικών εισαγγελέων, της Αρχής Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες κ.λπ. και οι οποίες έχουν ήδη συμπληρώσει το 18μηνο της δέσμευσης, υποχρεούνται ο ανακριτής ή το δικαστικό συμβούλιο να αποφασίσουν, για κάθε υπόθεση, εάν θα παραταθεί ή όχι η δέσμευση.
Μάλιστα, προβλέπεται, ότι, αν οι δικαστικές αρχές, δεν αποφανθούν εντός τριμήνου, τότε η δέσμευση των περιουσιακών στοιχείων καταργείται αυτοδικαίως!
Δηλαδή από τις χιλιάδες υποθέσεις που ήδη εκκρεμούν και ελέγχονται, αν δεν εξεταστούν και δεν αποφανθούν οι δικαστικές αρχές για παράταση του χρόνου της δέσμευσης, μέχρι τις 18 Φεβρουαρίου, τότε στις 19 Φεβρουαρίου, οι κάτοχοι των λογαριασμών και των θυρίδων αποκτούν ξανά την ελευθερία πρόσβασης στα χρήματα και στο περιεχόμενο των θυρίδων και είναι ελεύθεροι για να μεταφέρουν χρήματα όπου επιθυμούν.
Δικαστικές πηγές τονίζουν πως οι χρονικοί περιορισμοί στις συγκεκριμένες υποθέσεις ξεπλύματος μαύρου χρήματος είναι πολύ ασφυκτικοί και στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν μπορούν να διαλευκανθούν σε ενάμισι χρόνο, αφενός λόγω του όγκου των δικογραφιών αφετέρου επειδή απαιτείται η αναζήτηση στοιχείων για καταθέσεις σε τράπεζες άλλων κρατών, μια διαδικασία που είναι από μόνη χρονοβόρα, χωρίς να ευθύνονται οι ελληνικές δικαστικές αρχές.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα, προκαλεί ο νέος νόμος, στις υποθέσεις που έχουν ήδη συμπληρώσει 18μηνο και οι οποίες θα πρέπει μέχρι τις 18 Φεβρουαρίου να επανεξεταστούν από τις δικαστικές αρχές για να κρίνουν εάν θα πρέπει να παραταθεί ή όχι η δέσμευσή τους.
Όμως πρόκειται για περισσότερες από 1.000 οι υποθέσεις, που έχουν συμπληρώσει 18μηνο και υπάρχει κίνδυνος οι δικαστικές αρχές να μην προλάβουν να τις επανεξετάσουν, ώστε να αποφανθούν για τη συνέχιση των δεσμεύσεων και συνεπώς, θα απελευθερωθούν.
Μεταξύ αυτών, φυσικά είναι και κατηγορούμενοι ή εμπλεκόμενοι στο σκάνδαλο της Novartis, καθώς και άλλων υποθέσεων. Άλλωστε, εκατοντάδες είναι οι νέες υποθέσεις που διερευνά η Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες, καθώς εντός του 2019 εκκίνησε έρευνες για 370 άτομα.
Επίσης, η Εισαγγελέας κατά της Διαφθοράς, Ελένη Τουλουπάκη, απέστειλε 28 αιτήματα σε χώρες της Ευρώπης, ζητώντας πληροφορίες για καταθέσεις και άλλα χρηματοοικονομικά στοιχεία ατόμων που εμπλέκονται στο σκάνδαλο της Novartis, ενώ έχει αποστείλει και άλλα 50 αιτήματα προς χώρες εκτός Ευρώπης , μεταξύ των οποίων είναι οι γνωστοί και μη, φορολογικοί παράδεισοι.
Τι προβλέπουν οι νέες διατάξεις
Ο Νόμος 4637/2019 Τροποποιήσεις Ποινικού Κώδικα, Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και συναφείς διατάξεις δημοσιεύτηκε χθες στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και τέθηκε σε ισχύ.
Η επίμαχη διάταξη του ν. 4637/2019 προβλέπει: «Τα χρονικά όρια διάρκειας των μέτρων δέσμευσης που περιγράφονται στο εδάφιο α΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 34 ΚΠΔ ισχύουν και για την περίπτωση που η απαγόρευση της κίνησης λογαριασμών, τίτλων και χρηματοπιστωτικών προϊόντων, του ανοίγματος θυρίδων και της μεταβίβασης ή εκποίησης οποιουδήποτε περιουσιακού στοιχείου, διατάσσεται από τον Πρόεδρο της Αρχής Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας παραγράφου.»
Τα συγκεκριμένα χρονικά όρια είναι το 18μηνο, μετά την παρέλευση του οποίου, θα πρέπει να επανεξεταστούν οι υποθέσεις από το δικαστικό συμβούλιο και να αποφασιστεί εάν θα συνεχιστεί η δέσμευση ή θα αρθεί.
Για τις παλαιές υποθέσεις, για τις οποίες έχει συμπληρωθεί το 18μηνο, η διάταξη είναι η ακόλουθη:
«Εντός προθεσμίας τριών (3) μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, οι διατάξεις του Προέδρου της Αρχής Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες, που έχουν εκδοθεί σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 42 του ν. 4557/2018 πριν τη δημοσίευση του παρόντος νόμου και για τις οποίες έχουν παρέλθει τα χρονικά όρια του εδαφίου α’ της παραγράφου 2 του άρθρου 34 ΚΠΔ, διαβιβάζονται με τα σχετικά με τη δέσμευση στοιχεία και αντίγραφο του φακέλου της υπόθεσης στον ανακριτή, αν η υπόθεση εκκρεμεί στο στάδιο της ανάκρισης, ή στο αρμόδιο δικαστικό συμβούλιο, σε κάθε άλλη περίπτωση.
Ο αρμόδιος ανακριτής ή το αρμόδιο δικαστικό συμβούλιο του προηγούμενου εδαφίου αποφαίνονται για την επικύρωση ή μη της διάταξης του Προέδρου της Αρχής Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες του προηγούμενου εδαφίου, σύμφωνα με τους όρους και προϋποθέσεις των παραγράφων 1-3 του άρθρου 42 του ν. 4557/2018.
Σε περίπτωση παρέλευσης άπρακτης της προθεσμίας του προηγούμενου εδαφίου η διάταξη του Προέδρου της Αρχής Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες παύει αυτοδικαίως να ισχύει».