Από την 1η Οκτωβρίου θα έχουν τη δυνατότητα και πάλι οι τράπεζες της ευρωζώνης να μοιράζουν μπόνους στα στελέχη τους, καθώς αίρεται η απαγόρευση που είχε επιβάλει ο εποπτικός μηχανισμός της ΕΚΤ λόγω πανδημίας. Στην Ελλάδα, οι τραπεζικές διοικήσεις εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σοβαρούς περιορισμούς στα μπόνους για τα ανώτατα στελέχη και τα σχετικά προγράμματα, όπως η διανομή stock options, απευθύνονται στα μεσαία στελέχη της ιεραρχίας.
Από τον Δεκέμβριο 2020, με οδηγίες (δείτε: εδώ) που είχε δώσει ο επικεφαλής του SSM, Αντρέα Ενρία, είχε επιβληθεί απαγόρευση στις πληρωμές μπόνους σε στελέχη από τις συστημικές τράπεζες της ευρωζώνης. Ο Ενρία είχε καλέσει τις τράπεζες να συνεχίσουν να ακολουθούν μια εξαιρετικά συγκρατημένη πολιτική σχετικά με τις μεταβλητές αποδοχές μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2021.
«Η ΕΚΤ επαναλαμβάνει την προσδοκία», ανέφερε ο Ενρία στην επιστολή του, «ότι το ίδρυμά σας θα συνεχίσει να ακολουθεί εξαιρετικά συγκρατημένη πολιτική σχετικά με τις μεταβλητές αποδοχές μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2021, ιδίως όσον αφορά τα πρόσωπα που αναλαμβάνουν ουσιώδη κίνδυνο, στον βαθμό που αυτό μπορεί να επηρεάσει αρνητικά το ύψος ή την ποιότητα του συνολικού κεφαλαίου του ιδρύματός σας.
Σε αυτό το πλαίσιο, το ίδρυμά σας θα πρέπει να λάβει δεόντως υπόψη την ανάγκη διατήρησης ή αποκατάστασης μιας υγιούς κεφαλαιακής βάσης, λόγω των πιθανών επιδράσεων της πανδημίας του κορωνοϊού (COVID-19). Ως εκ τούτου, καλούμε το ίδρυμά σας να εξετάσει σε ποιον βαθμό είναι δυνατόν να μειώσει τις καταβαλλόμενες μεταβλητές αποδοχές. Σε κάθε περίπτωση, αν δεν μπορεί να εφαρμοστεί μείωση των μεταβλητών αποδοχών, το ίδρυμά σας θα πρέπει να εξετάσει κατά πόσον ένα μεγαλύτερο μέρος των μεταβλητών αποδοχών μπορεί να αναβληθεί για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, καθώς και να εξετάσει την πληρωμή των μεταβλητών αποδοχών με τη μορφή μέσων».
Σημειώνεται ότι μεταβλητές αποδοχές θεωρούνται οι πρόσθετες πληρωμές ή παροχές όπως τα μπόνους, οι οποίες εξαρτώνται από τις επιδόσεις του προσωπικού ή από συμβατικούς όρους.
Με τη λήξη της απαγόρευσης, δηλαδή από τον Οκτώβριο, οι μεγάλες τράπεζες της ευρωζώνης αναμένεται να θέσουν και πάλι σε εφαρμογή τον σχεδιασμό τους για τις διανομές μπόνους στα στελέχη τους και οι περισσότερες ήδη έχουν «βάλει στην άκρη» σημαντικά ποσά για αυτόν τον σκοπό. Άλλωστε, οι πολιτικές αμοιβών που ακολουθούν οι τράπεζες αξιολογήθηκαν από τον SSM και στο πλαίσιο του τελευταίου stress test, το οποίο έδειξε ότι με ελάχιστες εξαιρέσεις οι τράπεζες είναι επαρκώς κεφαλαιοποιημένες ακόμη και για το δυσμενές σενάριο του ελέγχου.
Στην Ελλάδα, οι τραπεζικές διοικήσεις παρακολουθούν με ενδιαφέρον τις εξελίξεις στην ευρωζώνη, όμως δεν έχουν τα ίδια περιθώρια για παροχές μπόνους που διαθέτουν οι άλλες τράπεζες της ευρωζώνης. Ειδικά για τα υψηλόβαθμα τραπεζικά στελέχη, εξακολουθεί να ισχύει ο περιορισμός που επιβλήθηκε με τον νόμο 3864/2010 (ιδρυτικός νόμος του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας), ο οποίος ορίζει ότι «οι αποδοχές των στελεχών διοίκησης δεν μπορούν να υπερβαίνουν το σύνολο των αποδοχών του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος», ενώ «οι πάσης φύσης πρόσθετες απολαβές (bonus) των ιδίων προσώπων καταργούνται για το χρονικό διάστημα συμμετοχής του πιστωτικού ιδρύματος στο πρόγραμμα κεφαλαιακής ενίσχυσης του παρόντος νόμου».
Στο παρασκήνιο, οι τράπεζες δεν έχουν σταματήσει να πιέζουν την κυβέρνηση για την αλλαγή αυτής της περιοριστικής ρύθμισης, υποστηρίζοντας ότι δεν τους επιτρέπει να προσελκύσουν τα ικανότερα στελέχη για τη διοίκησή τους από τη διεθνή αγορά, καθώς οι αμοιβές που προσφέρονται στην Ελλάδα είναι πολύ χαμηλότερες από τα διεθνή πρότυπα και δεν μπορούν να συνδεθούν με την απόδοση του κάθε στελέχους.
Ωστόσο, ο νόμος δεν περιορίζει τη δυνατότητα παροχής μπόνους στα μεσαία στελέχη των τραπεζών, γι' αυτό και οι διοικήσεις αναμένεται να δώσουν έμφαση στη βελτίωση των αμοιβών αυτής της κατηγορίας στελεχών, από τη στιγμή που εκπνεύσει και η απαγόρευση που είχε επιβάλει η ΕΚΤ. Ήδη, άλλωστε, και οι τέσσερις συστημικές τράπεζες «τρέχουν» προγράμματα για την παροχή stock options σε μεσαία στελέχη, που τους επιτρέπουν να αποκτούν μετοχές σε χαμηλή τιμή.
Την πολιτική αυτή διευκολύνει και η αλλαγή στη φορολογική νομοθεσία που έγινε πέρυσι, με την οποία απαλλάχθηκαν από τη φορολογία εισοδήματος οι παροχές σε είδος, όπως η παροχή μετοχών δωρεάν ή σε χαμηλότερη τιμή από την τιμή της αγοράς. Για αυτές τις μετοχές, τα τραπεζικά στελέχη φορολογούνται μόνο όταν τις πουλήσουν με φόρο υπεραξίας 15%.
