Δίκοπο μαχαίρι για χιλιάδες επιχειρήσεις θα αποδειχθεί, όπως εκτιμούν νομικοί, η νέα διαδικασία εξυγίανσης υπερχρεωμένων επιχειρήσεων που προβλέπει ο πτωχευτικός νόμος και τέθηκε σε ισχύ από την 1η Μαρτίου, καθώς για πρώτη φορά οι τράπεζες ή και άλλοι πιστωτές θα έχουν τη δυνατότητα να επιβάλλουν σε επιχειρήσεις - οφειλέτες την εξυγίανσή τους, ακόμη και χωρίς τη δική τους συναίνεση.
Η νέα αυτή πρόνοια στην πτωχευτική νομοθεσία έχει στόχο να θεραπεύσει ένα πρόβλημα που έχει αρκετά μεγάλη έκταση στην ελληνική οικονομία. Πολλές επιχειρήσεις βρίσκονται σε οριακό σημείο και κινδυνεύουν να οδηγηθούν σε αφερεγγυότητα, χωρίς όμως να έχουν προχωρήσει σε παύση πληρωμών. Ταυτόχρονα, οι διοικήσεις τους αρνούνται να συνεργασθούν με τις τράπεζες για να διευθετήσουν τις υποχρεώσεις τους και να παραμείνουν βιώσιμες, με αποτέλεσμα, όπως λένε τραπεζικά στελέχη, οι τράπεζες απλώς να παρακολουθούν την επιδείνωση της κατάστασης και να περιμένουν πότε θα συμβεί το «ατύχημα», αλλά τότε είναι πλέον αργά για να διασωθεί η επιχείρηση.
Ο νέος πτωχευτικός νόμος δίνει στους πιστωτές τη δυνατότητα να παίρνουν τον έλεγχο της κατάστασης, υποβάλλοντας οι ίδιοι αίτηση εξυγίανσης στην ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα που θα λειτουργήσει σύντομα, ώστε να ακολουθείται η διαδικασία εξυγίανσης χωρίς τη συναίνεση του οφειλέτη. Οι πιστωτές θα μπορούν να αναλαμβάνουν αυτή την πρωτοβουλία ακόμη και αν δεν υπάρχει οφειλή σε καθυστέρηση, απλώς και μόνο επειδή πιθανολογούν ότι υπάρχει κίνδυνος να καταστεί η επιχείρηση αφερέγγυα.
Το επόμενο και ιδιαίτερα κρίσιμο βήμα θα είναι η εξέταση της οικονομικής κατάστασης της επιχείρησης από ειδικό εμπειρογνώμονα, ο οποίος θα αποφαίνεται αν η επιχείρηση πληροί τις προϋποθέσεις του νόμου για να ενταχθεί σε καθεστώς εξυγίανσης: δηλαδή, αν αντιμετωπίζει μεν υψηλές υποχρεώσεις, αλλά παραμένει βιώσιμη. Ο εμπειρογνώμονας θα καταρτίζει και το σχέδιο για τη ρύθμιση των οφειλών, το οποίο θα πρέπει να εγκρίνουν οι πιστωτές κατά πλειοψηφία και να επικυρωθεί από δικαστήριο.
Η προπτωχευτική διαδικασία εξυγίανσης έχει στόχο τη διάσωση υπερχρεωμένων, αλλά βιώσιμων επιχειρήσεων με την αναδιάρθρωση όλων των χρεών τους σε τράπεζες, προς το Δημόσιο και σε προμηθευτές. Μέσω αυτής της διαδικασίας επιδιώκεται να αποτραπεί η πτώχευση. Η διαδικασία αφορά, κατά τον νόμο, κάθε πρόσωπο, φυσικό ή νομικό, που ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα και το τελικό αποτέλεσμα επικυρώνεται από το αρμόδιο δικαστήριο και γίνεται δεσμευτικό για όλους τους πιστωτές.
Τα βήματα που προβλέπονται στη διαδικασία εξυγίανσης είναι τα εξής:
- Κατάρτιση έκθεσης από εμπειρογνώμονα και Σχεδίου Συμφωνίας Αναδιάρθρωσης Οφειλών. Η συγκεκριμένη έκθεση θα πρέπει να περιέχει, μεταξύ άλλων, το προφίλ του οφειλέτη, την υφιστάμενη οικονομική κατάσταση της επιχείρησης, τις οφειλές του οφειλέτη ανά κατηγορία πιστωτή, την επισκόπηση επιχειρηματικού σχεδίου, την οικονομική ανάλυση βιωσιμότητας, τη διενέργεια ελέγχων – εξακριβώσεων, τις εναλλακτικές λύσεις ρύθμισης των οφειλών της επιχείρησης και τις βασικές αρχές προτεινόμενης συμφωνίας εξυγίανσης. Όλοι οι εγκεκριμένοι εμπειρογνώμονες είναι διαθέσιμοι στο ειδικό Μητρώο Εμπειρογνωμόνων Αναδιάρθρωσης Οφειλών της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους του Υπουργείου Οικονομικών (www.keyd.gov.gr ή www.gov.gr), από το οποίο οι ενδιαφερόμενοι οφειλέτες μπορούν να επιλέξουν εμπειρογνώμονα για την έναρξη της διαδικασίας της εξυγίανσης. Υπενθυμίζεται ότι από τις 15.2.2021 έχει τεθεί σε λειτουργία το εν λόγω Μητρώο, στο οποίο μπορούν να εγγράφονται φυσικά και νομικά πρόσωπα που κατέχουν εξειδικευμένη χρηματοοικονομική εμπειρία σε αναδιαρθρώσεις οφειλών, συμπεριλαμβανομένων των οικονομολόγων, λογιστών – φοροτεχνικών Α΄ τάξης και ορκωτών ελεγκτών.
- Αξιολόγηση της έκθεσης εμπειρογνώμονα και ψήφιση του Σχεδίου Συμφωνίας Εξυγίανσης από τους πιστωτές. Οι πιστωτές αξιολογούν την έκθεση του εμπειρογνώμονα και ψηφίζουν υπέρ ή κατά του Σχεδίου Συμφωνίας Εξυγίανσης. Η ψηφοφορία διενεργείται ηλεκτρονικά, μέσω της Ηλεκτρονικής Πλατφόρμας Εξυγίανσης, και με την ολοκλήρωση της ψηφοφορίας η πλατφόρμα παράγει βεβαίωση αποτελεσμάτων. Η διαδικασία θεωρείται επιτυχής, εφόσον υπερψηφίσει η πλειοψηφία των πιστωτών. Η Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Εξυγίανσης θα είναι προσβάσιμη από τις 15.4.2021, μέσω της ιστοσελίδας της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (www.keyd.gov.gr) και της ενιαίας πύλης του Δημοσίου (www.gov.gr). Μέχρι τότε, οι πιστωτές δύνανται να προβαίνουν σε υπογραφή της συμφωνίας, έτσι ώστε να εκδηλώνουν τη θετική τους ψήφο.
- Επικύρωση Συμφωνίας Εξυγίανσης από το Δικαστήριο. Στην περίπτωση υπερψήφισης της Συμφωνίας Εξυγίανσης από την πλειοψηφία των πιστωτών, ο οφειλέτης ή οι πιστωτές υποβάλλουν αίτηση στο δικαστήριο προς επικύρωσή της. Επισημαίνεται ότι με την υποβολή της αίτησης στο δικαστήριο παρέχεται αυτοδικαίως αναστολή κατασχέσεων και πλειστηριασμών από όλους τους πιστωτές. Η δικαστική επικύρωση της συμφωνίας την καθιστά δεσμευτική προς όλους τους πιστωτές, ακόμη και αυτούς που την καταψήφισαν.
Σημειώνεται ότι η διαδικασία εξυγίανσης δεν αφορά όλες τις επιχειρήσεις, αλλά μόνο όσες παραμένουν βιώσιμες. Αν μια επιχείρηση αντιμετωπίζει μη αναστρέψιμα προβλήματα βιωσιμότητας, και δεν μπορεί να ενταχθεί στις διαδικασίες της εξυγίανσης, τότε από την 1η Μαρτίου 2021 έχει τεθεί σε ισχύ και η δυνατότητα να ακολουθήσει τη διαδικασία της δεύτερης ευκαιρίας, μέσω της οποίας παρέχεται η πλήρης διαγραφή όλων των οφειλών, με ταυτόχρονη ρευστοποίηση της περιουσίας της.
Ο νέος πτωχευτικός νόμος παρέχει, επίσης, σε επιχειρήσεις που δεν μπορούν να ακολουθήσουν τη διαδικασία εξυγίανσης, τη δυνατότητα να ρυθμίσουν τα χρέη τους, μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού, ο οποίος θα ενεργοποιηθεί την 1η Ιουνίου του 2021.