Εντυπωσιακά ποσοστά εξοικονόμησης ενέργειας που φθάνουν μέχρι και το 95 % εξασφαλίζουν τα νοικοκυριά που εντάσσονται στο πρόγραμμα «Εξοικονομώ», σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Καθώς οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, του πετρελαίου θέρμανσης και του φυσικού αερίου διαμορφώνονται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, αυξάνεται αντίστοιχα η αξία της εξοικονόμησης ενέργειας ενώ παράλληλα περιορίζεται δραστικά η χρονική διάρκεια απόσβεσης των σχετικών επενδύσεων.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που αφορούν τα σπίτια τα οποία εντάχθηκαν στους προηγούμενους κύκλους του «Εξοικονομώ»:
- Κατοικίες που πριν τις παρεμβάσεις εντάσσονταν στην (χαμηλότερη) κατηγορία ενεργειακής απόδοσης Η και μετά αναβαθμίστηκαν στην υψηλότερη (Α+), περιόρισαν την κατανάλωση ενέργειας κατά 87-95 %.
Συγκεκριμένα οι κατοικίες αυτής της κατηγορίας που εντάχθηκαν στο Εξοικονόμηση κατ’ οίκον 1 μείωσαν την ετήσια κατανάλωση ενέργειας από 524,92 κιλοβατώρες ανά τετραγωνικό, σε 33,84. Στο Εξοικονόμηση κατ’ οίκον 2 η κατανάλωση περιορίστηκε από 580,47 σε 28,04 κιλοβατώρες ανά τ.μ. και στο Εξοικονόμηση κατ’ οίκον 2β έπεσε από 720,1 σε 93,9 kwh/τ.μ.
- Και σε λιγότερο ακραία παραδείγματα, π.χ. κτίρια κατοικιών που ήταν στην ενεργειακή κατηγορία Δ και αναβαθμίστηκαν στην κατηγορία Β πέτυχαν μείωση της κατανάλωσης της τάξης του 50 %.
Ενδεικτικό των περιθωρίων βελτίωσης που υπάρχουν για το κτιριακό δυναμικό της χώρας, είναι το γεγονός ότι κατά την περίοδο 2011-2019, το μεγαλύτερο ποσοστό των κτιρίων κατοικιών (66.66%) κατατάσσεται στην ενεργειακή κατηγορία Ε-Η.
Τα πιο ενεργοβόρα κτίρια κατοικιών είναι οι μονοκατοικίες (415.19 kWh/m2), ενώ τα κτίρια των πολυκατοικιών έχουν μέση ετήσια κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας ίση με 264.63 kWh/m2. Το μέσο διαμέρισμα πολυκατοικίας καταναλώνει ετησίως 174,44 κιλοβατώρες ανά τετραγωνικό για θέρμανση, 32,34 kwh/τ.μ. για ψύξη και 55,49 kwh/τ.μ. για παραγωγή ζεστού νερού χρήσης.
Σύμφωνα με την ανάλυση των στοιχείων από τις ενεργειακές επιθεωρήσεις της περιόδου 2011 – 2019, το πετρέλαιο συμμετέχει κατά μέσο όρο σε ποσοστό 51.38% στο ενεργειακό ισοζύγιο των κτιρίων κατοικίας, ενώ η ηλεκτρική ενέργεια κατά 33.70%.
Μιλώντας σε σχετική ημερίδα της Διεθνούς Ενώσεως Ιδιοκτητών Ακινήτων (UIPI) που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, η ευρωβουλευτής της ΝΔ Μαρία Σπυράκη επεσήμανε ότι τα προγράμματα τύπου «Εξοικονομώ» είναι χρήσιμα αλλά όχι επαρκή για την επίτευξη των νέων πιο φιλόδοξων στόχων που έχει θέσει η ΕΕ ως προς την εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια.
Απαιτείται, όπως ανέφερε, η δημιουργία οχημάτων ειδικού σκοπού σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης, ενώ η σύσταση ενεργειακών κοινοτήτων για την αντιμετώπιση ενεργειακής φτώχειας διευκολύνει την απορρόφηση κονδυλίων για πολίτες που έχουν χαμηλά εισοδήματα και αδυνατούν να ανακαινίσουν τα κτίριά τους.
Η ανησυχία των ιδιοκτητών
Η βασική ανησυχία των ιδιοκτητών, όπως εκφράστηκε από τον πρόεδρο της UIPI και της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων Στράτο Παραδιά είναι ότι η καθιέρωση υποχρεωτικής ελάχιστης ενεργειακής απόδοσης, ιδιαίτερα στις ενοικιαζόμενες κατοικίες (όπως προβλέπει η υφιστάμενη πρόταση της ΕΕ), χωρίς μέτρα ενίσχυσης των ιδιοκτητών, δεν θα έχει καμιά ουσιαστική αποτελεσματικότητα, ακόμη και αν συνδυαστεί με επιβολή απαγορεύσεων (π.χ. μίσθωσης ή πώλησης) και προστίμων.
«Τα κανονιστικά μέτρα, πρόσθεσε, είναι άδικα και αντικοινωνικά στην περίπτωση που θέσουν υποχρεώσεις οι οποίες δεν είναι εφικτό να εφαρμοστούν, και δεν θα υλοποιηθούν τελικά. Η εμμονή στην βίαιη εφαρμογή τους θα οδηγήσει στην εξαέρωση της αξίας των παλαιοτέρων κτιρίων και σε μείζονα κοινωνικά προβλήματα, σε βάρος των ιδιοκτητών τους».