Ο ρόλος του ΕΣΡ θα ενεργοποιείτο αυτεπαγγέλτως, μονάχα εάν ετίθετο ζήτημα παραβίασης της νομοθεσίας από τα ίδια τα μέσα ενημέρωσης, εξήγησε ο πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, Αθανάσιος Κουτρουμάνος, κατά την εξέτασή του στην Εξεταστική Επιτροπή «για τη διερεύνηση της επιχείρησης πολιτικής χειραγώγησης της κοινής γνώμης, ευτελισμό των θεσμών και κατασπατάλησης δημοσίου χρήματος».
Στο πλαίσιο αυτό, και ερωτηθείς εάν υπήρξαν καταγγελίες ή παράπονα στο ΕΣΡ, σχετικά με την κατανομή της διαφημιστικής δαπάνης στους ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς από την κυβέρνηση, ο κ. Κουτρουμάνος απάντησε πως τέτοιες καταγγελίες δεν υπήρξαν, αλλά ακόμα και αν υπήρχαν, δεν πίπτει λόγος στο ΕΣΡ για αυτό, καθώς υπάρχουν άλλες Αρχές που είναι αρμόδιες να επιληφθούν.
«Δεν υπήρξε καμία συγκεκριμένη καταγγελία στην Αρχή, ότι με κάποιον τρόπο η κυβέρνηση προσπάθησε να χειραγωγήσει τα μέσα ενημέρωσης μέσω της διαφημιστικής καμπάνιας για την πανδημία, και γι' αυτό δεν εξετάσθηκε ποτέ κάτι τέτοιο από το ΕΣΡ» δήλωσε επίσης ο κ. Κουτρουμάνος.
Κληθείς να σχολιάσει τις δηλώσεις του υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων 'Αδωνι Γεωργιάδη αλλά και του υφυπουργού τότε, και κυβερνητικού εκπροσώπου, Στέλιου Πέτσα, σχετικά με τον αποκλεισμό της εφημερίδας Documento από την καμπάνια «Μένουμε στο Σπίτι», απάντησε πως «δεν μου είναι επιτρεπτό να απαντήσω - με την ιδιότητα μάλιστα του μάρτυρος και προσθέτως με την ιδιότητα ενός θεσμικού οργάνου, στο οποίο δεν πίπτει λόγος να σχολιάσει δηλώσεις πολιτικού κατά βάση χαρακτήρα».
Αναφορικά με τον έλεγχο των δημοσκοπήσεων, ο πρόεδρος του ΕΣΡ απάντησε πως ο νομοθέτης τον έχει αναθέσει στον ΣΕΔΕΑ, το αρμόδιο όργανο για να ελέγχει την ακρίβεια, τη γνησιότητα και πληρότητα των στοιχείων και την αξιοπιστία των δημοσκοπήσεων. Μετά τη διεξαγωγή μιας δημοσκόπησης, η εταιρεία οφείλει να υποβάλει τα σχετικά στοιχεία στον εντολέα του και στον ΣΕΔΕΑ, ενώ στο ΕΣΡ να υποβάλει μονάχα τα λεγόμενα «στοιχεία ταυτότητας της έρευνας» - μια κοινοποίηση όμως, που είχε ατονήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το ΕΣΡ μπορεί να παρέμβει (τουλάχιστον όπως έχει νομολογηθεί μέχρι σήμερα) εάν η αρμόδια ελεγκτική των δημοσκοπήσεων εταιρεία (ΣΕΔΕΑ) διαπιστώσει την ύπαρξη μιας παράβασης με καταδικαστικό πόρισμα. Τότε απευθύνεται στο ΕΣΡ, για να επιβάλουμε κύρωση στην εταιρεία δημοσκοπήσεων που διέπραξε την παράβαση, διευκρίνισε ο κ. Κουτρουμάνος.
Ερωτηθείς, εάν από τον Ιούλιο του 2019 έχει υπάρξει αμφισβήτηση ως προς το παραγόμενο αποτέλεσμα συγκεκριμένων δημοσκοπικών εταιρειών, ή ενδεχομένως τυχόν καταγγελίες για τυχόν παρατυπίες, απάντησε πως «δεν υπήρξε καμία τέτοια καταγγελία από το 2016 μέχρι σήμερα που είμαι πρόεδρος στο Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης» όπως και ποτέ «δεν δέχθηκα καταγγελία ότι προβλήθηκε δημοσκόπηση με τρόπο άτακτο από μέσο ενημέρωσης». Ειδικά για το εάν η εταιρεία Opinion Poll για την δημοσκόπηση της 31-5-2021 είχε γνωστοποιήσει στο ΕΣΡ την ταυτότητα της δημοσκόπησης, ο κ. Κουτρουμάνος επιφυλάχθηκε να το ελέγξει και να ενημερώσει την Επιτροπή.
Σχετικά τέλος, με τα δωρεάν μηνύματα που είναι υποχρεωμένοι οι ραδιοτηλεοπτικοί σταθμοί να μεταδίδουν και αφορούν θέματα υγείας, ο κ. Κουτρουμάνος είπε πως αυτά βάσει του Κανονισμού, δεν μπορεί να υπερβαίνουν σε διάρκεια τα σαράντα δευτερόλεπτα και οι τηλεοπτικοί και οι ραδιοφωνικοί σταθμοί έχουν υποχρέωση ημερησίως να μεταδίδουν μηνύματα κοινωνικού περιεχομένου, που να μην υπερβαίνουν τα τρία λεπτά της ώρας συνολικά. Έτσι, δεν μπορεί να υποχρεωθεί ένα κανάλι ή ένα ραδιόφωνο, να μεταδώσει μηνύματα κοινωνικού περιεχομένου άνευ ανταλλάγματος, για περισσότερο από τρία λεπτά της ώρας. Σύμφωνα δε, με την ισχύουσα νομοθεσία, τα κοινωνικά μηνύματα πρέπει να προβάλλονται σε χρόνο υψηλής τηλεθέασης, αλλά μόνον μέχρι σαράντα δευτερόλεπτα. Δηλαδή, ουσιαστικώς, να προβάλλεται μονάχα ένα κοινωνικό μήνυμα σε ζώνη υψηλής θεαματικότητας, στο λεγόμενο prime time.
Η κατάθεση του Ιορδάνη Γιαμουρίδη
Η κατάθεση του προέδρου της επιτροπής παραλαβής του έργου της ενημερωτικής καμπάνιας «Μένουμε Σπίτι», Ιορδάνη Γιαμουρίδη, (προϊσταμένου του τμήματος Οπτικοακουστικών Μέσων και Διαδικτύου της διεύθυνσης Εποπτείας Μέσων Ενημέρωσης της γενικής γραμματείας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης), έγινε υπό τις διαμαρτυρίες των βουλευτών της αντιπολίτευσης, καθώς σχετικά έγγραφα που είχαν ζητηθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ χθες, έφτασαν και μοιράσθηκαν στους εισηγητές των κομμάτων στις 2 τα ξημερώματα, με αποτέλεσμα οι τελευταίοι να μην έχουν προλάβει να τα επεξεργαστούν.
Ο εισηγητής της αξιωματικής αντιπολίτευσης Γιάννης Ραγκούσης, ανέφερε πως τα έγγραφα αυτά είναι ουσιαστικά για την εξέταση του μάρτυρα και ζήτησε την αναβολή της εξέτασής του - πρόταση με την οποία συντάχθηκε και ο εισηγητής του ΚΙΝΑΛ Γιώργος Καμίνης και η βουλευτής του ΚΚΕ Μαρία Κομνηνάκα. Η πλειοψηφία της ΝΔ απέρριψε το αίτημα, ενώ ο πρόεδρος της επιτροπής, Γιάννης Κεφαλογιάννης, ανέφερε πως «με βάση και την ιστορία όλων των εξεταστικών και προανακριτικών επιτροπών, δεν σημαίνει ότι κάθε φορά που ζητείται ένα έγγραφο θα πρέπει να υπάρχει και αίτημα αναβολής, ούτε υπάρχει θέμα ακυρότητας της διαδικασίας, όπως ακούστηκε. Η αποστολή των εγγράφων που ζητήθηκαν χθες, πραγματικά έγινε σε χρόνο ρεκόρ και ψηφιοποιήθηκαν μέσα στην ημέρα. Έχει σταλεί ο πλήρης φάκελος ήδη από τη Δευτέρα. Επομένως, έχετε γνώση των εγγράφων. Είναι μια ζωντανή διαδικασία, όπου συνεχώς θα έρχονται έγγραφα τα οποία θα μπαίνουν στον φάκελο. Δεν μπορούμε να πάμε με μια διαδικασία όπου κάθε φορά που θα ζητάμε ένα έγγραφο, θα υποβάλλουμε και αίτημα αναβολής».
Σε ό,τι αφορά τα κριτήρια διαχείρισης της ενημερωτικής καμπάνιας «Μένουμε Σπίτι», ο κ. Γιαμουρίδης είπε πως η επιτροπή του δεν είχε την αρμοδιότητα να ελέγξει τα κριτήρια με τα οποία δόθηκε η κάθε διαφήμηση, αλλά μονάχα αν έχει ακολουθηθεί η σύμβαση σε σχέση με τα παραδοτέα. Έγινε δειγματοληπτικός έλεγχος και όχι καθολικός σε όλα τα 1.232 μέσα ενημέρωσης, όπου συμπεριλαμβάνονταν οι υπεύθυνες δηλώσεις, οι ροές, τα screenshots από τα sites και τις εφημερίδες, για να διαπιστωθεί ότι υπήρχε η απόδειξη ότι όντως εκτελέστηκε το έργο.
Στην ερώτηση «εάν ο ανάδοχος, η εταιρεία 'INITIATIVE', που πρότεινε και η Προεδρία της Κυβέρνησης δια μέσου του αρμόδιου υφυπουργού, ήταν εκείνη η οποία ενέκρινε σε ποια μέσα μαζικής ενημέρωσης θα έμπαινε μια διαφήμιση ή αντίστροφα» ο κ. Γιαμουρίδης απάντησε πως «στη σύμβαση αναφέρεται ότι η πρόταση θα έπρεπε να εκπονηθεί από την ανάδοχο προς τον σκοπό της τελικής επιλογής των μέσων. Δεν προβλέπεται στη συγκεκριμένη περίπτωση αρμοδιότητα στην επιτροπή μας να αναζητήσει ποιος είναι αυτός τελικά ο οποίος προβαίνει στην τελική επιλογή των μέσων, γιατί δεν το ορίζει η σύμβαση». «Εμείς δεν είχαμε αρμοδιότητα να ελέγξουμε ποιος είναι αυτός που κάνει την τελική επιλογή. Θα δείτε ότι στα Πρακτικά, αναφέρω ότι η ανάδοχος 'προτείνει και αξιοποιεί' τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Δηλαδή, τις λίστες που περιλαμβάνονται μέσα στα παραδοτέα, που είναι ταυτόχρονα και πρόταση και παρακολούθηση, τις παραπέμπουμε στα Πρακτικά, αναφέροντας ότι η ανάδοχος 'προτείνει και αξιοποιεί'».
Ο κ. Γιαμουρίδης δήλωσε πως «δεν διαπίστωσε ως προς το σκέλος της Σύμβασης, του ποιος προτείνει και ποιος αποφασίζει, κάποια παρέκκλιση ή κάποια παραβίαση των όρων της σύμβασης, που να μην του επιτρέπει να προχωρήσει στην παραλαβή του έργου». Κατέθεσε δε, πως η τυχόν οποιαδήποτε αλληλογραφία που αφορούσε το σύνολο του έργου, ήταν ανάμεσα στην αναθέτουσα Αρχή και την Initiative - και δεν περνούσε μέσα από την επιτροπή παραλαβής.
Δηλώσεις ΝΔ- ΣΥΡΙΖΑ
Οι βουλευτές της ΝΔ - μέλη της εξεταστικής επιτροπής - σε δήλωσή τους αναφέρουν ότι «σε μπούμεραγκ γυρίζει για τον ΣΥΡΙΖΑ η Εξεταστική Επιτροπή για τις δημοσκοπήσεις και τα ΜΜΕ. Όχι μόνο προκύπτουν στοιχεία που τινάζουν στον αέρα το αφήγημα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, όπως η ανασκευαστική δήλωση του εκλογικού αναλυτή Ηλία Νικολακόπουλου για την εταιρία Opinion Poll, αλλά επιπλέον, η εξέταση των μαρτύρων εξελίσσεται σε ντόμινο δυσάρεστων αποκαλύψεων για την Κουμουνδούρου».
Οι βουλευτές της ΝΔ «καταγγέλουν τον ΣΥΡΙΖΑ για συγκάλυψη των εταιριών Vox Pop, Common View και Bridging Europe» και υπενθυμίζουν πως «στην επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας, ο ίδιος ο προέδρος του ΕΣΡ είχε παρουσιάσει για το διάστημα 2015-2019 συντριπτικά στοιχεία υπέρ της προβολής της πρώην συγκυβέρνησης ΑΝΕΛ και ΣΥΡΙΖΑ». Καταλήγουν δε, λέγοντας πως «η αμηχανία για το αδιέξοδο που βρίσκεται ο ΣΥΡΙΖΑ είναι διάχυτη. Γι' αυτό και καταφεύγει στην πάγια τακτική του αποπροσανατολισμού, με δήθεν αποκαλύψεις όπως το έγγραφο που υποτίθεται ότι 'ανακάλυψε' η εφημερίδα Documento. 'Ανθρακας ο θησαυρός κύριοι της Κουμουνδούρου. Η συγκεκριμένη επιστολή δεν είναι προϊόν δημοσιογραφικής ανακάλυψης, αλλά ένα από τα έγγραφα που διανεμήθηκαν στους βουλευτές και το οποίο ξεκάθαρα αναφέρει ότι η κατανομή της διαφήμισης ήταν έμπνευσης και υλοποιήθηκε από την ανάδοχο εταιρία».
Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ - μέλη της Εξεταστικής Επιτροπής, από την δική τους πλευρά σε δήλωσή τους αναφέρουν πως «η αποκλειστική ευθύνη Μητσοτάκη- Πέτσα αποκαλύφθηκε ανάγλυφα σήμερα στην Εξεταστική, παρά τις μεθοδεύσεις και τα διαδοχικά πραξικοπήματα της Ν.Δ.. Με αδιάψευστα τεκμήρια, αποδείχθηκε ότι η χειραγώγηση της κοινής γνώμης με δημόσιο χρήμα, οργανώθηκε και υλοποιήθηκε απευθείας από την Προεδρία της κυβέρνησης, δηλαδή από τους κυρίους Μητσοτάκη - Πέτσα. Η επιστολή προς την Προεδρία της Κυβέρνησης από την εταιρία Initiative Media που ανέλαβε το "έργο", είναι σαφέστατη: «Έχουμε προβεί στη διαβίβαση όλων των εντολών προς τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, όπως ορίζονται στη Σύμβαση (εφεξής τα Μέσα), που μας γνωστοποιήσατε για εκτέλεση, υπό την ιδιότητά μας ως αναδόχου της σύμβασης». Κατά μία σατανική σύμπτωση οι αποκαλύψεις γίνονταν την ώρα που ο πρώην καγκελάριος της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κούρτς ανακοίνωνε ότι αποχωρεί από την πολιτική, εξ αιτίας του σκανδάλου με την χειραγώγηση της κοινής γνώμης. Εδώ, όχι μόνο δεν έχουμε καμία αντίστοιχη πολιτική ευαισθησία, αλλά αντιθέτως παρεμποδίζονται με κάθε τρόπο οι εργασίες της Εξεταστικής. Μια εβδομάδα μετά, τα στοιχεία που ζήτησε ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. με την αλληλογραφία της εταιρίας και τα αποτελέσματα των ελέγχων, δεν έχουν δοθεί ακόμη. Η καθεστωτική Ν.Δ. του Κυρ. Μητσοτάκη, δίνει μόνη της την απάντηση γιατί κρύβει τον Στ. Πέτσα από την επιτροπή και την αλήθεια από τον ελληνικό λαό».