Σε όλη την Ευρώπη έχει αυξηθεί τους τελευταίους μήνες ο αριθμός των ατόμων κάθε ηλικίας που ισχυρίζονται ότι ασθενούν ασυνήθιστα συχνά. Μήπως η πανδημία και τα περιοριστικά μέτρα αποδυνάμωσαν το ανοσοποιητικό μας σύστημα;
Κάθε τρεις και λίγο τα παιδιά αρρωσταίνουν αυτή την εποχή με κρυολογήματα, γαστρεντερίτιδες κλπ. Αρκετοί ενήλικες αναφέρουν ότι το τελευταίο διάστημα αρρωσταίνουν συχνότερα από ό,τι τις περασμένες χρονιές. Μετά από δύο χρόνια περιοριστικών μέτρων με χρήση μάσκας, μειωμένες κοινωνικές επαφές και τηλεργασία τα συχνά κρυολογήματα μοιάζουν ασυνήθιστα. Ειδικά τώρα στο ξεκίνημα του καλοκαιριού.
Μήπως το ανοσοποιητικό μας σύστημα έχει ξεχάσει πώς να αμύνεται;
Πολλές ασθένειες όπως η γρίπη και ο κοκκύτης υποχώρησαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Στις αρχές του 2021 στατιστική του γερμανικού επιδημιολογικού ινστιτούτου Ρόμπερτ Κοχ (RKI) έδειξε ότι μεταξύ Μαρτίου και αρχών Αυγούστου 2020 καταγράφηκαν 33% λιγότερα κρούσματα φυματίωσης και ηπατίτιδας Ε από ό,τι τη χρονιά προ πανδημίας.
H Ομάδα Εργασίας για τη Γρίπη του ινστιτούτου RKI, η οποία εκτός από τη γρίπη και την Covid-19 ασχολείται με τους διαδεδομένους ιούς του κοινού κρυολογήματος, παρατηρεί ότι κυρίως από το καθολικό Πάσχα και μετά αυξήθηκαν στα παιδιά τα κρούσματα γρίπης. Μια εποχή, στην οποία υπό κανονικές συνθήκες, η γρίπη βρίσκεται σε υποχώρηση.
«Το ανοσοποιητικό δεν ατροφεί»
Το εκτιμώμενο ποσοστό λοιμώξεων του αναπνευστικού επί του συνολικού πληθυσμού κινείται από τον περασμένο Ιανουάριο πολύ ψηλότερα από την περίοδο 2020/21, η οποία μονοπωλήθηκε από τον κορωνοϊό. Δεν έφθασε ωστόσο ποτέ τα επίπεδα των τριών ετών προ πανδημίας, στα οποία κυριαρχούσαν τα κύματα γρίπης. Φέτος τα κρούσματα γρίπης παρατάθηκαν μέχρι το καλοκαίρι, αντί να εξασθενήσουν, όπως έχουμε συνηθίσει, την άνοιξη.
Τις τελευταίες εβδομάδες, το RKI κατέγραψε περισσότερα κρούσματα λοιμώξεων του αναπνευστικού από ό,τι τις περασμένες τέσσερις χρονιές. Οι οικογενειακοί γιατροί καθησυχάζουν: «Προς το παρόν δεν παρατηρούμε αξιοσημείωτη συσσώρευση ασθενειών του αναπνευστικού», δηλώνει εκπρόσωπος της Γερμανικής Ένωσης Οικογενειακών Γιατρών.
Τι συμβαίνει με την υπόνοια ότι το ανοσοποιητικό μας σύστημα έχει αποδυναμωθεί από την πανδημία και τα περιοριστικά μέτρα κατά του κορωνοϊού; «Το ανοσοποιητικό σύστημα δεν είναι μυς. Δεν ατροφεί όταν δεν χρησιμοποιείται ή όταν χρησιμοποιείται λιγότερο», λέει ο Κάρστεν Βατσλ, γενικός γραμματέας της Γερμανικής Εταιρείας Ανοσολογίας.
Το ανοσοποιητικό σύστημα δεν αντιμετώπισε σημαντικές προκλήσεις τα τελευταία δύο χρόνια, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έγινε περιττό. «Ας μην ξεχνάμε ότι οι άνθρωποι έρχονται σε επαφή με ιούς όχι μόνο μέσω της αναπνευστικής οδού, όπως συμβαίνει με τον κορωνοϊό, αλλά και μέσω του δέρματος ή των τροφίμων, με αποτέλεσμα να ενεργοποιείται το ανοσοποιητικό σύστημα».
Τα ταξίδια σε άγνωστους τόπους
Ο επιδημιολόγος Κάρστεν Βατσλ διατυπώνει και μια διαφορετική ερμηνεία: «Ορισμένα κρυολογήματα μας πλήττουν κάθε διετία ή τριετία. Ένα παράδειγμα είναι οι εποχικοί κορωνοϊοί. Όποιος δεν έχει προσβληθεί τα τελευταία δύο χρόνια, ενδέχεται να κολλήσει τώρα συνεχόμενα πολλές φορές».
Σύμφωνα με τον Κάρστεν Βατσλ το ξέσπασμα της ευλογιάς των πιθήκων στις δυτικές χώρες δεν μπορεί να εξηγηθεί με το αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό σύστημα: «Το πιθανότερο είναι ότι ολοένα και συχνότερα ιοί από το ζωικό βασίλειο μεταδίδονται στους ανθρώπους». Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι άνθρωποι ταξιδεύουν όλο και συχνότερα σε περιοχές όπου δεν είχαν πάει. «Στο μέλλον θα συναντούμε συχνότερα τέτοιες ασθένειες. Σε σύγκριση πάντως με την εμφάνιση των πανδημιών όπως Mers, Sars και Sars-CoV-2 η ευλογιά των πιθήκων είναι μάλλον ακίνδυνη».
Χρήσιμο το αντιγριπικό εμβόλιο
Κατά την άποψη των ειδικών απαιτείται προσοχή το ερχόμενο φθινόπωρο: «Αν δεν είχαμε επαφή με τον ιό της γρίπης τα τελευταία δύο χρόνια δεν αποκλείεται να "χάσουμε" την εξέλιξη του ιού. Ενδέχεται να έρθουμε κάποτε σε επαφή με ένα είδος ιού, το οποίο μας είναι λίγο πολύ άγνωστο», εκτιμά ο Μπερντ Σαλτσμπέργκερ.
Ας σημειωθεί ότι τα αντισώματα κατά της γρίπης ελάχιστα μειώθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Παρόλα αυτά ο Γερμανός ειδικός τονίζει: «Θα ήταν αμέλεια να μην κάνουμε το εμβόλιο της γρίπης το φθινόπωρο και το χειμώνα. Κάθε αντιγριπικό εμβόλιο βελτιώνει την ανοσολογική μας απόκριση σε μια λοίμωξη από γρίπη και αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικόυ, ιδίως για τις ευπαθείς ομάδες».
Γκίζελα Γκρος, dpa/Deutsche Welle
Eπιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος