Δημοσιονομικός χώρος που ξεπερνά τα 6 δισ. ευρώ... εξαφανίσθηκε μέσα σε ένα δεκαήμερο, όσο ήταν το διάστημα που μεσολάβησε ανάμεσα στην ανακοίνωση των προσωρινών στοιχείων εκτέλεσης του προϋπολογισμού στο 10μηνο του έτους και στην ανακοίνωση των οριστικών στοιχείων, που έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα το υπουργείο Οικονομικών.
Πρόκειται για χαοτικές διαφορές στα στοιχεία, οι οποίες έχουν μία, κυρίως, εξήγηση: οι στόχοι για τη φετινή εκτέλεση του προϋπολογισμού αναπροσαρμόσθηκαν, με βάση το τελικό σχέδιο προϋπολογισμού 2023, που κατατέθηκε αυτή την εβδομάδα στη Βουλή. Αυτή η επικαιροποίηση ήταν ο κύριος παράγοντας που διαφοροποιεί την εικόνα των δημοσιονομικών στοιχείων, τα οποία ως τώρα αποτύπωναν χαοτικές διαφορές ανάμεσα στις τελικές καταγραφές και τις αρχικές προβλέψεις.
Είναι χαρακτηριστική η διαφορά των στοιχείων για το πρωτογενές πλεόνασμα, που αποτελεί το βαρόμετρο της δημοσιονομικής διαχείρισης και η σύγκρισή τους με τους δύο διαφορετικούς στόχους, τον αρχικό και τον αναθεωρημένο:
- Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία, που δημοσιεύθηκαν στις 15 Νοεμβρίου, το πρωτογενές έλλειμμα ήταν 349 εκατ. ευρώ και βρισκόταν σε τεράστια απόσταση από τον αρχικό στόχο του προϋπολογισμού, για έλλειμμα 6,752 δισ. ευρώ. Υπήρχε, δηλαδή, ένα έλλειμμα κατά 6,4 δισ. ευρώ μικρότερο από τον στόχο, που έδινε την εντύπωση ότι υπήρχαν τεράστια περιθώρια για άσκηση πολιτικής (μέτρα στήριξης, κ.α.).
- Με βάση τα οριστικά στοιχεία, το έλλειμμα είναι μειωμένο στα 252 εκατ. ευρώ, ενώ ο στόχος έχει κατεβεί περίπου 6 δισ. ευρώ χαμηλότερα, στα 602 εκατ. ευρώ. Έτσι, η διαφορά από τον στόχο, που αποτελεί ένα μέτρο του δημοσιονομικού χώρου για άσκηση πολιτικής, μειώθηκε δραστικά, στα 350 εκατ. ευρώ.
Αυτές οι διαφορές που εμφανίσθηκαν τώρα δεν σηματοδοτούν, στην πραγματικότητα, την εξαφάνιση του δημοσιονομικού χώρου. Αντανακλούν μια εκτέλεση προϋπολογισμού που εξελίχθηκε πολύ καλύτερα από τις αρχικές προβλέψεις, οι οποίες αποδείχθηκαν πολύ πιο απαισιόδοξες από την πραγματικότητα και αναθεωρήθηκαν δραστικά με το τελικό σχέδιο προϋπολογισμού για το 2023.
Ανεξάρτητα από τις διαφορές που δίνουν την εντύπωση ενός δημοσιονομικού - λογιστικού... ακορντεόν, η ουσία είναι ότι το πρωτογενές έλλειμμα του προϋπολογισμού θα είναι, στην τελική καταγραφή του, πολύ μικρότερο από όσο είχε αρχικά εκτιμηθεί. Για το 10μηνο, για παράδειγμα, η διαφορά ανάμεσα στα τελικά στοιχεία για το πρωτογενές πλεόνασμα (μόλις 252 εκατ. ευρώ) και στον αρχικό στόχο (6,752 δισ. ευρώ) θα ήταν 6,5 δισ. ευρώ!
Αντίστοιχο κλείσιμο της ψαλίδας ανάμεσα σε προβλέψεις και τελικές καταγραφές παρουσιάζονται σε όλο το εύρος των στοιχείων της δημοσιονομικής διαχείρισης, καθώς πλέον γίνεται σύγκριση με τις εκτιμήσεις που ενσωματώθηκαν στον νέο προϋπολογισμό. Για παράδειγμα, τα καθαρά έσοδα του 10μήνου εμφανίζονται πλέον μόλις 0,2% υψηλότερα από τον (νέο) στόχο, ενώ στα προσωρινά στοιχεία υπήρχε μια... θηριώδης υπέρβαση κατά 12,1%.
Τα οριστικά στοιχεία για το 10μηνο
Ειδικότερα, όπως ανακοίνωσε το υπ. Οικονομικών, σύμφωνα με τα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, για την περίοδο του Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2022, παρουσιάζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 4.770 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 5.023 εκατ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2022 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023 και ελλείμματος 11.497 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2021. Το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε έλλειμμα ύψους 350 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 602 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς ελλείμματος 7.179 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2021.
Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 48.869 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 98 εκατ. ευρώ ή 0,2% έναντι της εκτίμησης για το αντίστοιχο διάστημα που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023.
Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 53.778 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 98 εκατ. ευρώ ή 0,2% έναντι του στόχου.
Πιο συγκεκριμένα, τα έσοδα των μειζόνων κατηγοριών του κρατικού προϋπολογισμού έχουν ως ακολούθως:
Α. Τα έσοδα της κατηγορίας «Φόροι» ανήλθαν σε 45.536 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 49 εκατ. ευρώ ή 0,1% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023.
Ειδικότερα για τους κυριότερους φόρους της κατηγορίας αυτής παρατηρούνται τα εξής:
• Τα έσοδα από ΦΠΑ ανήλθαν σε 17.918 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 13 εκατ. ευρώ.
• Τα έσοδα των ΕΦΚ ανήλθαν σε 5.749 εκατ. ευρώ και είναι μειωμένα έναντι του στόχου κατά 63 εκατ. ευρώ.
• Τα έσοδα των φόρων ακίνητης περιουσίας ανήλθαν σε 2.399 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 45 εκατ. ευρώ.
• Τα έσοδα των φόρων εισοδήματος ανήλθαν σε 13.943 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 6 εκατ. ευρώ.
Β. Τα έσοδα της κατηγορίας «Κοινωνικές Εισφορές» ανήλθαν σε 47 εκατ. ευρώ σύμφωνα με τον στόχο που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023.
Γ. Τα έσοδα της κατηγορίας «Μεταβιβάσεις» ανήλθαν σε 5.029 εκατ. ευρώ αυξημένα κατά 1 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023. Από το ως άνω εισπραττόμενο ποσό των 5.029 εκατ. ευρώ, ποσό ύψους 2.365 εκατ. ευρώ αφορά έσοδα ΠΔΕ, σύμφωνα με τον στόχο που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023.
Δ. Τα έσοδα της κατηγορίας «Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών» ανήλθαν σε 697 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 28 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023.
Ε. Τα έσοδα της κατηγορίας «Λοιπά τρέχοντα έσοδα» ανήλθαν σε 2.460 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 20 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023. Εξ αυτών, ποσό 227 εκατ. ευρώ αφορά έσοδα ΠΔΕ, σύμφωνα με τον στόχο που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023.
ΣΤ. Τα έσοδα της κατηγορίας «Πωλήσεις παγίων περιουσιακών στοιχείων» ανήλθαν σε 8 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με τον στόχο που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023.
Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 4.909 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με τον στόχο που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023.
Τα συνολικά έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 2.591 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με τον στόχο που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023.
Για τον μήνα Οκτώβριο 2022 τα έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού εμφανίζουν τις ίδιες μεταβολές που παρουσιάζονται ως ανωτέρω σε σωρευτική βάση και έχουν ως ακολούθως:
Το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 4.845 εκατ. ευρώ.
Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 5.414 εκατ. ευρώ.
Πιο συγκεκριμένα, τα έσοδα των μειζόνων κατηγοριών του κρατικού προϋπολογισμού, για τον Οκτώβριο 2022 έχουν ως εξής:
Α. Τα έσοδα της κατηγορίας «Φόροι» ανήλθαν σε 4.976 εκατ. ευρώ.
Ειδικότερα για τους κυριότερους φόρους της κατηγορίας αυτής παρατηρούνται τα εξής:
• Τα έσοδα από ΦΠΑ ανήλθαν σε 2.314 εκατ. ευρώ.
• Τα έσοδα των ΕΦΚ ανήλθαν σε 602 εκατ. ευρώ.
• Τα έσοδα των φόρων ακίνητης περιουσίας ανήλθαν σε 156 εκατ. ευρώ.
• Τα έσοδα των φόρων εισοδήματος ανήλθαν σε 1.445 εκατ. ευρώ.
Β. Τα έσοδα της κατηγορίας «Κοινωνικές Εισφορές» ανήλθαν σε 5 εκατ. Ευρώ.
Γ. Τα έσοδα της κατηγορίας «Μεταβιβάσεις» ανήλθαν σε 205 εκατ. ευρώ., εκ των οποίων ποσό ύψους 198 εκατ. ευρώ αφορά έσοδα ΠΔΕ.
Δ. Τα έσοδα της κατηγορίας «Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών» ανήλθαν σε 85 εκατ. ευρώ.
Ε. Τα έσοδα της κατηγορίας «Λοιπά τρέχοντα έσοδα» ανήλθαν σε 143 εκατ. ευρώ.
ΣΤ. Τα έσοδα της κατηγορίας «Πωλήσεις παγίων περιουσιακών στοιχείων» ανήλθαν σε 1 εκατ. ευρώ.
Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 569 εκατ. ευρώ.
Τα συνολικά έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 198 εκατ. Ευρώ.
Κάτω από τον στόχο οι δαπάνες
Οι δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2022 ανήλθαν στα 53.639 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 154 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (53.793 εκατ. ευρώ), που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023.
Στο σκέλος του Τακτικού Προϋπολογισμού οι πληρωμές παρουσιάζονται μειωμένες έναντι του στόχου κατά 159 εκατ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στην εκτίμηση για ανακατανομή πιστώσεων από το αποθεματικό προς λοιπές μείζονες κατηγορίες δαπανών, για τη διενέργεια των σχετικών πληρωμών.
Οι πληρωμές στο σκέλος των επενδυτικών δαπανών ανήλθαν στα 7.627 εκατ. ευρώ, υπερβαίνοντας τον στόχο (7.621 εκατ. ευρώ) κατά 5 εκατ. ευρώ, λόγω της βελτιωμένης εκτέλεσης των δαπανών του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Η προσωρινή αποτύπωση των κυριότερων πληρωμών των δαπανών για δημοσιονομικά μέτρα που ελήφθησαν λόγω της πανδημίας για την περίοδο του Ιανουαρίου - Οκτωβρίου, έχει ως εξής:
α) η ενίσχυση μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων που επλήγησαν από τον COVID-19 στις Περιφέρειες ύψους 160 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,
β) η συνεισφορά του δημοσίου για την αποπληρωμή επιχειρηματικών δανείων πληγέντων δανειοληπτών ύψους 89 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,
γ) η επιδότηση κεφαλαίου κίνησης σε τουριστικές επιχειρήσεις ύψους 42 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,
δ) η ενίσχυση των φορέων υγείας με επικουρικό προσωπικό στις Περιφέρειες ύψους 80 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,
ε) η έκτακτη επιχορήγηση των πληττόμενων από την πανδημία επιχειρήσεων ψυχαγωγίας, γυμναστηρίων, σχολών χορού κ.λπ. ύψους 44 εκατ. ευρώ, από το ΠΔΕ,
στ) η δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού ύψους 158 εκατ. ευρώ, η οποία πληρώθηκε από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (κατηγορία μεταβιβάσεων),
ζ) οι πρόσθετες επιχορηγήσεις προς τον ΕΟΠΥΥ, ύψους 100 εκατ. ευρώ και προς τα νοσοκομεία και τις ΔΥΠΕ, ύψους 259 εκατ. ευρώ καθώς και η αγορά εμβολίων ύψους 285 εκατ. ευρώ,
η) η πρόσθετη επιχορήγηση προς τη ΔΥΠΑ (πρώην ΟΑΕΔ) ύψους 400 εκατ. ευρώ για την κάλυψη της απώλειας εσόδων λόγω μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων και η επιχορήγηση προς τον e-ΕΦΚΑ ύψους 150 εκατ. ευρώ για την κάλυψη απώλειας εσόδων από τη μείωση των υπέρ της ΔΥΠΑ συνεισπραττόμενων εισφορών και
θ) η κρατική αποζημίωση εκμισθωτών ύψους 58 εκατ. ευρώ, λόγω μειωμένων μισθωμάτων που λαμβάνουν.
Η προσωρινή αποτύπωση των κυριότερων πληρωμών των δαπανών για τα μέτρα αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης, που αφορούν στην Κεντρική Διοίκηση, για την περίοδο του Ιανουαρίου – Οκτωβρίου, έχει ως εξής:
α) επιχορήγηση προς τον ΟΠΕΚΑ ύψους 207 εκατ. ευρώ η οποία αναλύεται στα εξής επιμέρους: 120 εκατ. ευρώ για την έκτακτη δόση του επιδόματος τέκνου, 46 εκατ. ευρώ για την καταβολή της προσαύξησης της εισοδηματικής ενίσχυσης των δικαιούχων του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, 33 εκατ. ευρώ για την έκτακτη οικονομική ενίσχυση των ΑμεΑ και 7 εκατ. ευρώ για την προσαύξηση της σύνταξης των ανασφάλιστων υπερηλίκων,
β) επιχορήγηση προς τον e-ΕΦΚΑ ύψους 135 εκατ. ευρώ για την έκτακτη οικονομική ενίσχυση των ευάλωτων συνταξιούχων,
γ) επιχορήγηση προς την Κοινωνία της Πληροφορίας για την ενίσχυση φυσικών προσώπων και ελεύθερων επαγγελματιών με σκοπό την αντιμετώπιση της αύξησης του κόστους των καυσίμων κίνησης (fuel pass) ύψους 302 εκατ. ευρώ και για την ενίσχυση λόγω αυξημένων λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος (power pass) ύψους 296 εκατ. ευρώ,
δ) επιχορήγηση προς τον ΟΠΕΚΕΠΕ ύψους 50 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπιση των συνεπειών στην ελληνική κτηνοτροφία λόγω των διεθνών εξελίξεων,
ε) αποζημίωση ειδικού σκοπού για τη στήριξη εκμεταλλευτών και οδηγών ΤΑΞΙ ύψους 5 εκατ. ευρώ,
στ) επιδότηση του πετρελαίου εσωτερικής καύσης (diesel) κίνησης ύψους 176 εκατ. ευρώ και
ζ) ενίσχυση του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης κατά 1.000 εκατ. ευρώ.
Για την περίοδο του Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2022 οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού παρουσιάζονται μειωμένες, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021, κατά 2.014 εκατ. ευρώ.