Σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα, πάνω από 6,5 δισ. ευρώ, παραμένουν οι απάτες στον ΦΠΑ στην Ελλάδα, στοιχείο που αντανακλά την έκταση της παραοικονομίας και της φοροδιαφυγής στη χώρα.
Η κλοπή του ΦΠΑ γίνεται, με διάφορες μεθόδους, όπως είναι η απάτη τύπου «καρουζέλ», ο «εξαφανισμένος έμπορος» κλπ, οι οποίες, παρά τους ελέγχους, αποδεικνύονται αποτελεσματικές, καθώς καταφέρνουν να αποκομίζουν αρκετά δισ. ευρώ κάθε χρόνο.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που περιέχονται στην έκθεση της Κομισιόν, οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχασαν πάνω από 140 δισ. ευρώ έσοδα από το ΦΠΑ το 2018.
Πρόκειται για το λεγόμενο «κενό ΦΠΑ» (VAT GAP), δηλαδή τη διαφορά μεταξύ των προσδοκώμενων και των πραγματικών εσόδων από τον ΦΠΑ.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, η Ελλάδα παρέμεινε στη δεύτερη θέση των χωρών με το μεγαλύτερο έλλειμμα ΦΠΑ, με ποσοστό 30,1%, πίσω από τη Ρουμανία (33,8%) και ακολουθούμενη από τη Λιθουανία, με 25,9%. Τις καλύτερες επιδόσεις κατέγραψαν η Σουηδία που είχε έλλειμμα ΦΠΑ μόλις 0,7%, η Κροατία με 3,5% και η Φινλανδία 3,6%.
Στη χώρα μας το έλλειμμα του ΦΠΑ ανήλθε σε 6,57 δισ. ευρώ, μειωμένο σε σχέση με το 2017 που ήταν 7,4 δισ. ευρώ ή στο 34%.
Αξιοσημείωτο είναι ότι η Κομισιόν, προβλέπει, πως λόγω του κορονοϊού, το έλλειμμα στον ΦΠΑ θα εκτιναχθεί το 2020 στο επίπεδο των 164 δισ. ευρώ, από τα 140,04 δισ. ευρώ, που ήταν το 2018.
Αυτή η απώλεια των εσόδων αποδίδεται από την Κομισιόν σε φορολογικές απάτες, στη φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή, αλλά και λόγω πτώχευσης, οικονομικών αφερεγγυότητας ή εσφαλμένων υπολογισμών.
Επίσης, θεωρεί, πως άλλες περιστάσεις που θα μπορούσαν να έχουν αντίκτυπο στο μέγεθος του ελλείμματος ΦΠΑ είναι οι οικονομικές εξελίξεις και η ποιότητα των εθνικών στατιστικών.
Πώς γίνεται η κλοπή του ΦΠΑ
Στην Ελλάδα, οι έρευνες στον ΦΠΑ που βρίσκονται σε εξέλιξη και διενεργούνται από την Υπηρεσία Ερευνών και Διασφάλισης Δημοσίων Εσόδων (Υ.Ε.Δ.Δ.Ε.), ενώ για το μεγάλο ποσοστό απώλειας ΦΠΑ που εμφανίζει η χώρα μας «ευθύνεται» και η γεωγραφική της θέση, καθώς αποτελεί πύλη εισόδου για τα προϊόντα από πολλές χώρες και ειδικά από την Κίνα.
Η συνηθέστερη πρακτική της απάτης είναι η τύπου «καρουζέλ», κατά την οποία τα αγαθά κάνουν ένα κύκλο μεταξύ διαφόρων εταιρειών στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κάποια στιγμή «εξαφανίζεται» η εταιρεία η οποία όφειλε να αποδώσει στο Δημόσιο τον ΦΠΑ.
Όλες οι εμπλεκόμενες εταιρείες, που διακινούν μεταξύ τους την ίδια παρτίδα εμπορευμάτων, ανήκουν στο ίδιο κύκλωμα. Επίσης χρησιμοποιούν διάφορους τραπεζικούς λογαριασμούς, οι οποίοι φυσικά, ανήκουν στο ίδιο κύκλωμα και δεν υπάρχει κίνδυνος απώλειας των χρημάτων. Έτσι, η Β εταιρεία που φέρεται να αγοράζει τα προϊόντα από την Α εταιρεία, πληρώνει κανονικά το αντίτιμο, ώστε να μην κινήσει τις υποψίες των αρχών και φαίνεται σαν μία κανονική εμπορική συναλλαγή.
Στη συνέχεια τα ίδια προϊόντα, αγοράζονται από τη Γ΄ και τη Δ’ εταιρεία, αλλά, σε κάποια φάση της όλης διαδικασίας, η εταιρεία που επρόκειτο να αποδώσει τον ΦΠΑ είτε στην Ελλάδα είτε σε άλλη χώρα της ΕΕ, εξαφανίζεται.
Άλλη μέθοδος είναι οι εικονικές εξαγωγές αγαθών. Δηλαδή, εισάγονται αγαθά στην Ελλάδα, από εταιρεία που είναι εγκατεστημένη στην Ελλάδα, αλλά ο τελικός προορισμός των αγαθών είναι, μια άλλη εταιρεία σε άλλη κοινοτική χώρα. Σημειώνεται, ότι και οι δύο εταιρείες ανήκουν στο ίδιο κύκλωμα.
Τα προϊόντα εισάγονται στην Ελλάδα αλλά αντί να εξαχθούν στην τρίτη χώρα της ΕΕ, μένουν Ελλάδα και διατίθενται στην εγχώρια αγορά. Φαινομενικά φαίνονται ότι έχουν εξαχθεί σε άλλη κοινοτική χώρα και για το λόγο αυτό δεν καταβάλλεται ο ΦΠΑ στην Ελλάδα, αλλά θα καταβληθεί στην άλλη χώρα. Έτσι τα προϊόντα διατίθενται στην Ελλάδα, χωρίς ΦΠΑ (24%).