Έκρηξη της απάτης στις συναλλαγές με κάρτες πληρωμών καταγράφηκε το 2020, όπως αποκαλύπτει η Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της Τράπεζας της Ελλάδος, συστήνοντας ιδιαίτερη προσοχή κατά τη χρήση τους.
Ταυτόχρονα, σε χαμηλότερα επίπεδα κινήθηκαν και οι απάτες στις συναλλαγές με μεταφορές πιστώσεων, ενώ απόλυτα ασφαλείς αναδεικνύονται οι συναλλαγές άμεσων χρεώσεων, όπου δεν καταγράφηκαν κρούσματα απάτης.
Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, στο πρώτο εξάμηνο του 2020, τα κρούσματα απάτης στις συναλλαγές με κάρτες πληρωμών εκτοξεύτηκαν στις 158.000, από 125.000 κρούσματα που καταγράφηκαν στο αμέσως προηγούμενο εξάμηνο, το β΄ του 2019.
Πρόκειται για μια αύξηση της τάξης του 26%, η οποία προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία, στους καταναλωτές, στις τράπεζες και στην Τράπεζα της Ελλάδος.
Όπως εξηγεί η κεντρική τράπεζα, αντιπροσωπευτικοί δείκτες της έντασης της απάτης αποτελούν η αναλογία των περιστατικών απάτης και της αντίστοιχης αξίας τους προς τον αριθμό και την αξία των συναλλαγών με κάρτες. Σε όρους περιστατικών απάτης, ο δείκτης κυμάνθηκε το α΄ εξάμηνο 2020 στο επίπεδο του 0,03% και αναλογεί σε μία συναλλαγή απάτης ανά 3,3 χιλ. συναλλαγές.
Σε όρους αξίας της απάτης, ο δείκτης κυμάνθηκε στο επίπεδο του 0,02% και αναλογεί σε 1 ευρώ αξία απάτης ανά 5,2 χιλ. ευρώ αξία συναλλαγών.
Ποιες είναι οι πιο επικίνδυνες συναλλαγές
Από την ανάλυση της απάτης ανά δίαυλο συναλλαγής με κάρτες πληρωμών όπως είναι οι συναλλαγές σε τερματικά ΑΤΜ, οι πληρωμές σε τερματικά POS και οι εξ αποστάσεως συναλλαγές χωρίς την φυσική παρουσία της κάρτας (card not present - CNP), προκύπτει πως το υψηλότερο ποσοστό της απάτης εκδηλώνεται στον εξ αποστάσεως δίαυλο διενέργειας συναλλαγών και ειδικότερα στις συναλλαγές μέσω διαδικτύου.
Πιο συγκεκριμένα, το α΄ εξάμηνο 2020, ο αριθμός των περιστατικών απάτης που καταγράφηκαν ανά δίαυλο συναλλαγής ανήλθε σε 1.400 στις συναλλαγές ΑΤΜ, σε 13.500 στις πληρωμές POS και σε 142.000 στις CNP συναλλαγές.
Η αντίστοιχη αξία των περιστατικών απάτης ανά δίαυλο συναλλαγής διαμορφώθηκε:
- σε 334.000 ευρώ στις συναλλαγές ΑΤΜ,
- σε 430.000. ευρώ στις πληρωμές POS και
- σε 5 εκατ. ευρώ στις CNP συναλλαγές.
Τι φταίει
Η περαιτέρω διερεύνηση της εξ αποστάσεως απάτης επιβεβαιώνει και στο τρέχον εξάμηνο πως στην πλειονότητά της αφορά διαδικτυακές συναλλαγές στο εξωτερικό, σημειώνει η ΤτΕ.
Η μη εκτενής χρήση του διεθνούς τεχνικού προτύπου ασφαλών συναλλαγών 3D Secure από παρόχους υπηρεσιών πληρωμών του εξωτερικού συνεπάγεται υψηλότερα ποσοστά απάτης στις διασυνοριακές συναλλαγές διαδικτύου, σε αντίθεση με την ελληνική αγορά όπου οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών έχουν υλοποιήσει σε ευρεία έκταση το πρότυπο ασφαλών συναλλαγών 3D Secure.
Η απάτη στις μεταφορές πιστώσεων
Σχετικά με τις απάτες στις μεταφορές πιστώσεων, η Τράπεζα της Ελλάδος αναφέρει ότι σύμφωνα με τη νέα μεθοδολογία της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών για τη συλλογή στατιστικών στοιχείων περιστατικών απάτης και βάσει στοιχείων ασφαλούς αντιπροσωπευτικού δείγματος 31 παρόχων υπηρεσιών πληρωμών, το έτος 2019 εκδηλώθηκαν 307 περιστατικά απάτης αξίας 1,3 εκατ. ευρώ στις μεταφορές πιστώσεων.
Οι δείκτες της αναλογίας των περιστατικών και της αξίας της απάτης προς τον αριθμό και την αξία των συναλλαγών με μεταφορά πίστωσης κυμάνθηκαν στο επίπεδο του 0,00009% και 0,00025%, αντίστοιχα, και αναλογούν σε μία συναλλαγή απάτης ανά 1,13 εκατ. συναλλαγές μεταφοράς πίστωσης με 1 ευρώ αξία απάτης ανά 407 χιλ. ευρώ αξία συναλλαγών.
Σε ότι αφορά τις τεχνικές διενέργειας της απάτης, η συντριπτική πλειονότητά τους αφορά στη μέθοδο της χειραγώγησης του πληρωτή από τον απατεώνα, αναφέρει η ΤτΕ. Κατ’ αυτό τον τρόπο, ο πληρωτής παρέχει καλή τη πίστη τη συγκατάθεσή του στην εκτέλεση εντολής πληρωμής προς λογαριασμό πληρωμών τρίτου θεωρώντας ότι ανήκει σε νόμιμο δικαιούχο.
Πάντως, οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών συνεχίζουν τις εκτεταμένες δράσεις ενημέρωσης των καταναλωτών και των επιχειρήσεων ώστε να ενισχύσουν τη γνώση των χρηστών υπηρεσιών μεταφορών πιστώσεων σε θέματα ασφάλειας. Στόχος τους παραμένει η υιοθέτηση από τους χρήστες ασφαλούς συναλλακτικής συμπεριφοράς ώστε να προστατεύονται από κακόβουλες ενέργειες τρίτων.
Συναλλαγές άμεσων χρεώσεων
Οι άμεσες χρεώσεις συνεχίζουν να αποτελούν το πλέον ασφαλές μέσο πληρωμής δεδομένου ότι και το έτος 2019 δεν καταγράφηκαν περιστατικά απάτης από τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών.