Τα ψηφιακά σεντούκια θησαυρού γνωστά ως "Loot boxes" παρουσιάζουν στους καταναλωτές μια σειρά προβληματικών πρακτικών, όπως αθέμιτες πρακτικές, επιθετική εμπορική προώθηση και φαινόμενα παραπλάνησης. Οι οργανώσεις καταναλωτών σε όλο τον κόσμο και η Ένωση Καταναλωτών Ποιότητα Ζωής (Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ.) - όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή της - ενώνονται και ζητούν να θεσπισθεί ειδικό νομοθετικό πλαίσιο.
Στην ανακοίνωση της ΕΚΠΟΙΖΩ σημειώνεται ότι η Νορβηγική Οργάνωση Καταναλωτών (NCC) δημοσίευσε σήμερα (31/05/2022) σχετική μελέτη στην αγγλική γλώσσα με τον τίτλο: "Βάλε κέρμα: Πως η βιομηχανία παιχνιδιών εκμεταλλεύεται τους καταναλωτές χρησιμοποιώντας τα ψηφιακά σεντούκια θησαυρού "loot boxes" ("INSERT COIN: How the gaming industry exploits consumers using loot boxes"). Με τη συνεργασία 201 Ενώσεων Καταναλωτών από 18 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ., ξεκινούν συντονισμένη δράση και ζητούν από τα αρμόδια Υπουργεία και τις Αρχές τη διερεύνηση των ζητημάτων που προέκυψαν στα πλαίσια της εν λόγω μελέτης.
Τα ψηφιακά σεντούκια θησαυρού "Loot boxes" είναι "πακέτα έκπληξη" ψηφιακού περιεχομένου στα ηλεκτρονικά παιχνίδια, τα οποία οι καταναλωτές αγοράζουν με πραγματικά χρήματα. Πρόκειται για εικονικές κληρωτίδες δώρων, οι οποίες εμφανίζονται κατά τη διάρκεια του ηλεκτρονικού παιχνιδιού και παρέχουν στους παίκτες προσφορές ή αντικείμενα. Οι καταναλωτές δεν έχουν τρόπο να γνωρίζουν τι περιέχουν μέχρι να πληρώσουν γι' αυτά.
Είναι αξιοσημείωτο ότι, τα ψηφιακά σεντούκια θησαυρού "Loot boxes" έχουν ήδη προκαλέσει αρκετές συζητήσεις και αντιπαραθέσεις από πολλές απόψεις. Aπό τη μελέτη της Νορβηγικής Οργάνωσης Καταναλωτών (NCC) έχει διαπιστωθεί ότι, η πώληση και η παρουσίαση των "loot boxes" συχνά συνεπάγεται την εκμετάλλευση των καταναλωτών, μέσω επιθετικών μηχανισμών, επίσης, την ενίσχυση του εθισμού μέσω της επιβράβευσης, τη στόχευση ιδιαίτερα ευάλωτων ομάδων καταναλωτών και πολλά άλλα.
Πλήθος προβληματικών μηχανισμών
Η μελέτη δείχνει τον τρόπο που οι εταιρείες παιχνιδιών χρησιμοποιούν διάφορες ιδιαίτερα προβληματικές πρακτικές για να αυξήσουν τα δικά τους έσοδα. Ειδικότερα, τα παιχνίδια χειραγωγούν τους καταναλωτές, ώστε να ξοδέψουν μεγάλα χρηματικά ποσά μέσω επιθετικού μάρκετινγκ και εξαναγκαστικού ή παραπλανητικού μέσου εκμετάλλευσης που οδηγεί σε εθιστική συμπεριφορά.
Η μελέτη αναδεικνύει προβληματικές πρακτικές, όπως:
- Την τεχνική η οποία εκμεταλλεύεται τις γνωστικές μας προκαταλήψεις και το πόσο ευάλωτη είναι η ανθρώπινη συμπεριφοράς μέσω αθέμιτων και παραπλανητικών εμπορικών πρακτικών και εμπορικής προώθησης.
- Τη χρήση διαφόρων επιμέρους επιπέδων εικονικών νομισμάτων με σκοπό τη συγκάλυψη ή διαστρέβλωση του πραγματικού χρηματικού κόστους.
- Την στόχευση των "loot boxes" μέσω των πρακτικών χειραγώγησης και εθισμού σε ανηλίκους.
Επιτακτική η ανάγκη νομοθέτησης
Η βιομηχανία ηλεκτρονικών παιχνιδιών είναι μια από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες ψυχαγωγίας στον κόσμο. Είναι δε πιο προσοδοφόρα από τις ταινίες και τις πωλήσεις μουσικής, ενώ η αύξησή της τα τελευταία χρόνια πραγματοποιείται με καταιγιστικούς ρυθμούς. Σε όλο τον κόσμο, περισσότεροι από 2,8 δισεκατομμύρια καταναλωτές αναφέρεται ότι, παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια σε τακτική βάση, συμπεριλαμβανομένων παιδιών, εφήβων και ενηλίκων. Ιστορικά, ο κλάδος αποφέρει έσοδα κυρίως από την πώληση ηλεκτρονικών παιχνιδιών. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, οι αγορές και οι πωλήσεις πρόσθετου ψηφιακού περιεχομένου εντός παιχνιδιού (in-game purchases - in-game sales) έχουν γίνει σημαντική πηγή εσόδων για τη βιομηχανία, τα οποία έχουν φέρει κέρδος περισσότερα από 15 δισεκατομμύρια δολάρια το 2020.
Παρά το γεγονός ότι, ο τομέας των ηλεκτρονικών παιχνιδιών αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό κλάδο, είναι σε μεγάλο βαθμό εκτός ρυθμιστικού πλαισίου. Τα επιχειρηματικά μοντέλα που επικρατούν είναι πολύπλοκα τεχνικά ή ιδιαίτερα καινοτόμα. Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια θεωρούνται εξειδικευμένη αγορά ψυχαγωγίας από πολλές εθνικές Αρχές.
Η Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ. με επιστολή της προς τα αρμόδια υπουργεία και τις δημόσιες Αρχές ζητά τη διερεύνηση των ζητημάτων που προέκυψαν στα πλαίσια της μελέτης της Νορβηγικής Οργάνωσης Καταναλωτών (NCC). Η συντονισμένη προσπάθεια όλων των Ενώσεων Καταναλωτών που συμμετέχουν στην εν λόγω πρωτοβουλία, δείχνει την αυξανόμενη αποφασιστικότητα των καταναλωτών ως προς την προστασία των ψηφιακών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους.
Λόγω του μεγάλου μεγέθους της αγοράς και του αριθμού των καταναλωτών που επηρεάζονται, οι εθνικές Αρχές και τα αρμόδια όργανα της ΕΕ θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα και να παρέμβουν ανάλογα, έτσι ώστε να διασφαλίσουν ένα ασφαλές περιβάλλον για τους παίκτες και τους καταναλωτές εν γένει.
Οι Ενώσεις Καταναλωτών αιτούνται μια σειρά ρυθμιστικών μέτρων, όπως:
- Την απαγόρευση των αθέμιτων πρακτικών
- Την επιπρόσθετη προστασία των ανηλίκων
- Τη διαφάνεια των συναλλαγών.