«Αυτό που συμβαίνει είναι ότι μεγαλώνοντας τα παιδιά τα εκπαιδεύουμε προοδευτικά από τη μέση και πάνω. Επικεντρώνουμε στο κεφάλι τους. Και ελαφρώς προς τη μία μεριά, την αριστερή, δηλαδή καλλιεργούμε τη λογική (αναλυτική σκέψη, γλώσσα, μαθηματικά και φυσικές επιστήμες). Δεν υπάρχει ούτε ένα εκπαιδευτικό σύστημα στον πλανήτη που να διδάσκει καθημερινά π.χ χορό στα παιδιά με τον τρόπο που διδάσκονται τα μαθηματικά. Γιατί; Γιατί όχι; Όλοι έχουμε σώματα. Δεν έχουμε;» ( Κεν Ρόμπινσον)
Η μονόπλευρη εκπαίδευση του μυαλού είναι αναποτελεσματική και βαρετή, αν δεν φροντίσουμε παράλληλα την εκπαίδευση του σώματος και κατ’ επέκταση της ψυχής. Η κυρίαρχη τάση είναι να χρησιμοποιούνται τα σωματικά μέρη ενός παιδιού (μάτια, αυτιά, χέρια, πόδια, στόμα) ως βοηθητικά μόνο εργαλεία, που υπηρετούν αποκλειστικά έναν σκοπό: ως πύλες εισόδου και άμεσης μεταφοράς της πληροφορίας στο μυαλό. Με αυτό τον τρόπο όμως χάνονται στη διαδρομή πολλά από τα πιο πολύτιμα συστατικά της μάθησης, τα συναισθήματα. Και τα συναισθήματα πολλές φορές γεννιούνται και κατοικούν στο σώμα. Το σώμα λοιπόν δεν είναι μόνο ο διακομιστής πληροφοριών στο μυαλό αλλά και ο γεννήτορας συναισθημάτων.
Στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα τα σώματα ελάχιστα συμμετέχουν στην διαδικασία της μάθησης. Η εικόνα των ακίνητων σωμάτων των μαθητών, των καρφωμένων πάνω στα θρανία, με τα ναρκωμένα μυαλά που παθητικά παίρνουν από το δάσκαλο τη δόση τους σε τυποποιημένη γνώση, είναι τελείως αναχρονιστική και σίγουρα δεν προσφέρει πολύπλευρη και ολιστική εκπαίδευση. Οι εικαστικές τέχνες, ο χορός, το θέατρο, η κίνηση, η μουσική, η άθληση έχουν μια δευτερεύουσα αξία και θεωρούνται υποδεέστερες από τα ακαδημαϊκά μαθήματα (γλώσσα, μαθηματικά, φυσική, αρχαία, ιστορία…), κάτι που προβληματίζει, καθώς αποτελούν εξίσου υπερπολύτιμες πηγές γνώσεων και συναισθημάτων. Φυσικά κυριαρχούν οι υπεραπλουστεύσεις, λόγω της χρησιμοθηρικής αντιμετώπισης της εκπαίδευσης, του τύπου: «Γιατί να κάνεις χορό αν δεν πρόκειται να γίνεις χορευτής; Γιατί να ασχοληθείς με τις τέχνες αφού δεν πρόκειται ποτέ να γίνεις καλλιτέχνης;»
Αλήθεια, μήπως εδώ μας ξεφεύγει και κάτι ακόμα; Ότι κατά την εφηβεία οι μαθητές, εκτός των άλλων αλλαγών, αποκτούν ένα νέο σώμα και ότι είναι απαραίτητο να το αποδεχτούν και να μάθουν πώς να το χειρίζονται και να εκφράζονται μέσα από αυτό. Ως προς αυτό, όμως, ελάχιστη βοήθεια μπορούν να προσφέρουν τα ακαδημαϊκά μαθήματα.
Στο ελληνικό σχολείο η σωματική-κιναισθητική νοημοσύνη είναι τελείως παραμελημένη και αυτό έχει ως αποτέλεσμα, εκτός από την έλλειψη ενδιαφέροντος για τη γνώση και τη δυσκολία που έχουν οι μαθητές να εκφραστούν σωστά,τόσο λεκτικά όσο και σωματικά. Και τι άλλο είναι η έκφραση, από μια διαδρομή λέξεων και εννοιών με όχημα τα συναισθήματα και με φορά από το μυαλό προς το σώμα; Όταν όμως τα συναισθήματα δεν έχουν ανοίξει το δρόμο εισερχόμενα πως μπορούν να ακολουθήσουν την αντίθετη διαδρομή εξερχόμενα;
Στον παρακάτω φανταστικό διάλογο τα ίδια τα παιδιά δίνουν τις απαντήσεις, σχετικά με το ρόλο που θα μπορούσαν τα σώματά τους να έχουν.
Γιατί τα παιδιά έχουν χέρια;
Σχολείο: Μα φυσικά για να γράφουνε.
Παιδί: Λάθος. Με τα χέρια μου εκτός από τα να γράψω μπορώ να ζωγραφίσω, να κάνω γλυπτική, να τα λερώσω με χώματα, να πιάσω άλλα χέρια και να κάνω μεγάλες αγκαλιές, να βάλω καλάθι, να κάνω κουκλοθέατρο, να φτιάξω κολλάζ, να μαζέψω τα σκουπίδια στο προαύλιο του σχολείου, να κόψω στη μέση την τυρόπιτά μου για την φίλη μου που δεν έχει κολατσιό, να μαζέψω λουλούδια για τη δασκάλα μου, να τα απλώσω για εκείνο το παιδάκι που ήρθε από αλλού και δεν καταλαβαίνει τη γλώσσα και αφού τα κάνω όλα αυτά να μετράω με τα δάχτυλα τις χαρές που μου δίνει το σχολειό.
Γιατί τα παιδιά έχουν πόδια;
Σχολείο: Για να πηγαινοέρχονται στο σχολείο.
Παιδί: Πέρα από το να πηγαίνω στο σχολειό μπορώ να χορέψω, να τρέξω από χαρά, να μου θυμίζουν να μην κλωτσάω τις ευκαιρίες, να απομακρύνομαι από τις κακοτοπιές, να βάλω το γκολ της ημέρας, να μάθω να στέκομαι στα δικά μου πόδια και να μην το βάζω στα πόδια όταν τα πράγματα δυσκολεύουν κάπως, να βρω τη δική μου περπατησιά και όχι να ακολουθώ τις πατημασιές των άλλων, να μάθω να ξεγλιστρώ και να μην γλιστρώ, και να πιστέψω ότι η μαγκιά είναι όχι να μην πέφτεις ποτέ, αλλά να μπορείς να ξανασηκώνεσαι.
Γιατί τα παιδιά έχουν στόμα;
Σχολείο: Για να λένε το μάθημα απέξω.
Παιδί: Όχι μόνο για να λέω το μάθημα αλλά και για να τραγουδώ με την ψυχή μου, να απαγγέλω ποίηση, να λέω το ρόλο μου στο θέατρο, να φωνάζω για να διώξω τους νταήδες, να συζητώ, να γελώ δυνατά, να λέω τη γνώμη μου, να παίρνω το λόγο όταν πρέπει, να μάθω να το κρατάω κλειστό όταν πρέπει, να περιγράφω τα συναισθήματά μου, να μένω με αυτό ανοικτό όταν με εκπλήσσουν αυτά που διδάσκομαι.
Γιατί τα παιδιά έχουν μάτια;
Σχολείο: Για να βλέπουν στον πίνακα.
Παιδί: Αυτό είναι το λιγότερο. Έχω μάτια για να μπαίνει μέσα μου το φως του κόσμου, να μην κάνω ότι δεν βλέπω, να τα στρέφω αλλού άμα δεν αξίζει τον κόπο, να απολαμβάνω το θέατρο, το σινεμά και όλα τα θεάματα, να τα έχω ανοικτά και δεκατέσσερα για να μην με ξεγελάνε, να καθρεφτίζομαι στα μάτια των άλλων για να μετράω τον εαυτό μου, να τα ανοίγω διάπλατα από την ομορφιά του κόσμου, να τα σηκώνω ψηλά στα αστέρια την νύχτα και στον ουρανό τη μέρα, να ατενίζω την αγάπη μου τη θάλασσα, να κοιτάζω τους άλλους στα μάτια αλλά και καμία φορά να τα κατεβάζω από ντροπή, να μην τα στρέφω αλλού όταν κάποιοι υποφέρουν ή έχουν ανάγκη από βοήθεια, να βλέπω τις ομορφιές αλλά και τις ασχήμιες αυτού του κόσμου, να κλείνω μόνο το ένα σε όποιον με καταλαβαίνει και να βλέπω πάντα μπροστά και το ποτήρι μισογεμάτο.
Γιατί τα παιδιά έχουν αυτιά;
Σχολείο: Για να ακούνε τη φωνή του δασκάλου.
Παιδί: Όχι μόνο για να ακούω την φωνή του δασκάλου αλλά και των συμμαθητών μου, να ακούω ιστορίες σαν παραμύθια, να αφουγκράζομαι το πως νιώθει ο άλλος από τη φωνή του, να ακούω για τις ομορφιές, τα παράξενα αλλά και τα άσχημα αυτού του κόσμου, να τα έχω πάντα ανοιχτά για να μην μου ξεφεύγει τίποτα, να ακούω τη μουσική του κόσμου, να μην κάνω ότι δεν άκουσα, για να τα κλείνω στις διάφορες σειρήνες που προσπαθούν να με ξεγελάσουν, να ακούω τους συναγερμούς που είναι πιθανόν να με σώσουν. Επίσης να μάθω να ακούω, είναι πολύ βασικό.
Γιατί τα παιδιά έχουν μυαλό;
Σχολείο: Για να αποθηκεύουν τη γνώση.
Παιδί: Το μυαλό μου δεν είναι αποθήκη, είναι κόμβος, είναι δίαυλος που από εκεί περνάνε οι εικόνες, οι λέξεις, οι ήχοι, οι έννοιες, τα συναισθήματα από και προς όλο μου το σώμα. Και γι’ αυτό βάλτε το καλά στο νου σας, ότι ο στόχος μου δεν είναι να το στοιβάξω με πληροφορίες αλλά να το κρατάω πάντα ανοιχτό και σε κίνηση. Βοηθός μου σε αυτό; Το σώμα μου.
Άρθρο του Δημήτρη Τσιριγώτη, Φυσικού
Αναδημοσίευση από το xenesglosses.eu/
