Το πόσο καλά ανταποκρίθηκε το σύστημα υγείας στις ανάγκες των ηλικιωμένων με και χωρίς άνοια κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 εξετάστηκε μέσα από μελέτη του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), με την υποστήριξη του προγράμματος SI4CARE (Κοινωνική Καινοτομία για την ολοκληρωμένη φροντίδα υγείας του ηλικιωμένου πληθυσμού στην περιοχή ADRION).
Με βάση τα ευρήματα, τα έθνη στην περιοχή του Adrion (χώρες της Αδριατικής) αντιμετώπισαν σημαντικές δυσκολίες στην αντιμετώπιση των αναγκών των ηλικιωμένων με νοητική έκπτωση και των φροντιστών τους εν μέσω της πανδημίας, κάτι που θα μπορούσε να αποδοθεί στην περιορισμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης.
Τα δεδομένα συλλέχθηκαν μέσω ηλεκτρονικών ερωτηματολογίων και χορηγήθηκαν ανώνυμα σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και ενδιαφερόμενους φορείς σε Σλοβενία, Ιταλία (περιοχή Καλαβρίας), Κροατία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Ελλάδα, Μαυροβούνιο και Σερβία. Συνολικά, 722 ηλικιωμένοι και 267 ενδιαφερόμενοι φορείς στον τομέα της υγείας συμμετείχαν στη μελέτη.
Αυτό που προέκυψε είναι ότι η πρόσφατη υγειονομική κρίση λόγω της COVID έχει επηρεάσει σημαντικά τόσο τις ζωές των ανθρώπων όσο και την ικανότητα των επαγγελματιών υγείας να παρέχουν τις υπηρεσίες τους. Μια σημαντική πρόκληση κατά τη διάρκεια της πανδημίας ήταν η περιορισμένη πρόσβαση σε εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης, ειδικά για τον ηλικιωμένο πληθυσμό, λόγω των υψηλότερων κινδύνων για την υγεία που αντιμετώπιζαν κατά τη διάρκεια της COVID-19 και πρόσθετων παραγόντων που μπορεί να αύξησαν τη δυσκολία πρόσβασης σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης. Τα βασικά ευρήματα της μελέτης τόνισαν ότι τόσο οι ενδιαφερόμενοι φορείς της υγειονομικής περίθαλψης όσο και ο ηλικιωμένος πληθυσμός ισχυρίστηκαν ότι οι ανάγκες των ηλικιωμένων και των φροντιστών τους αυξήθηκαν δραματικά σε όλες τις χώρες, ειδικά στην Ιταλία (Καλαβρία), την Κροατία και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
Το συμπέρασμα είναι η ανάγκη για ανάπτυξη εναλλακτικών τρόπων παροχής ιατρικής βοήθειας και επίβλεψης, όταν δεν είναι δυνατή η διά ζώσης φροντίδα.
Στο πλαίσιο της συμμετοχής του στο έργο «SI4CARE», το Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Κεντρικής Μακεδονίας εκπόνησε για λογαριασμό της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας Περιφερειακό Σχέδιο Δράσης για την εφαρμογή της Κοινωνικής Καινοτομίας στην υγειονομική περίθαλψη και τη φροντίδα των ηλικιωμένων.
Σύμφωνα με μια πρόσφατη ανασκόπηση των Αγγελοπούλου et al., η τηλεϊατρική μπορεί να βελτιώσει σημαντικά όλες τις πτυχές της ποιότητας της φροντίδας για τους ηλικιωμένους και ιδιαίτερα τους ασθενείς με άνοια. Η τηλεϊατρική είναι ένα πολύτιμο εργαλείο για την αξιολόγηση της παρακολούθησης της υγείας των ηλικιωμένων καθώς και για την αξιολόγηση των νευροεκφυλιστικών διαταραχών και των σχετικών άνοιών, καθώς μπορεί να παρέχει πρόσβαση σε εξειδικευμένη φροντίδα και έγκαιρη διάγνωση, μείωση του χρόνου αναμονής και μετακίνησης, εξατομικευμένη φροντίδα, κατάλληλη θεραπεία, ολοκληρωμένη περίθαλψη, αποτελεσματικότητα και ισότητα μέσω της υπέρβασης γεωγραφικών φραγμών και πολιτισμικών διαφορών.
Η Α' Νευρολογική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο, σε μια προσπάθεια αντιμετώπισης της περιορισμένης πρόσβασης ασθενών με νευροεκφυλιστικές διαταραχές σε εξειδικευμένη υγειονομική περίθαλψη, ιδιαίτερα σε απομακρυσμένες περιοχές, συμμετείχε ενεργά στην ανάπτυξη του 1ου Εξωτερικού Ιατρείου που πραγματοποιείται αποκλειστικά διαδικτυακά, για ασθενείς με νοητικές και κινητικές διαταραχές. Το ιατρείο λειτούργησε ως πιλοτική δράση με την υποστήριξη του έργου SI4CARE και κέρδισε το πρώτο βραβείο στον Διαγωνισμό «Digital Governance Awards 2022». Επιπλέον, εκτός από την ιατρική αξιολόγηση, ένας άλλος στόχος των πιλοτικών δράσεων SI4CARE του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών ήταν η ενίσχυση της ενεργού γήρανσης μέσω της εφαρμογής διαδικτυακών προγραμμάτων φυσικής δραστηριότητας για την άνοια που πραγματοποιήθηκε από το Εργαστήριο Φυσιολογίας της Ιατρικής Σχολής. Αυτή η πιλοτική δράση κέρδισε το τρίτο βραβείο στα «Healthcare Business Awards 2022».
Το έργο SI4CARE, που ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2020 και ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 2023, υποστηρίζεται από το Πρόγραμμα Interreg ADRION και συγχρηματοδοτείται από το ΕΤΠΑ και το Ταμείο IPAII για συνολικό ποσό 2,3 εκατ. ευρώ.
