Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γουατεμάλας, ο κορυφαίος θεσμός της δικαιοσύνης στο κράτος της κεντρικής Αμερικής, ανέστειλε χθες Πέμπτη απόφαση κατώτερου δικαστηρίου που πρακτικά απαγόρευε στο κίνημα Semilla («Σπόρος») του σοσιαλδημοκράτη υποψήφιου Μπερνάρντο Αρέβαλο να συμμετάσχει στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, που είναι προγραμματισμένο να διεξαχθεί την 20ή Αυγούστου.
Απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου ικανοποίησε αίτημα του κ. Αρέβαλο και αναίρεσε με προσωρινή διαταγή μέτρο που υιοθετήθηκε από τον δικαστή Φρέντι Ορεγιάνα και πρακτικά απέκλειε τη συμμετοχή του υποψήφιου του Σεμίγια στις εκλογές, στις οποίες θα αντιμετωπίσει την –επίσης σοσιαλδημοκράτισσα– πρώην πρώτη κυρία Σάντρα Τόρες.
Ο κ. Αρέβαλο ανακοίνωνε, νωρίτερα χθες, ότι υπέβαλε προσφυγή για «παράβαση καθήκοντος» εναντίον του εισαγγελέα με πρωτοβουλία του οποίου αναιρέθηκε η νομική υπόσταση του κινήματός του. «Αυτό που είναι σημαντικό τώρα είναι να δράσουμε εναντίον του διεφθαρμένου εισαγγελέα (Ραφαέλ) Κουρουτσίτσε», τόνισε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου.
Η κυρία Τόρες και –προς γενική κατάπληξη– ο κ. Αρέβαλο, και οι δύο σοσιαλδημοκράτες, συγκέντρωσαν τις περισσότερες ψήφους μεταξύ των 22 υποψηφίων τον περασμένο μήνα, στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών που σημαδεύτηκε από μεγάλη αποχή και ασυνήθιστα υψηλό αριθμό άκυρων ψηφοδελτίων.
Το φαβορί των δημοσκοπήσεων, επανειλημμένα ατυχήσασα υποψήφια σε παρελθούσες εκλογικές αναμετρήσεις, η Σάντρα Τόρες, η πρώην σύζυγος του κεντροαριστερού άλλοτε προέδρου Άλβαρο Κολόμ (2008-2012), έλαβε σχεδόν το 16% των ψήφων.
Όμως ήταν ο κ. Αρέβαλο –κοινωνιολόγος, πρώην διπλωμάτης, νυν κοινοβουλευτικός, γιος του πρώτου δημοκρατικά εκλεγμένου προέδρου της χώρας, του Χουάν Χοσέ Αρέβαλο (1945-1951)– αυτός που έκανε την έκπληξη, εξασφαλίζοντας σχεδόν το 12% των εγκύρων ψήφων. Κι αυτό παρότι η τελευταία προεκλογική δημοσκόπηση, του ινστιτούτου Prodatos, τον ήθελε να κατατάσσεται στην 8η θέση, με μόλις 2,9% των προθέσεων ψήφου.
Αμερικανικές κυρώσεις
Ο εισαγγελέας Κουρουτσίτσε, στόχος κυρώσεων της κυβέρνησης των ΗΠΑ εξαιτίας σειράς διώξεων με στόχο δικαστικούς που αγωνίστηκαν εναντίον της διαφθοράς, διέταξε από την πλευρά του χθες Πέμπτη έρευνα στη δημόσια υπηρεσία που είναι αρμόδια για την εγγραφή των πολιτών στους εκλογικούς καταλόγους.
«Υπάρχουν στοιχεία κατά τα οποία πιθανόν πάνω από 5.000 πολίτες έγιναν μέλη του κόμματος Σεμίγια με πλαστά έγγραφα», ανέφερε η εισαγγελία. Συμπεριλαμβανομένων, σύμφωνα με την ίδια πηγή, 12 νεκρών.
Το εκλογοδικείο (TSE) πάντως επισημοποίησε πως στον δεύτερο γύρο πέρασαν η κυρία Τόρες και ο κ. Αρέβαλο, αφού ολοκλήρωσε αμφιλεγόμενη επανεξέταση των αποτελεσμάτων, διαδικασία που απαίτησε το Συνταγματικό Δικαστήριο έπειτα από προσφυγές των κυριότερων χαμένων.
Για τον κ. Αρέβαλο, 64 ετών, ο εισαγγελέας Κουρουτσίτσε «αποπειράται απλούστατα να σπείρει αμφιβολίες για την εντιμότητά μας χρησιμοποιώντας υπαινιγμούς και αμφισημίες».
Από την πλευρά της, η κυρία Τόρες ανακοίνωσε πως αναστέλλει προσωρινά την προεκλογική της εκστρατεία, ώστε να εξασφαλιστεί ανταγωνισμός «σε συνθήκες ισότητας» με τον αντίπαλό της.
«Πληττόμαστε όλοι από αυτή τη σύγχυση», δήλωσε η υποψήφια, απαιτώντας ο γουατεμαλτέκος απερχόμενος πρόεδρος Αλεχάντρο Γιαματέι (δεξιά) να σπάσει τη σιωπή του.
Κυβερνητικές πηγές αντέτειναν πως η κυβέρνηση σκοπεύει να «κρατήσει τις αποστάσεις της» από το θέμα.
Αντιδράσεις εντός και εκτός χώρας
Υποστηρικτές του κ. Αρέβαλο διαδήλωσαν προχθές Τετάρτη το βράδυ, σε ατμόσφαιρα ηρεμίας, μπροστά στο TSE, απαιτώντας να «γίνει σεβαστή η ψήφος» τους.
Η απόφαση του δικαστηρίου προκάλεσε αντιδράσεις, από την Ουάσιγκτον, από την ΕΕ, από τον ΟΗΕ, καθώς και από συλλογικούς φορείς επιχειρηματιών.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες «παρακολουθεί με ανησυχία τις προσπάθειες να επηρεαστεί ο δεύτερος γύρος των εκλογών και την αυξανόμενη ένταση που προκαλεί», σημείωσε χθες εκπρόσωπος του διεθνούς οργανισμού.
Η αναίρεση της νομικής υπόστασης του κινήματος Σπόρος εν μέσω εκλογικής διαδικασίας «απειλεί ένα από τα βασικά θεμέλια της δημοκρατίας, τον σεβασμό της λαϊκής βούλησης όπως εκφράζεται στις κάλπες», έκρινε η ΕΕ σε ανακοίνωσή της.
Η απόφαση «θέτει σε κίνδυνο» την ίδια τη νομιμοποίηση των εκλογών, προειδοποίησε ο Μάθιου Μίλερ, εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Οι ΗΠΑ είναι «βαθιά ανήσυχες» για την προσπάθεια των εισαγγελικών αρχών της Γουατεμάλας να αναιρέσουν τη νομική υπόσταση του κόμματος του κ. Αρέβαλο, πρόσθεσε ο εκπρόσωπος της αμερικανικής διπλωματίας.