Σημαντικές αλλαγές στη διαδικασία υποβολής των δηλώσεων φόρου κληρονομιάς επιφέρει η απόφαση του διοικητή της ΑΑΔΕ, Γιώργου Πιτσιλή, με την οποία καθιερώνεται η ηλεκτρονική υποβολή των συγκεκριμένων δηλώσεων, αλλά υπάρχουν περιπτώσεις για τις οποίες οι δηλώσεις θα υποβάλλονται σε έντυπη μορφή.
Η νέα διαδικασία που θα ολοκληρώνεται στο γραφείο του συμβολαιογράφου, είναι προαιρετική για το προσεχές δίμηνο και υποχρεωτική από την 1η Ιανουαρίου 2023.
Σύμφωνα με την απόφαση, οι αρχικές δηλώσεις φόρου κληρονομιάς υποβάλλονται προαιρετικά μέσω της ηλεκτρονικής εφαρμογής myPROPERTY από τη δημοσίευση της παρούσας (31/10/2022), ενώ οι τροποποιητικές δηλώσεις φόρου κληρονομιάς υποβάλλονται προαιρετικά από 01/12/2022.
Από την 01/01/2023 καθίσταται υποχρεωτική η υποβολή των δηλώσεων φόρου κληρονομιάς μέσω της ψηφιακής εφαρμογής.
Οι δηλώσεις κληρονομιάς που έχουν υποβληθεί στις Δ.Ο.Υ. μέχρι την έναρξη ισχύος της παρούσας απόφασης, και για τις οποίες δεν έχει εκδοθεί η πράξη προσδιορισμού του φόρου, διεκπεραιώνονται από τις αρμόδιες Δ.Ο.Υ. χωρίς να απαιτείται η εκ νέου ηλεκτρονική υποβολή τους μέσω της εφαρμογής myPROPERTY.
Εφόσον ο υπόχρεος σε δήλωση επιθυμεί να τις υποβάλει μέσω της ηλεκτρονικής εφαρμογής, τότε υποχρεούται να ανακαλέσει τις υποβληθείσες δηλώσεις.
Ποιες δηλώσεις αφορά η απόφαση
Ειδικότερα, υποβάλλονται ψηφιακά μέσω της εφαρμογής myPROPERTY, για θανάτους από 01/01/2022 και μετά οι ακόλουθες δηλώσεις φόρου κληρονομιάς:
- Οι αρχικές εμπρόθεσμες και εκπρόθεσμες δηλώσεις φόρου κληρονομιάς, εφόσον δεν έχει προηγουμένως υποβληθεί άλλη δήλωση σε έντυπη μορφή, κινητών περιουσιακών στοιχείων (ενδεικτικά χρημάτων, αυτοκινήτων, εταιρικών μεριδίων, εισηγμένων ή μη μετοχών, απαιτήσεων, έργων τέχνης κ.λπ.) και ακινήτων εντός αντικειμενικού συστήματος (Α.Π.Α.Α.), με κληρονόμους φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες, που έχουν εγγραφεί στο Φορολογικό Μητρώο και είναι πιστοποιημένοι χρήστες των ηλεκτρονικών υπηρεσιών της ΑΑΔΕ και
- Οι τροποποιητικές δηλώσεις φόρου κληρονομιάς αρχικής δήλωσης (εμπρόθεσμες ή εκπρόθεσμες) με τις οποίες είτε δηλώνονται νέα περιουσιακά στοιχεία είτε τροποποιούνται τα ήδη δηλωθέντα, εφόσον η αρχική δήλωση (για θανάτους από 01/01/2022) έχει υποβληθεί μέσω της εφαρμογής αυτής.
Παράλληλα, η απόφαση διευκρινίζει τα ακόλουθα:
- Γεωτρήσεις και κατασκευές επί ακινήτων εντός Α.Π.Α.Α. η αξία των οποίων δεν προσδιορίζεται με τα έντυπα προσδιορισμού αξίας ακινήτων, περιλαμβάνονται στην ψηφιακή δήλωση με αγοραία αξία, δηλούμενα στην κατηγορία των κινητών.
- Ανά ζεύγος κληρονομούμενου - κληρονόμου και ανά αιτία επαγωγής συντάσσεται μία δήλωση, ανεξαρτήτως του αριθμού των μεταβιβαζόμενων περιουσιακών στοιχείων. Σε περίπτωση περισσότερων του ενός κληρονόμων συντάσσονται αντίστοιχα περισσότερες δηλώσεις.
- Δηλώσεις που αφορούν λοιπές περιπτώσεις επιβολής φόρου κληρονομιάς εξακολουθούν να υποβάλλονται σε έντυπη μορφή είτε μέσω της εφαρμογής «Τα αιτήματά μου».
Ποιες υποβάλλονται σε έντυπη μορφή
Σε έντυπη μορφή εξακολουθούν να υποβάλλονται οι ακόλουθες δηλώσεις:
- Κάθε τροποποιητική δήλωση (είτε για νέο περιουσιακό στοιχείο είτε για ήδη δηλωθέν), εφόσον έχει ήδη υποβληθεί σε έντυπη μορφή άλλη δήλωση φόρου κληρονομιάς,
- Οι δηλώσεις που αφορούν ακίνητα εκτός Α.Π.Α.Α.,
- Οι δηλώσεις αναβολής φορολογίας,
- Οι δηλώσεις με αντικείμενο κινητά κάθε είδους ή μετρητά, για τα οποία, στην περίπτωση που δεν διασφαλίζεται η πληρωμή του φόρου από την περιουσία του υπόχρεου κληρονόμου, ο φορολογούμενος παρέχει ασφάλεια ή εγγυητική επιστολή τράπεζας, προκειμένου να βεβαιωθεί ο φόρος σε δόσεις,
- Οι δηλώσεις κληρονομιάς επικαρπίας, η οποία περιέρχεται λόγω θανάτου του επικαρπωτή στον ψιλό κύριο που έχει αγοράσει την ψιλή κυριότητα, για την οποία υπόκειται σε φόρο για τα υπόλοιπα δέκατα της αξίας της πλήρους κυριότητας.
Η ηλεκτρονική διαδικασία
Η δήλωση κληρονομιάς για κινητά περιουσιακά στοιχεία, εφόσον δεν συντάσσεται συμβολαιογραφικό έγγραφο αποδοχής αυτής, υποβάλλεται από τον υπόχρεο σε δήλωση (κληρονόμο ή νομίμως εξουσιοδοτημένο πρόσωπο σε περίπτωση νομικού προσώπου) με τη χρήση των προσωπικών του κωδικών TAXISnet.
Δηλώσεις κληρονομιάς για κινητά περιουσιακά στοιχεία και ακίνητα εντός αντικειμενικού συστήματος με τις οποίες συντάσσεται συμβολαιογραφικό έγγραφο αποδοχής συμπληρώνονται από τον πιστοποιημένο συμβολαιογράφο που θα καταρτίσει την συμβολαιογραφική πράξη της αποδοχής και υποβάλλονται από τον υπόχρεο σε δήλωση ή τον νόμιμο εκπρόσωπο αυτού με τη χρήση των προσωπικών του κωδικών TAXISnet.
Ανεξάρτητα από το γεγονός ότι η δήλωση συμπληρώνεται από τον συμβολαιογράφο, η υποβολή αυτής από τον υπόχρεο συνεπάγεται την αποδοχή του περιεχομένου της και της ακρίβειας των δηλουμένων από τους κληρονόμους.
Εφόσον ζητείται απαλλαγή πρώτης κατοικίας, η υποβολή της δήλωσης κληρονομιάς επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης κατά το άρθρο 8 του ν. 1599/1986, ως προς τη συνδρομή των προϋποθέσεων της απαλλαγής.
Ωστόσο, σε περίπτωση που δεν υπάρχει η δυνατότητα ψηφιακής υποβολής της δήλωσης κληρονομιάς, λόγω αποδεδειγμένης τεχνικής αδυναμίας, η δήλωση υποβάλλεται σε έντυπη μορφή στην αρμόδια Δ.Ο.Υ.
Με τη δήλωση, εφόσον πρόκειται για ακίνητο, συμπληρώνονται τα αντίστοιχα κατά περίπτωση φύλλα υπολογισμού για τον προσδιορισμό της αξίας των ακινήτων.
Εφόσον πρόκειται για επιχείρηση, μερίδες ή μερίδια και μη εισηγμένες στο χρηματιστήριο μετοχές, συμπληρώνονται και επισυνάπτονται κατά περίπτωση τα σχετικά δικαιολογητικά.
Για τα λοιπά κινητά περιουσιακά στοιχεία αναγράφεται η αγοραία αξία αυτών.
Επίσης, σε όλες τις δηλώσεις συμπληρώνονται οι τυχόν απαλλαγές, εκπτώσεις ή μειώσεις, αναγράφονται οι προγενέστερες δωρεές ή γονικές παροχές που έχουν υποβληθεί σε έντυπη μορφή, εφόσον υπάρχουν, καθώς και ο φόρος που βεβαιώθηκε σε κάθε δήλωση και συνυποβάλλονται τα κατά περίπτωση νόμιμα δικαιολογητικά.
Ο προσδιορισμός του φόρου
Με την υποβολή της δήλωσης κληρονομιάς εκδίδεται η πράξη διοικητικού ή διορθωτικού προσδιορισμού του φόρου κατά περίπτωση, η οποία κοινοποιείται στο υπόχρεο σε φόρο φυσικό ή νομικό πρόσωπο, καθώς και η ταυτότητα οφειλής.
Εφόσον συντάσσεται πράξη αποδοχής κληρονομιάς ο συμβολαιογράφος υποχρεούται να καταχωρήσει τα στοιχεία αυτής και να την επισυνάψει στην εφαρμογή myPROPERTY εντός 15 εργάσιμων ημερών.
Η αρμόδια Δ.Ο.Υ. ενημερώνεται ηλεκτρονικά αμέσως μετά την υποβολή της δήλωσης κληρονομιάς και ελέγχει την ακρίβεια των δηλούμενων και τη συνδρομή των προϋποθέσεων απαλλαγής μέσα σε 60 ημέρες από την υποβολή αυτής.
Σε περίπτωση που απαιτούνται πρόσθετα δικαιολογητικά, ο φορολογούμενος, καλείται από το Τμήμα Συμμόρφωσης και Σχέσεων με τους φορολογουμένους, για την υποβολή των επιπλέον ζητούμενων δικαιολογητικών εντός 5 εργάσιμων ημερών και εφόσον αυτά δεν μεταβάλλουν την φορολογητέα αξία της δήλωσης, αναρτώνται από τον φορολογούμενο στην εφαρμογή myPROPERTY. Εάν η προσκόμισή τους μεταβάλλει την φορολογητέα αξία, απαιτείται και η υποβολή τροποποιητικής δήλωσης.