Η μακρόχρονη εμμονή των μέσω ενημέρωσης σχετικά με την πιθανότητα και τον χρόνο πραγματοποίησης της επόμενης αύξησης των επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) έχει ξεθυμάνει εδώ και καιρό, και έχει μετατραπεί στο ερώτημα αν η Fed θα προχωρήσει τελικά σε μία και μόνο αύξηση τους επόμενους 12-18 μήνες ή όχι. Καθώς η μόνη αβεβαιότητα για την πολιτική της Fed που επηρεάζει τις σχετικές προσδοκίες της αγοράς είναι αυτές οι αδιάφορες 25 μονάδες βάσης, οι κινήσεις στην αγορά νομισμάτων συνεχίζουν να χάνουν το ενδιαφέρον τους, με μόνη την ψήφο για το Brexit και την επακόλουθη αδυναμία της στερλίνας να αποδεικνύουν ότι ο τομέας των συναλλαγματικών ισοτιμιών εξακολουθεί να έχει κάποια ζωή.
του John Hardy, Επικεφαλής Στρατηγικής Συναλλάγματος της Saxo Bank
Την προσεχή Παρασκευή, η επικεφαλής της Fed, Janet Yellen, θα μιλήσει στο ετήσιο Συμπόσιο του Jackson Hole, στο Κάνσας Σίτι – ένα ιδιαιτέρως σημαντικό γεγονός για τη Fed. Είναι μια σπάνια ευκαιρία να ακούσουμε τις σκέψεις της πιο σημαντικής εκπροσώπου κεντρικής τράπεζας στον κόσμο σχετικά με τις νομισματικές πολιτικές υπό ένα ευρύτερο πρίσμα και να απομακρύνουμε για λίγο τη βραχυπρόθεσμης σημασίας έμφαση από το αν και το πότε θα πραγματοποιηθεί η επόμενη αύξηση των επιτοκίων από τη Fed. Η ανυπομονησία για τη συγκεκριμένη ομιλία δεν αυξάνεται μόνο από την ξεκάθαρη διαφωνία των στελεχών της Fed σχετικά με την αναγκαιότητα ή όχι άλλης μιας αύξησης επιτοκίων, αλλά και από τις νέες υπόνοιες ότι ορισμένοι από αυτούς δεν είναι πεπεισμένοι ότι η τρέχουσα νομισματική πολιτική που ακολουθείται είναι κατάλληλη για όσα επιφυλάσσει το μέλλον για την αμερικανική οικονομία.
Αρχικά, ο Πρόεδρος της Fed του Σαν Φρανσίσκο, John Williams –βασικός υφιστάμενος της Janet Yellen όταν η ίδια διατελούσε Πρόεδρος σε αυτή την θέση– δημοσίευσε μια έκθεση υποστηρίζοντας ότι το φυσικό επιτόκιο είναι πλέον πολύ χαμηλότερο σε σχέση με το παρελθόν, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο το επίσημο επιτόκιο να κινείται κοντά ή κάτω από το μηδέν, καθώς και ότι καιροφυλακτούν υφέσεις μεγαλύτερης διάρκειας και έντασης, ακριβώς επειδή η νομισματική πολιτική δεν μπορεί να επιβληθεί εξίσου δυναμικά όπως στο παρελθόν. Η έκθεση του John Williams προτείνει τη λήψη δημοσιονομικών και άλλων μέτρων (όπως τον στόχο ονομαστικού ΑΕΠ, ουσιαστικά, δηλαδή, την εκτύπωση χρήματος για την επίτευξη ονομαστικής, αν όχι πραγματικής ανάπτυξης) για να αποφευχθεί η συγκεκριμένη εξέλιξη. Ομοίως, ο Αντιπρόεδρος της Fed, Stanley Fischer, σε ομιλία που πραγματοποίησε το περασμένο σαββατοκύριακο έκλεισε διερωτώμενος κατά πόσο η νομισματική πολιτική που ακολουθείται αποτελεί το κατάλληλο εργαλείο, με το οποίο η αμερικανική οικονομία θα μπορέσει να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά πιο μακροπρόθεσμες προκλήσεις, όπως η επιβράδυνση στον ρυθμό ανάπτυξης της παραγωγικότητας. Ο ίδιος αντιπρότεινε τις «αποτελεσματικές δημοσιονομικές και ρυθμιστικές πολιτικές» ως μια πιο παραγωγική επιλογή.
Όλα αυτά διαμορφώνουν μια ιδιόρρυθμη εικόνα, κυρίως διότι ο Stanley Fischer αποτελεί έντονο επικριτή της Fed και ο John Williams είχε στενή συνεργασία με τη Janet Yellen, όταν η ίδια βρισκόταν στη Fed του Σαν Φρανσίσκο. Ακόμα μεγαλύτερη σύγχυση προκαλεί η πρόσφατη επιθετική ομιλία του διακεκριμένου προέδρου της Fed της Νέας Υόρκης, William Dudley, ο οποίος υποστήριξε την αναγκαιότητα νέων αυξήσεων στα επιτόκια – χωρίς να ξεχνάμε, επίσης, και την ομιλία του John Williams, στη Fed του Σαν Φρανσίσκο.
Θα προβεί, όμως, σε κάποια κίνηση η ίδια η Janet Yellen, αυτή την Παρασκευή; Από τις αρχές του 2014, όταν ανέλαβε τα ηνία της Fed, ακολουθεί πολύ προσεκτικά βήματα. Μια ενδεχόμενη μετακίνηση της Fed σε θέματα μακροπρόθεσμης πολιτικής θα αντιμετωπιστεί, άραγε, από την αγορά ως ήπια ή ως επιθετική στάση; Από τη μια πλευρά, η παραδοχή ότι η Fed κινείται σε μια νέα πραγματικότητα, όπου η ανάπτυξη απειλείται, είναι ήπια, καθώς υποδεικνύει μια Fed, η οποία δεν θα προχωρήσει σε σημαντικές αυξήσεις επιτοκίων, καθώς δεν θεωρεί ότι θα υπάρξει αύξηση του πληθωρισμού χωρίς να προηγηθούν γενναία δημοσιονομικά μέτρα τόνωσης και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Το γεγονός αυτό θα μείωνε, επίσης, την αντίδραση μέρους της αγοράς στα νέα οικονομικά στοιχεία. Από την άλλη πλευρά, οποιαδήποτε αναφορά σε κάποια αύξηση επιτοκίων βραχυπρόθεσμα είναι επιθετική, καθώς η αγορά θεωρεί απίθανο η Fed να πραγματοποιήσει περισσότερες από μία αυξήσεις επιτοκίων τους επόμενους 12 μήνες. Είναι, άραγε, πιθανό η Fed να προχωρήσει άμεσα σε δύο αυξήσεις επιτοκίων και στη συνέχεια να στραφεί στη νέα Προεδρεία και στο Κογκρέσο, τον επόμενο χρόνο, λέγοντας τους «η σειρά σας»;
Ουσιαστικά, η Janet Yellen της Fed πιθανά να είναι έτοιμη να προκαλέσει η ίδια τον υποβιβασμό της θέσης της - μετά τον Greenspan και τον Bernanke, που το έπαιξαν κυρίαρχοι του σύμπαντος για περισσότερο από 25 χρόνια– τονίζοντας την αδυναμία της να παρέχει όσα χρειάζεται η οικονομία μακροπρόθεσμα. Εάν η Fed ετοιμάζεται όντως να κάνει αυτή τη μακροπρόθεσμη μεταστροφή πολιτικής, έχοντας βαρεθεί πια τις επικρίσεις, το διακύβευμα είναι υψηλό. Η ενδιαφέρουσα ρητορική αυτής της Παρασκευής, εφόσον υπάρξει, θα κρυφτεί αναπόφευκτα σε επιφυλακτικά διατυπωμένες φράσεις ή σε πλάγιους υπαινιγμούς. Εάν, όμως, υπάρξει τελικά κάποιο μήνυμα, όσο έμμεσο και αν είναι αυτό, η επίδραση ενδέχεται να είναι αρκετά έντονη σε μια αγορά νομισμάτων που είναι απεγνωσμένη για νέες εξελίξεις.
** John Hardy
