Πολιτική συμφωνία επιτεύχθηκε χθες, Πέμπτη, το βράδυ μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη «Διευκόλυνση Μεταρρύθμισης και Ανάπτυξης για τα Δυτικά Βαλκάνια», ύψους 6 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Ειδικότερα, αυτό το αναπτυξιακό σχέδιο για τα Δυτικά Βαλκάνια προβλέπει τη διάθεση 2 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 4 δισ. ευρώ σε δάνεια για την περίοδο 2024-2027, που θα αντληθούν στις χρηματοπιστωτικές αγορές με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους. Τουλάχιστον το ήμισυ του συνολικού κονδυλίου θα διατεθεί μέσω του Επενδυτικού Πλαισίου Δυτικών Βαλκανίων (WBIF), υποστηρίζοντας επενδύσεις σε υποδομές και συνδεσιμότητα, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών, της ενέργειας, της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης. Το υπόλοιπο μέρος θα αποδεσμευτεί ως άμεση στήριξη στους εθνικούς προϋπολογισμούς.
Η Πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε: «Θέλουμε να φέρουμε τα Δυτικά Βαλκάνια πιο κοντά και πιο γρήγορα στην Ένωσή μας. Η Διευκόλυνση των 6 δισ. ευρώ που συμφωνήθηκε είναι ένα βασικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Συνδυάζοντας αυξημένη οικονομική βοήθεια και μεταρρυθμίσεις, θα επιταχύνει την πρόοδο των εταίρων μας από τα Δυτικά Βαλκάνια στην πορεία τους στην ΕΕ πριν από την ένταξη, θα ενισχύσει την οικονομική τους σύγκλιση και θα τους ενσωματώσει καλύτερα στην ενιαία μας αγορά».
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αυτό το σχέδιο ανάπτυξης για τα Δυτικά Βαλκάνια «είναι το νέο μέσο για την επιτάχυνση των προετοιμασιών των Δυτικών Βαλκανίων για ένταξη στην ΕΕ, προωθώντας ορισμένα από τα οφέλη πριν από την ένταξη με άμεσο αντίκτυπο για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις». Θα παρασχεθεί αυξημένη οικονομική βοήθεια σε αντάλλαγμα για κοινωνικοοικονομικές και θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις που ορίζονται στα φιλόδοξα μεταρρυθμιστικά προγράμματα που προετοιμάζονται από τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Συνεπώς, αναμένεται να επιταχυνθεί σημαντικά η ταχύτητα της διαδικασίας διεύρυνσης και η ανάπτυξη των οικονομιών των χωρών αυτών.
Ωστόσο, οι διαπραγματευτές του Συμβουλίου της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου συμφώνησαν ότι η κατανομή αυτών των κονδυλίων θα εξαρτηθεί από την εφαρμογή συγκεκριμένων μεταρρυθμίσεων σε καθένα από τα έξι κράτη των Δυτικών Βαλκανίων, ιδίως στους τομείς του κράτους δικαίου, της καταπολέμησης της διαφθοράς, των θεμελιωδών δικαιωμάτων, της οικονομικής διακυβέρνησης, της ενίσχυσης των δημοκρατικών θεσμών και της μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης.
Τα κεφάλαια θα αποδεσμεύονται δύο φορές το χρόνο, βάσει αιτημάτων των εταίρων των Δυτικών Βαλκανίων και έπειτα από επαλήθευση από την Επιτροπή και, κατά περίπτωση, από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ), ότι πληρούνται όλες οι σχετικές προϋποθέσεις. Σε περίπτωση που δεν πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις, η Επιτροπή μπορεί να αναστείλει τις πληρωμές εν μέρει ή πλήρως.
Η πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε υπόκειται πλέον σε επίσημη έγκριση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Ο κανονισμός της «Διευκόλυνσης Μεταρρύθμισης και Ανάπτυξης για τα Δυτικά Βαλκάνια» θα τεθεί σε ισχύ την επομένη της δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα.
Σημειώνεται, ότι η Διευκόλυνση αυτή, είναι συμπληρωματική της βοήθειας της ΕΕ που έχει ήδη παρασχεθεί μέσω του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας (IPA).