«Η ελληνική Πολιτεία επί σειρά ετών απείχε από μια συγκροτημένη προσέγγιση όσον αφορά στην αναπτυξιακή δυναμική της ιδιωτικής ασφάλισης σε πολλούς τομείς, η οποία θα συνεπαγόταν πολλαπλά οφέλη για τους Έλληνες πολίτες και της ελληνικής οικονομίας. Μέχρι σήμερα η διείσδυση του κλάδου στην Ελλάδα παραμένει χαμηλή». Αυτά αναφέρει η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος (ΕΑΕΕ), στην έκδοση της Ετήσιας Έκθεσής της για το 2020 η οποία δημοσιοποιήθηκε σήμερα.
Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου
Στο εισαγωγικό του σημείωμα, ο πρόεδρος της ΕΑΕΕ, Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου τονίζει τα εξής: «Το 2020 ήταν μία χρονιά πολύ διαφορετική από τις προηγούμενες. Μια χρονιά που ανέτρεψε τη ροή των εξελίξεων και όλες τις προβλέψεις. Η ασφαλιστική αγορά είναι εξοικειωμένη με το απρόβλεπτο και απροσδόκητο και διαθέτει τη νοοτροπία, τους ανθρώπους, τις διαδικασίες και τα εργαλεία για να ανταποκριθεί στις αλλαγές. Και το απέδειξε.
Ως αποτέλεσμα της πανδημίας και των περιορισμών για τον έλεγχο της εξάπλωσής της, η ελληνική οικονομία το 2020 παρουσίασε ύφεση που κινείται κοντά στο 10%. Την ίδια χρονιά η ασφαλιστική αγορά στην Ελλάδα ναι μεν έκλεισε με μείωση στην παραγωγή ασφαλίστρων, όμως η μείωση αυτή (-3,7%) δεν ήταν δραματική. Αυτό αποδεικνύει ότι οι πολίτες αναγνωρίζουν την αξία ενός ασφαλιστηρίου συμβολαίου και το διατηρούν παρά τις δυσκολίες.
Η ανταπόκριση της αγοράς στις προκλήσεις της πανδημίας ήταν άμεση σε όλα τα επίπεδα. Ενεργοποιώντας επιχειρησιακά σχέδια και εφαρμόζοντας την τηλεργασία με πολύ μεγάλο ποσοστό οι εταιρίες παρέμειναν σε πλήρη λειτουργία εξυπηρετώντας τους ασφαλισμένους. Κεντρικά, μέσω της ΕΑΕΕ ενισχύσαμε τον ΕΟΔΥ. Επιπλέον πολλά μέλη μας συνέβαλαν και μεμονωμένα στην αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης με χορηγίες, δωρεές κά. Εξηγήσαμε τι καλύπτουν τα συμβόλαια στην πανδημία και καλύψαμε τους ασφαλισμένους μας. Προχωρήσαμε τον ψηφιακό μετασχηματισμό και τον εκσυγχρονισμό των εταιριών.
Παράλληλα, συνεχίσαμε να επιδιώκουμε με επιμονή και σθένος τους μακροπρόθεσμους στόχους μας, να συνεργαζόμαστε με την Πολιτεία, διάφορους φορείς, ελληνικούς και ξένους και να ανταποκρινόμαστε στις απαιτήσεις του αυστηρότατου θεσμικού πλαισίου και της εποπτείας. Και βέβαια να καταβάλλουμε αποζημιώσεις που φθάνουν τα 2,2 δισ. ευρώ.
Παρά το δύσκολο 2020 η ελληνική ασφαλιστική αγορά ξεκινά το 2021 πιο ισχυρή, πιο αξιόπιστη και πιο δυνατή από ποτέ. Είμαστε ο μεγαλύτερος θεσμικός επενδυτής με 17 δισ. ευρώ, μεγάλος εργοδότης και αξιόπιστος συνεργάτης της Πολιτείας. Είμαστε εδώ, μπορούμε και επιβάλλεται πλέον να παίξουμε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της οικονομίας και να δώσουμε στους πολίτες και στο κράτος λύσεις, με έμφαση στους τομείς των συντάξεων, της υγείας και των φυσικών καταστροφών».
Η θεσμική αναγνώριση του αναπτυξιακού ρόλου της ιδιωτικής ασφάλισης στο χώρο των συντάξεων
Στο τμήμα της έκθεσης με τα θέματα ειδικού ενδιαφέροντος αναφέρονται τα εξής σχετικά με τη θεσμική αναγνώριση του αναπτυξιακού ρόλου της ιδιωτικής ασφάλισης στο χώρο των συντάξεων:
Η ιδιωτική ασφάλιση σε ολόκληρο τον αναπτυγμένο κόσμο προσφέρει πολλαπλά στις εθνικές οικονομίες και στις τοπικές κοινωνίες μέσω της διαχείρισης των κινδύνων, της καταβολής ασφαλιστικών αποζημιώσεων και παροχών και της δημιουργίας αποταμιεύσεων και συλλογικών επενδύσεων. Σύμφωνα, εξάλλου, με τις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές, η ιδιωτική ασφάλιση μπορεί να δώσει σύγχρονες λύσεις για την αντιμετώπιση διαρθρωτικών προβλημάτων της χώρας με έμφαση στο χώρο των συντάξεων προκειμένου να διασωθεί η μακροβιότητα και βιωσιμότητα του εθνικού συστήματος συντάξεων.
Παρ' όλα αυτά η ελληνική Πολιτεία επί σειρά ετών απείχε από μια συγκροτημένη προσέγγιση όσον αφορά στην αναπτυξιακή δυναμική της ιδιωτικής ασφάλισης σε πολλούς τομείς, η οποία θα συνεπαγόταν πολλαπλά οφέλη για τους Έλληνες πολίτες και της ελληνικής οικονομίας. Μέχρι σήμερα η διείσδυση του κλάδου στην Ελλάδα παραμένει χαμηλή, εκφραζόμενη από τον λόγο της παραγωγής ασφαλίστρων προς το ΑΕΠ σε 2,2% το 2018 έναντι του μέσου ευρωπαϊκού όρου, ο οποίος ανέρχεται στο 7,46%. Με συνολικό μέγεθος ασφαλιστικής αγοράς που αντιστοιχεί σε κατά κεφαλή ασφάλιστρα ύψους 377 ευρώ (στοιχεία 2018), η Ελλάδα καταλαμβάνει μία από τις χαμηλότερες θέσεις στην ευρωπαϊκή επικράτεια, καθώς η αντίστοιχη μέση τιμή για το σύνολο των ευρωπαϊκών αγορών είναι 5,7 φορές μεγαλύτερη (2.170 ευρώ/ άτομο). Και παρά τη χαμηλή διείσδυση, ο εγχώριος ασφαλιστικός κλάδος αποτελεί το σημαντικότερο θεσμικό επενδυτή της χώρας. Σύμφωνα με στοιχεία της ΤτΕ (Ιουνίου 2020) οι ελληνικές ασφαλιστικές επιχειρήσεις διαθέτουν επενδύσεις υψηλής στάθμης της τάξης των 16,9 δισ. (7,5% του ΑΕΠ) σε σύνολο στοιχείων ενεργητικού 19,1 δισ. Εάν η Ελλάδα βρισκόταν στο μέσο ευρωπαϊκό όρο των επενδύσεων του ασφαλιστικού κλάδου (58% του ΑΕΠ), οι επενδύσεις των ελληνικών ασφαλιστικών επιχειρήσεων θα ανερχόντουσαν στο ποσό των 130 δισ. ευρώ. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις ανά τον κόσμο αποτελούν ισχυρούς διαχειριστές κεφαλαίων μακροπρόθεσμης πνοής στο πλαίσιο, κυρίως, των ασφαλίσεων ζωής και συνταξιοδοτικών/ αποταμιευτικών προγραμμάτων, γι' αυτό και συχνά ο τομέας αποκαλείται «ατμομηχανή της οικονομίας».
Έτσι, μετά από συνεχείς και συστηματικές ενέργειες της ΕΑΕΕ για την ανάδειξη των παραπάνω δεδομένων, ο ρόλος του ασφαλιστικού κλάδου, ειδικά όσον αφορά στην περιοχή των συντάξεων και στη διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου μοντέλου τριών πυλώνων σύνταξης, αναγνωρίστηκε ρητά και ενσωματώθηκε σε δύο εξαιρετικά κρίσιμα για τον μελλοντικό μεταρρυθμιστικό σχεδιασμό της χώρας κείμενα που δημοσιεύθηκαν τον Νοέμβριο του 2020. Τα κείμενα αυτά αφορούν αφενός την έκθεση Πισσαρίδη και αφετέρου το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που υπέβαλε προς έγκριση η ελληνική κυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τις ανάγκες χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανασυγκρότησης (Recovery Fund) της ΕΕ.
Σε αμφότερα τα κείμενα είναι σημαντικό ότι πλέον γίνεται αναγνώριση της αναγκαιότητας προώθησης του θεσμού της ιδιωτικής ασφάλισης, η οποία δύναται να επιτευχθεί μέσω της φορολογικής εναρμόνισης μεταξύ των ομαδικών ασφαλιστικών προγραμμάτων των ασφαλιστικών εταιριών ζωής και των επαγγελματικών ταμείων ασφάλισης, καθώς επίσης και μέσω της υιοθέτησης φορολογικών κινήτρων για τα ιδιωτικά προγράμματα ασφάλισης και πανευρωπαϊκά ιδιωτικά ασφαλιστικά προϊόντα (Pan-European Personal Pension Products - PEEPs).
Όροι λειτουργίας των Ατομικών Πανευρωπαϊκών Συνταξιοδοτικών Προϊόντων (PEPP)
Όπως σημειώνεται στην έκθεση: «Στο υπουργείο Οικονομικών έχει συγκροτηθεί ομάδα εργασίας με αντικείμενο ενασχόλησης την επεξεργασία θεμάτων που άπτονται του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/1238. Η ΕΑΕΕ μετά από σχετική πρόσκληση της ομάδας εργασίας και εκτενή επεξεργασία με την αρμόδια Επιτροπή Ζωής κατέθεσε τις προτάσεις της πάνω σε δύο θεματικές: την εξειδίκευση των προαναφερόμενων όρων των ΡΕΡΡ και την ενδεδειγμένη φορολογική μεταχείρισή τους. Η διαμόρφωση των προτάσεων κινήθηκαν στη λογική ότι στόχος των εν λόγω προγραμμάτων είναι η παροχή σύνταξης κατά την τρίτη ηλικία και όχι να καταστούν ένα απλό αποταμιευτικό εργαλείο από αυτά που προσφέρονται στον χρηματοπιστωτικό τομέα».
Πρόταση καθιέρωσης συστήματος υποχρεωτικής ασφάλισης κατοικιών από φυσικές καταστροφές
Ολοκληρωμένη πρόταση για την δημιουργία εθνικού συστήματος χρηματοδότησης ζημιών από σεισμό, με πρόθεση επέκτασης και στις λοιπές φυσικές καταστροφές, όπως πλημμύρα και δασικές πυρκαγιές, έχει ετοιμάσει η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση: ο σεισμός αποτελεί το φυσικό φαινόμενο που διαχρονικά απειλεί περισσότερο τη χώρα μας. Παρόλα αυτά, η ασφαλιστική διείσδυση παραμένει χαμηλή. Αναγνωρίζοντας τη σοβαρότητα των συνεπειών ενός καταστροφικού γεγονότος, όπως είναι ένας ισχυρός σεισμός για τους πολίτες, αλλά και τον κρατικό προϋπολογισμό, η ΕΑΕΕ μέσω της αρμόδιας Επιτροπής Περιουσίας είχε ήδη επεξεργαστεί και διατυπώσει ολοκληρωμένη πρόταση για την δημιουργία εθνικού συστήματος χρηματοδότησης ζημιών από σεισμό, ως βάση συζητήσεων με τους φορείς της Πολιτείας και τελικό σκοπό την καθιέρωση ενός υποχρεωτικού συστήματος ασφάλισης κατοικιών για τον κίνδυνο του σεισμού.
Στο πλαίσιο υλοποίησης της προσπάθειας αυτής, η ΕΑΕΕ, εκμεταλλευόμενη την συγκύρια ένταξης της χώρας μας στο πρόγραμμα χρηματοδότησης και αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πραγματοποίησε συναντήσεις με το τεχνικό επιτελείο της κυβέρνησης για τα θέματα των φυσικών καταστροφών και υπέβαλε τη σχετική πρόταση ασφάλισης στα αρμόδια κυβερνητικά στελέχη, αρχής γενομένης από τον κίνδυνο του σεισμού, αλλά με πρόθεση επέκτασης και στις λοιπές φυσικές καταστροφές όπως πλημμύρα και δασικές πυρκαγιές.
Παράλληλα με τη δράση αυτή, η ΕΑΕΕ υπενθύμισε στις επαφές της την εναλλακτική πρόταση να δοθούν φορολογικά κίνητρα στους πολίτες για την ασφάλιση των κατοικιών τους έναντι των φυσικών καταστροφών, ανεξαρτήτως εφαρμογής της πρότασης περί καθιέρωσης της υποχρεωτικότητας στην ασφάλιση κατοικιών, πρόταση που είχε εξαγγείλει η κυβέρνηση στη Γενική Συνέλευση της ΕΑΕΕ τον Φεβρουάριο 2020, μέσω του υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, 'Αδωνι Γεωργιάδη και η οποία βρίσκεται σε εκκρεμότητα.
Τέλος, στο πλαίσιο επέκτασης της πρότασης προς την Πολιτεία, προκειμένου να περιλαμβάνει ένα ευρύτερο φάσμα καταστροφικών κινδύνων, η ΕΑΕΕ μέσω της Επιτροπής Περιουσίας εξετάζει ήδη με τους μεσίτες ασφαλίσεων τη μοντελοποίηση των κινδύνων, όπως έγινε και για τον κίνδυνο σεισμού.
Η ΕΑΕΕ ευελπιστεί ότι η Πολιτεία θα αναγνωρίσει τον ουσιαστικό ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις στα καταστροφικά γεγονότα που πλήττουν τη χώρα μας, καθώς και τα πολλαπλά οφέλη της προωθούμενης πρότασης για το ίδιο το κράτος και για λόγους προστασίας της περιουσίας των πολιτών και να προχωρήσει στην υιοθέτησή της.
Παραγωγή ασφαλίστρων 2020
Η συνολική παραγωγή ασφαλίστρων (σύμφωνα με τα στοιχεία Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2020) καταγράφεται μειωμένη σε σχέση με το 2019 κατά 3,7%.
Το 2020 οι ασφαλίσεις Ζωής κατέγραψαν μείωση κατά 8% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, ενώ οι ασφαλίσεις κατά Ζημιών παρουσίασαν οριακή αύξηση κατά 0,4%.
Στις ασφαλίσεις κατά Ζημιών, η ασφάλιση αυτοκινήτων (αστική ευθύνη οχημάτων και συμπληρωματικές καλύψεις) κατέγραψε μείωση κατά 4,1%, ενώ οι λοιποί κλάδοι πλην αυτοκινήτων αυξάνουν συνολικά την παραγωγή τους σε ποσοστό 4,3%.
Αποζημιώσεις
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, η ιδία κράτηση (δηλαδή η συμμετοχή των ασφαλιστικών επιχειρήσεων) επί των ασφαλιστικών αποζημιώσεων που καταβλήθηκαν στις ασφαλίσεις Ζωής ήταν 1.337 εκατ. ευρώ, ενώ επιπροσθέτως αυξήθηκε η ιδία κράτηση των μαθηματικών αποθεμάτων και λοιπών προβλέψεων κατά 806 εκατ. ευρώ. Επομένως, το άθροισμα της ιδίας κράτησης των πληρωθεισών αποζημιώσεων και της αντίστοιχης μεταβολής των προβλέψεων έφθασε τα 2.143 εκατ. ευρώ.
Στις ασφαλίσεις κατά Ζημιών, η ιδία κράτηση επί των ασφαλιστικών αποζημιώσεων που καταβλήθηκαν ήταν 651 εκατ. ευρώ, ενώ η μεταβολή των προβλέψεων ήταν 26 εκατ. ευρώ. Επομένως για τις ασφαλίσεις κατά Ζημιών, το αντίστοιχο άθροισμα της ιδίας κράτησης των πληρωθεισών αποζημιώσεων και της μεταβολής των προβλέψεων έφθασε τα 677 εκατ. ευρώ. Συνολικά λοιπόν, σε ό,τι αφορά την ιδία κράτηση, οι πληρωθείσες αποζημιώσεις εντός του έτους και η μεταβολή των προβλέψεων έφθασε αθροιστικά τα 2.820 εκατ. ευρώ για το σύνολο των κλάδων ασφάλισης.
Σε αυτό το ποσό δεν περιλαμβάνεται η συμμετοχή των αντασφαλιστικών επιχειρήσεων (συνήθως του εξωτερικού), για αποζημιώσεις που καταβλήθηκαν επί ασφαλισμένων κινδύνων στην χώρα μας.
Οικονομικά Μεγέθη
Το σύνολο του Ενεργητικού των ασφαλιστικών επιχειρήσεων φτάνει τα 19,3 δισ. ευρώ, ενώ οι Επενδύσεις τα 15,9 δισ. ευρώ. Τέλος τα Ίδια Κεφάλαια ήταν 4,2 δισ. ευρώ και οι Ασφαλιστικές Προβλέψεις συνολικά αθροίζουν στα 13,1 δισ. ευρώ.