Ορατός είναι πλέον ο κίνδυνος να... πέσει ψαλίδι στα κονδύλια ύψους 32 δισ. ευρώ που δικαιούται από το Ταμείο Ανάκαμψης η Ελλάδα, με βάση την αρχική πρόταση της Κομισιόν, καθώς οι χώρες του μπλοκ της λιτότητας, αλλά και η ομάδα των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης (Ομάδα Βίσεγκραντ) προβάλλουν με ένταση τα δικά τους βέτο και μετατρέπουν σε θρίλερ τη διαπραγμάτευση σε επίπεδο ηγετών, με κίνδυνο να μην ολοκληρωθεί εντός του Ιουλίου.
Βέβαιο θεωρείται πλέον στις Βρυξέλλες ότι ο τελικός συμβιβασμός για το Ταμείο Ανάκαμψης θα απέχει αρκετά από τις αρχικές προτάσεις της Κομισιόν που ευνοούν τις χώρες του Νότου και προβλέπουν την παροχή 32 δισ. ευρώ στην Ελλάδα, καθώς θα πρέπει να γίνουν κάποιες παραχωρήσεις προς τις χώρες που διατυπώνουν ενστάσεις, ώστε να επέλθει συμφωνία. Αυτές οι παραχωρήσεις, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, θα καταλήξουν σε μείωση των κονδυλίων για τις τρεις «ευνοημένες» από την Κομισιόν χώρες του Νότου, σε μείωση των κονδυλίων που θα διατεθούν χωρίς υποχρέωση επιστροφής (επιχορηγήσεις), αλλά και σε αυστηρότερους όρους για την αξιοποίηση των πόρων (βλ. μνημόνια νέου τύπου).
Ενδεικτικό της δυστοκίας που έχουν δημιουργήσει οι πολιτικές αντιπαραθέσεις εντός της Ευρώπης για τα 750 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης είναι ότι στο χθεσινό Eurogroup δεν σημειώθηκε η παραμικρή πρόοδος στις συζητήσεις, με τον πρόεδρο του συμβουλίου, Μάριο Σεντένο, να περιορίζεται σε γενικόλογες τοποθετήσεις για την ανάγκη ειδικότερου συντονισμού των κρατών της ευρωζώνης.
Από τις χώρες της ευρωζώνης, Αυστρία και Ολλανδία επιμένουν, μαζί με τη Δανία και τη Σουηδία που δεν μετέχουν στο ευρώ, ότι πρέπει να μειωθούν τα κονδύλια που θα διατεθούν ως επιχορηγήσεις (στην περίπτωση της Ελλάδας τα 24 από τα 32 δισ. ευρώ) και να δοθούν περισσότερα με τη μορφή δανείων και με αυστηρούς όρους και επιτήρηση. Επιπλέον, θέτουν αρκετές ενστάσεις για τη διαδικασία δανεισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την αγορά ομολόγων για τη χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης, υποστηρίζοντας ότι υπάρχουν ζητήματα με την αποπληρωμή των δανείων που θα πρέπει να διευκρινισθούν. Σε κάθε περίπτωση, με τη σημερινή μορφή που έχουν οι προτάσεις της Κομισιόν, οι τέσσερις χώρες της λιτότητας δηλώνουν ότι δεν πρόκειται να τις εγκρίνουν.
Την ίδια ώρα, οι τέσσερις ηγέτες της Ομάδας Βίσεγκραντ (Τσεχία, Πολωνία, Σλοβακία, Ουγγαρία) προχώρησαν σε κοινή παρουσίαση των θέσεών τους, ζητώντας «δίκαιη» κατανομή των 750 δισ. ευρώ. Ενόψει της τηλεδιάσκεψης των ηγετών της Ευρώπης στις 19 Ιουνίου, η ομάδα των ανατολικοευρωπαϊκών κρατών ξεκαθάρισε ότι δεν δέχεται να λάβουν χώρες της Νότιας Ευρώπης, που έχουν περίπου ίδιο πληθυσμό και κατά κεφαλήν ΑΕΠ με χώρες της Ανατολικής Ευρώπης μεγαλύτερο μερίδιο από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Η Ομάδα Βίσεγκραντ αμφισβητεί τον τύπο, βάσει του οποίου έγινε από την Κομισιόν η κατανομή των πόρων και ο οποίος βασίζεται στο ΑΕΠ, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ και το ποσοστό ανεργίας της προηγούμενης τετραετίας. Ένα τύπο υπολογισμού εξαιρετικά ευνοϊκό για την Ελλάδα, που είχε αποτέλεσμα να πάρει η χώρα μας το μεγαλύτερο μερίδιο ως ποσοστό του ΑΕΠ της. Η ηγεσία της Ομάδας Βίσεγκραντ προτείνει να αποτελέσει κύριο κριτήριο το ποσοστό μείωσης του ΑΕΠ φέτος και οι υπολογισμοί να γίνουν στις αρχές του 2021. Αμφισβητεί κυρίως το κριτήριο της ανεργίας των προηγούμενων ετών, που ευνοεί ιδιαίτερα την Ελλάδα, υποστηρίζοντας ότι αυτό το κριτήριο αναφέρεται σε προϋπάρχοντα προβλήματα των οικονομικών και όχι στις επιπτώσεις της πανδημίας, που καλείται να αντιμετωπίσει η Ευρώπη με το νέο Ταμείο Ανάκαμψης.
Επιπλέον, όμως, η Ομάδα Βίσεγκραντ θέτει άλλο ένα ζήτημα που θα περιπλέξει τις διαπραγματεύσεις, καθώς αξιώνει να πληρώσουν οι πλούσιες χώρες όλο το «λογαριασμό» του Ταμείου Ανάκαμψης, χωρίς να δοθούν επιστροφές από τα κονδύλια που διαθέτουν στον κοινοτικό προϋπολογισμό, κάτι που θα προκαλέσει σοβαρούς «πονοκεφάλους» κυρίως στη γερμανική κυβέρνηση, η οποία υποστηρίζει τις προτάσεις της Κομισιόν.
