Πρόσφατα το αμερικανικό δίκτυο Bloomberg μετέδωσε, επικαλούμενο πληροφορίες από δύο διαφορετικές «διπλωματικές πηγές», ότι επιθεωρητές του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) εντόπισαν στο Ιράν ουράνιο, εμπλουτισμένο σε ποσοστό 84%. Πρόκειται για μία ποσότητα πολύ κοντά στο 90% που θεωρείται απαραίτητη για την παραγωγή ατομικής βόμβας και εικοσαπλάσια από όση επιτρέπεται με βάση τις ισχύουσες διεθνείς συμβάσεις.
«Δεν νοείται καμία απολύτως ειρηνική χρήση της ατομικής ενέργειας, που να δικαιολογεί ένα τόσο υψηλό ποσοστό εμπλουτισμού» επισημαίνει στην DW ο Μαρκ Φιτζπάτρικ, ερευνητής και πρώην εκτελεστικός διευθυντής του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Σπουδών (IISS) με έδρα την Ουάσιγκτον. Κατά τον Φιτζπάτρικ, το γεγονός ότι το ίδιο το Ιράν «επιτρέπει» μία τέτοια αποκάλυψη αποτελεί πιθανώς μέρος μίας στρατηγικής που ακολουθούν οι πλέον «σκληροπυρηνικοί» της Τεχεράνης, για να εντείνουν την πίεση προς τη διεθνή κοινότητα.
«Οριστικά συμπεράσματα δεν μπορούμε να βγάλουμε πριν επιβεβαιωθεί η πληροφορία του εμπλουτισμού κατά 84%», τονίζει ο Αμερικανός ερευνητής. «Εάν ισχύει πάντως, θα μπορούσε να αποτελεί για το Ιράν ένα επιπλέον μέσο πίεσης, προκειμένου να επιτύχει εκ νέου τη χαλάρωση των πετρελαϊκών και οικονομικών κυρώσεων, που οι ΗΠΑ είχαν επαναφέρει σε ισχύ το 2018».
Μία ανεπιτυχής στρατηγική της Τεχεράνης
Την άποψη αυτή συμμερίζεται ο Μπεχρούζ Μπαγιάτ, πυρηνικός φυσικός και πρώην σύμβουλος της ΙΑΕΑ. Ο ίδιος δηλώνει στην DW «το Ιράν είναι πιθανό να χρησιμοποιεί πάλι το εμπλουτισμένο ουράνιο ως μοχλό πίεσης» και ότι ήδη από το καλοκαίρι του 2021 έχει ξεκινήσει τις προσπάθειες να εμπλουτίσει ουράνιο σε ποσοστό 60%. Η διεθνής συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης της επιτρέπει εμπλουτισμένο ουράνιο σε ποσοστό έως 3,67%. Γενικά, για την ειρηνική χρήση της ατομικής ενέργειας ένα ποσοστό 3-5% θεωρείται επαρκές, ενώ στην πυρηνική ιατρική το ποσοστό αυξάνεται στο 20%.
Το Ιράν είχε ανακοινώσει την απόφασή του για υψηλότερο ποσοστό εμπλουτισμού λίγο μετά την έναρξη διαπραγματεύσεων με τη νέα αμερικανική κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν για την επιστροφή στο νομικό καθεστώς προ του 2015, αναφορικά με το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Όλα δείχνουν ότι με αυτόν τον τρόπο οι πλέον «σκληροπυρηνικοί» του καθεστώτος επιχειρούσαν να αποσπάσουν το μέγιστο δυνατό αντάλλαγμα από τις ΗΠΑ. «Μία νέα και καλή συμφωνία» υποσχόταν ο Ιρανός διαπραγματευτής Αλί Μπαγκερί Κανί, μιλώντας στα ΜΜΕ της πατρίδας του, αλλά τελικά αυτή η τακτική δεν απέδωσε καρπούς.
«Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις, μέχρι στιγμής ο εμπλουτισμός φτάνει το 60%» λέει ο πυρηνικός φυσικός Μπεχρούζ Μπαγιάτ. «Είναι όμως πιθανό να εμπλουτίζει το Ιράν μία μικρή ποσότητα σε υψηλότερο ποσοστό. Υποθέτω ότι πρόκειται για μία στρατηγική που θέλει να στείλει το μήνυμα: Ερχόμαστε πιο κοντά στο 90% και, αν θέλουμε, είμαστε ικανοί να κατασκευάσουμε μία ατομική βόμβα».
Υψηλότερος εμπλουτισμός «κατά λάθος»;
Επισήμως το Ιράν διαψεύδει τα δημοσιεύματα και υποστηρίζει ότι δεν έχει πρόθεση να προχωρήσει σε υψηλότερο εμπλουτισμό. Απαντώντας στις σχετικές αιτιάσεις ο εκπρόσωπος του Ιρανικού Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΑΕΟΙ) Μπεχρούζ Καμαλβαντί έκανε λόγο για διαστρέβλωση των γεγονότων από το Bloomberg και δήλωσε στο κρατικό πρακτορείο IRNA: «Το γεγονός ότι υπάρχουν μόρια με ποσοστό εμπλουτισμού άνω του 60%, δεν σημαίνει παραγωγή σε ποσοστό άνω του 60%».
Σύμφωνα με το Bloomberg, για τους επιθεωρητές του ΙΑΕΑ το επόμενο βήμα θα είναι να εξετάσουν, κατά πόσον υπήρχε πρόθεση «να εμπλουτιστούν κάποια μόρια σε ποσοστό άνω του 60%». Θεωρητικά αυτό μπορεί να οφείλεται και σε τεχνικό λάθος. Άλλωστε, κάτι παρόμοιο έχει συμβεί και στο παρελθόν, αναφέρει μία από τις «διπλωματικές πηγές» του Bloomberg.
