Έκθεση που προσδιορίζει τις κυριότερες προκλήσεις για την ένταξη των μεταναστών και προβλέπει συγκεκριμένες συστάσεις πολιτικής για την αντιμετώπισή τους δημοσιεύουν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο ΟΟΣΑ.
Αφού συγκεντρώθηκαν παραδείγματα ορθής πρακτικής από μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις όπως το Άμστερνταμ, την Αθήνα, το Βερολίνο, το Παρίσι και τη Ρώμη, τονίστηκαν στην έκθεση 12 βασικά σημεία, τα οποία πρέπει να λαμβάνουν υπόψη οι τοπικοί, περιφερειακοί και εθνικοί φορείς χάραξης πολιτικής και οι επαγγελματίες όταν αναπτύσσουν και εφαρμόζουν τοπικά προγράμματα για την ένταξη. Οι συστάσεις επικεντρώνονται σε τομείς πολιτικής όπως είναι η υγεία, η εργασία, η στέγαση και η εκπαίδευση και εκτείνονται από την καλύτερη αντιστοίχιση των δεξιοτήτων των μεταναστών με τις ανάγκες των τοπικών αγορών εργασίας μέχρι τη δημιουργία κοινών χώρων στους οποίους οι κοινότητες θα συναντιούνται και θα δημιουργούν δεσμούς μεταξύ τους.
Ο Επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας, κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος δήλωσε τα εξής: «Μετά την κορύφωση των αφίξεων προσφύγων στην Ευρώπη το 2015 και το 2016 και τις πετυχημένες προσπάθειές μας για τη μείωση των παράνομων αφίξεων, έχει έρθει η ώρα να στρέψουμε συλλογικά την προσοχή μας στην αποτελεσματική ένταξη των ατόμων που έχουν βρει προστασία στις κοινωνίες μας. Η ένταξη όσων έχουν το δικαίωμα να παραμείνουν είναι προς το συμφέρον όλων. Αυτό θα ωφελήσει τόσο την κοινωνική συνοχή όσο και την οικονομική ανταγωνιστικότητα.»
Η Επίτροπος Περιφερειακής Πολιτικής, κ. Κορίνα Κρέτσου, σχολίασε: «Η μετανάστευση είναι σε μεγάλο βαθμό μια τοπική και αστική πραγματικότητα. Η παρούσα έκθεση αποτελεί πραγματικό κατάλογο ελέγχου για τις δημόσιες ενέργειες· έχει ως στόχο να βοηθήσει τις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης να εξομαλύνουν την πορεία της επιτυχούς ένταξης των μεταναστών, με την υποστήριξη των ταμείων της πολιτικής συνοχής. Περιμένω από την πολιτική συνοχής να διαδραματίσει μελλοντικά σημαντικότερο ρόλο σε αυτό το πλαίσιο.»
Η αναπληρώτρια Γενική Γραμματέας του ΟΟΣΑ, κ. Μάρι Κιβινιέμι, δήλωσε τα εξής: «Οι προσπάθειες για την ένταξη των μεταναστών πρέπει να ξεκινούν αμέσως μετά την άφιξή τους και να συνεχίζονται με την πάροδο του χρόνου. Οι τοπικοί ηγέτες γνωρίζουν τις καλύτερες ευκαιρίες για τους νεοεισερχομένους και γνωρίζουν τον τρόπο με τον οποίο οι μετανάστες μπορούν να συμβάλουν, από την κάλυψη ελλείψεων στην αγορά εργασίας μέχρι τη δημιουργία μιας πιο διαφοροποιημένης κουλτούρας που ωφελεί όλους τους κατοίκους. Οι εθνικές κυβερνήσεις πρέπει να συνεργαστούν με τους τοπικούς ηγέτες από την πρώτη ημέρα ώστε να εξασφαλιστεί η επιτυχής ένταξη των μεταναστών.»
Η έκθεση αναλύει την κατάσταση των μεταναστών στις χώρες του ΟΟΣΑ· τις περιοχές όπου εγκαταστάθηκαν, πόσο αποτελεσματική ήταν η πορεία της ένταξής τους και ποιες προκλήσεις αντιμετώπισαν, κατά την πρόσβασή τους στις τοπικές αγορές εργασίας, για παράδειγμα. Προτείνει επίσης λύσεις για να αντιμετωπιστεί ο κατακερματισμός των εθνικών πολιτικών ένταξης και να ενισχυθεί ο συντονισμός σε όλα τα επίπεδα — εθνικό, περιφερειακό και τοπικό. Η έκθεση υπογραμμίζει την ανάγκη να καταβληθούν μεγαλύτερες προσπάθειες παρακολούθησης και καταλήγει ότι τούτο επιτυγχάνεται καλύτερα με τη συμμετοχή ΜΚΟ, επιχειρηματικών εταίρων και των ίδιων των μεταναστών, μέσω συμμετοχικών αξιολογήσεων και ερευνών. Τέλος, η έκθεση περιγράφει τρόπους καλύτερης πρόσβασης σε χρηματοδοτικούς πόρους, όπως τα ταμεία της ΕΕ, για την ανάπτυξη προγραμμάτων ένταξης.
Ιστορικό του φακέλου
Πάνω από 5 εκατομμύρια άνθρωποι μετανάστευσαν μόνιμα σε χώρες του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ) το 2016. Αν και η ένταξη των μεταναστών παραμένει κατά κύριο λόγο αρμοδιότητα των κρατών μελών, τις επόμενες δεκαετίες θα είναι μία από τις κύριες προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσουμε ως Ένωση. Οι ευρωπαϊκές πόλεις θα διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία της ένταξης σε τοπικό επίπεδο. Σύμφωνα με έρευνα του Ευρωβαρόμετρου που δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 2018, το 69 % των Ευρωπαίων πιστεύουν ότι τα μέτρα ένταξης αποτελούν απαραίτητες επενδύσεις σε μακροπρόθεσμη βάση ενώ παρόμοιο ποσοστό θεωρούν ότι η ένταξη είναι μια αμφίδρομη διαδικασία τόσο για τους μετανάστες όσο και για τις κοινωνίες των χωρών υποδοχής.
Η έκθεση αυτή, που ανατέθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας για την υποστήριξη της κοινωνικής και επαγγελματικής ένταξης των μεταναστών στις κοινωνίες της ΕΕ. Ο ΟΟΣΑ εξέτασε 9 μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις (Άμστερνταμ, Αθήνα, Βαρκελώνη, Βερολίνο, Γλασκώβη, Γκέτεμποργκ, Παρίσι, Ρώμη και Βιέννη), καθώς και τη μικρότερη πόλη Altena στη Γερμανία, ώστε να αξιολογήσει πόσο αποτελεσματικά αντιμετώπισαν τη συγκεκριμένη πρόκληση — τι έγινε, τι απέδωσε και τι θα μπορούσε να γίνει καλύτερα. Ο ΟΟΣΑ, επίσης, πραγματοποίησε έρευνα σε άλλες 61 πόλεις, καθώς και σε δίκτυα πόλεων όπως το Eurocities, και δημιούργησε μια βάση δεδομένων σχετικά με τα χαρακτηριστικά της πρόσφατης μετανάστευσης στις χώρες του ΟΟΣΑ, σε υποεθνικό επίπεδο.
Στην ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2015 σχετικά με το ευρωπαϊκό πρόγραμμα δράσης για τη μετανάστευση υπογραμμίστηκε ότι η μεταναστευτική πολιτική θα είναι επιτυχής μόνο εάν στηριχτεί σε αποτελεσματικές πολιτικές ένταξης. Στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης για την ένταξη του 2016, η ΕΕ θέσπισε μέτρα για την παροχή κινήτρων στα κράτη μέλη και για την υποστήριξη των προσπαθειών τους να προαγάγουν την ένταξη υπηκόων τρίτων χωρών. Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται ειδική χρηματοδότηση και μέσα για την επίτευξη κοινωνικής και οικονομικής συνοχής μεταξύ των κρατών μελών. Πρόσφατα, η Επιτροπή παρουσίασε μια εργαλειοθήκη για να βοηθήσει τις χώρες της ΕΕ να εντοπίσουν τους διαθέσιμους πόρους της ΕΕ και να καταρτίσουν στρατηγικές και σχέδια για την ένταξη των μεταναστών.
