Την κρίσιμη «ετυμηγορία» του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, μέσω της έκθεσης του άρθρου IV, ιδιαίτερα για το ευαίσθητο θέμα της κεφαλαιακής επάρκειας, περιμένουν την Τρίτη οι ελληνικές τράπεζες.
Η έκθεση του άρθρου IV, που θα περιλαμβάνει και ειδικό κεφάλαιο για το τραπεζικό σύστημα, θα δοθεί στη δημοσιότητα την Τρίτη, ενώ θα παραχωρήσει συνέντευξη Τύπου, για την παρουσίαση των συμπερασμάτων, ο επικεφαλής της αποστολής του Ταμείου στην Ελλάδα, Πίτερ Ντόλμαν.
Οι βασικές θέσεις του ΔΝΤ, που έχει κατ’ επανάληψη ταράξει τα νερά για τα θέματα του πιστωτικού συστήματος, συχνά και με τρόπο που το έφερε σε αντιπαράθεση με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, έχουν γίνει γνωστές από τα τέλη Ιουνίου, όταν ολοκληρώθηκε η διαβούλευση του άρθρου IV και ανακοινώθηκαν τα προκαταρκτικά συμπεράσματα του προσωπικού του Ταμείου.
Αυτό που αναμένεται, όμως, με μεγάλο ενδιαφέρον τώρα είναι να εξηγηθούν με περισσότερη σαφήνεια οι θέσεις του Ταμείου και να παρουσιασθούν οι συστάσεις του προς τις ελληνικές αρχές και την ΕΚΤ για τα επόμενα βήματα στην εξυγίανση των χαρτοφυλακίων.
Οι δύο άξονες
Οι θέσεις του ΔΝΤ κινούνται γύρω από δύο βασικούς άξονες:
- Η πορεία των μείωσης των «κόκκινων» δανείων είναι ως τώρα αργή και θα πρέπει να επιταχυνθεί δραστικά. Όπως σημειωνόταν στην ανακοίνωση του Ιουνίου, είναι αναγκαίο να επιταχυνθεί η μείωση, με πιο φιλόδοξους στόχους. Σε αυτό το σημείο, ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός της ΕΚΤ έχει ταυτόσημες απόψεις με το ΔΝΤ και έχει ορίσει πολύ φιλόδοξο στόχο για τη μείωση του ποσοστού των μη εξυπηρετούμενων δανείων, από το 35%, στα τέλη του 2019, στο 20%, στα τέλη του 202
- Οι πιο φιλόδοξοι στόχοι για τη μείωση των προβληματικών δανείων θα πρέπει να συνδυασθούν, σύμφωνα με το Ταμείο, με το προληπτικό «χτίσιμο» κεφαλαιακών μαξιλαριών (capital buffers).
Ο προβληματισμός για τα "μαξιλάρια"
Σε αυτό το σημείο εντοπίζεται ο προβληματισμός των τραπεζικών στελεχών για τις ανακοινώσεις του Ταμείου, καθώς θα επανέλθει, με μια διαφορετική μορφή, η πρόταση που διατύπωνε σταθερά και μετά την ανακεφαλαιοποίηση του 2015, για μια αύξηση των τραπεζικών κεφαλαίων κατά 10 δισ. ευρώ, που θα μπορούσε να είχε χρηματοδοτηθεί από τα 86 δισ. ευρώ του τρίτου ευρωπαϊκού δανείου.
Η πρόταση αυτή δεν υιοθετήθηκε, ενώ ο «φάκελος» από το τρίτο δάνειο που προοριζόταν για τις τράπεζες αξιοποιήθηκε σε πολύ μικρό βαθμό και, πλέον, με τη λήξη του προγράμματος, αυτά τα κεφάλαια έπαψαν να είναι διαθέσιμα.
Το Ταμείο πρέπει να εξηγήσει τώρα πώς ακριβώς αντιλαμβάνεται το «χτίσιμο» κεφαλαιακών μαξιλαριών από τις τράπεζες. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, αυτό που ζητεί το Ταμείο είναι μέσα στο 2019 να ενισχύσουν οι τράπεζες προληπτικά την κεφαλαιακή θέση τους, καθεμιά ανάλογα με τις ανάγκες της, ώστε να είναι προετοιμασμένες για να αντέξουν την πίεση από τη μεγάλη μείωση των προβληματικών δανείων μετά το 2019, η οποία θα ασκήσει αναπόφευκτα εξίσου μεγάλη πίεση στην κεφαλαιακή επάρκεια.
Δηλαδή, να μη γίνει άλλη μια «τραυματική» ανακεφαλαιοποίηση, που κατ’ ανάγκη θα πρέπει να γίνει με την πώληση νέων μετοχών σε πολύ χαμηλές τιμές, όταν οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών θα έχουν ήδη μειωθεί, αλλά να ενισχυθεί προληπτικά η κεφαλαιακή βάση, ώστε η διαδικασία της εξυγίανσης χαρτοφυλακίων να προχωρήσει ομαλά.
Συμμετοχή και του ΤΧΣ;
Από νομική άποψη, όπως σημειώνουν τραπεζικά στελέχη, η έννοια της προληπτικής ανακεφαλαιοποίησης μπορεί να κρύβει μια σημαντική λεπτομέρεια: τα κράτη ευρωζώνης έχουν το δικαίωμα, υπό όρους και εφόσον το εγκρίνει η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν, να συμμετέχουν σε προληπτικές αυξήσεις κεφαλαίου.
Πιθανόν, λοιπόν, οι ιδέες του ΔΝΤ να ανοίγουν ένα «παράθυρο» για να λειτουργήσει το Δημόσιο, μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, ως εγγυητής κάλυψης των αυξήσεων κεφαλαίου.
Εξάλλου, οι τράπεζες μπορούν, στο σχεδιασμό που θα γίνει για προληπτικά «μαξιλάρια» να εντάξουν και άλλα εργαλεία, πλην της αύξησης κεφαλαίου με έκδοση νέων μετοχών. Ένα από αυτά, που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί, αν δεν είναι απαγορευτικά υψηλό το κόστος δανεισμού, είναι οι εκδόσεις υβριδικών τίτλων (ομόλογα υπό όρους μετατρέψιμα σε μετοχές).
Συστάσεις
Τέλος, με ενδιαφέρον αναμένονται πιθανές συστάσεις του Ταμείου στην κυβέρνηση για νέες αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων.
Είναι γνωστό ότι το ΔΝΤ δεν είναι ικανοποιημένο από τα αποτελέσματα που έχουν δώσει ως τώρα οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, ούτε και από τα (πενιχρά) αποτελέσματα του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης επιχειρηματικών χρεών και πήρε πρόσφατα παρατηρήσεις και προτάσεις των τραπεζών για τη βελτίωση των σχετικών διαδικασιών.