Πρωταθλήτρια στη φοροδιαφυγή και στην παραοικονομία, μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναδεικνύεται η Ελλάδα, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο βάζει πρώτους στη λίστα των φοροφυγάδων τους ελεύθερους επαγγελματίες.
Στην τελευταία έκθεσή του το ΔΝΤ, κάνει ειδική αναφορά στη «μαύρη οικονομία» στην Ελλάδα η οποία, όπως επισημαίνει, τροφοδοτείται από μέτρα ή παραλείψεις των κυβερνήσεων.
Στο πλαίσιο αυτό κατακρίνει τις πάνω από 50 ρυθμίσεις χρεών προς δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία, τον τρόπο φορολόγησης των ελευθέρων επαγγελματιών αλλά και την ευρεία χρήση των μετρητών στις συναλλαγές, οι οποίες ανατροφοδοτούν το «μαύρο χρήμα».
Αναλυτικότερα, το ΔΝΤ εκτιμά ότι η «μαύρη οικονομία» στην Ελλάδα είναι από τις υψηλότερες στην Ευρώπη. Όπως αναφέρει, σύμφωνα με μια μελέτη του 2011 η παραοικονομία ήταν στο 30% του ΑΕΠ και η «μαύρη εργασία» στο 25%!
Επίσης προσθέτει ότι άλλη έρευνα, του 2013, καταγράφει ότι το 27,5% του ΑΕΠ ήταν αφορολόγητο μεταξύ 1999 – 2007. Ακόμη έρευνα του 2018 τοποθετεί την μαύρη οικονομία, κατά το 2017, μεταξύ 14-21,5% του ΑΕΠ με βάση επιμέρους μεθοδολογίες, ποσοστό που είναι πολύ υψηλότερο, από την υπόλοιπη Ευρώπη.
Όπως σημειώνει, η παραοικονομία διευκολύνεται από την χρήση μετρητών και προσθέτει ότι η Ελλάδα παραμένει έβδομη από το τέλος σε ηλεκτρονικές συναλλαγές ως ποσοστό της κατανάλωσης του ιδιωτικού τομέα (18% το 2017 έναντι μέσου όρου 36% στην ΕΕ), παρά τα μέτρα που ελήφθησαν τα τελευταία χρόνια.
Σύμφωνα με την ίδια μελέτη αν η χώρα έφτανε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στο πλαστικό χρήμα θα μπορούσε να αυξήσει τη συμμόρφωση του ΦΠΑ κατά 3,3 δισ. ευρώ το χρόνο.
Οι ελεύθεροι επαγγελματίες
Παραθέτει επίσης στοιχεία σύμφωνα με τα οποία, στην περίοδο προ κρίσης, σχεδόν το μισό από το εισόδημα των ελεύθερων επαγγελματιών δεν δηλώνονταν στην εφορία. Θεωρεί επίσης «πρωταθλητές» στην απόκρυψη εισοδήματος τους γιατρούς, δικηγόρους, μηχανικούς κ.ά.
Χαρακτηριστικά αναφέρει ότι η μεγάλη φοροδιαφυγή προκύπτει από τα ίδια τα επίσημα στοιχεία. Ειδικότερα, αναφέρει, ότι, από τις δηλώσεις φορολογίας φαίνεται ότι η συντριπτική πλειοψηφία, όσων δεν είναι μισθωτοί δηλώνουν ποσά πολύ χαμηλότερα από το μέσο όρο του κατά κεφαλήν εισοδήματος.
Συγκεκριμένα, το 2017 περίπου το 85% των φορολογουμένων μη μισθωτών, δήλωσε εισοδήματα κάτω από το μέσο όρο των 16.736 ευρώ.
Οι ρυθμίσεις χρεών
Σε ότι αφορά στις ρυθμίσεις χρεών, το ΔΝΤ επισημαίνει ότι από το 2001 και μετά νομοθετήθηκαν πάνω από 50 ρυθμίσεις χρεών προς εφορία και ασφαλιστικά ταμεία.
«Καθώς όμως δεν ελήφθησαν παράλληλα μέτρα το ποσοστό εγκατάλειψης αυτών των ρυθμίσεων κινείται μεταξύ 50-80% ήδη από τον πρώτο χρόνο», σημειώνει και εξηγεί ότι «βασική αιτία πίσω από αυτή την εικόνα ήταν η προσδοκία μιας νέας ρύθμισης ακόμα πιο φιλόδοξης».
Αναφερόμενο στις πρόσφατες ρυθμίσεις τονίζει, ότι από τα μέσα του 2015 έως το 2018 δεν υπήρξαν νέες ρυθμίσεις χρεών, αλλά παρά τις προσπάθειες που έγιναν πέρυσι σχεδόν τα 2/3 των φορολογουμένων έχει χρέη στην Εφορία και 1,4 εκατομμύρια ασφαλισμένων χρωστούν στα ασφαλιστικά ταμεία. Επίσης σημειώνει ότι περίπου 45% του πληθυσμού έχει χρέη προς τη ΔΕΗ.
Για τη ρύθμιση των 120 δόσεων προς την Εφορία και τα Ταμεία, που νομοθέτησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, το ΔΝΤ τη χαρακτηρίζει γενναιόδωρη και σημειώνει ότι η νέα κυβέρνηση την έκανε ακόμη πιο γενναιόδωρη.
Τέλος υπογραμμίζει, ότι είναι σε εφαρμογή και άλλες ρυθμίσεις για παράλληλα χρέη, προς τη ΔΕΗ, τους Δήμους και τις τράπεζες, θεωρώντας ότι η φάμπρικα των ρυθμίσεων πρέπει να σταματήσει, καθώς αποδυναμώνουν την ήδη εξασθενημένη «κουλτούρα των πληρωμών».