Αφού έγιναν ανάρπαστα σε μικρό χρονικό διάστημα, τα φθηνά δάνεια για απόκτηση κατοικίας από νέους με χαμηλά εισοδήματα διπλασιάζονται. Παράλληλα, η κυβέρνηση τροποποιεί με ευνοϊκό τρόπο τα εισοδηματικά κριτήρια και τον προσδιορισμό της ηλικίας των κατοικιών που εντάσσονται στο πρόγραμμα, ενώ απαγορεύει στους δικαιούχους να μισθώνουν τις κατοικίες που θα αποκτούν.
Το πρόγραμμα «Σπίτι μου» απευθύνεται σε άτομα ηλικίας 25 - 39 ετών και προβλέπει την κάλυψη κατά 75% του τραπεζικού δανείου για την απόκτηση κατοικίας, όπως και των αντίστοιχων τόκων, από το κράτος. Τα αρχικά κονδύλια που είχαν προβλεφθεί έχουν εξαντληθεί και θα διπλασιασθούν, φθάνοντας τα 750 εκατ. ευρώ.
Με ρύθμιση που περιλαμβάνεται στο πολυνομοσχέδιο του υπ. Οικονομικών, προβλέπεται σημαντική χαλάρωση σχετικά με το ελάχιστο εισοδηματικό κριτήριο των 10.000 ευρώ.
Για την κάλυψη του κριτηρίου δεν θα απαιτείται πλέον να έχει δηλωθεί εισόδημα 10.000 ευρώ, αλλά θα μπορεί να προσμετράται και το τεκμαρτό εισόδημα στον υπολογισμό. Για παράδειγμα, ένας νέος που είχε 5.000 ευρώ εισόδημα από εργασία και τεκμαρτό εισόδημα 5.000 ευρώ από παραχώρηση κατοικίας ή από κατοχή αυτοκινήτου, θα μπορεί να συμμετάσχει στο πρόγραμμα.
Επίσης, αλλάζει ο τρόπος υπολογισμού και της ελάχιστης ηλικίας της κατοικίας που θα χρηματοδοτείται. Αρχικά αναφερόταν ότι θα έπρεπε να είναι τουλάχιστον 15 έτη, αλλά με τη νέα προτεινόμενη ρύθμιση διευκρινίζεται ότι τα 15 έτη υπολογίζονται από τον χρόνο έκδοσης της άδειας και όχι από τον χρόνο αποπεράτωσης της κατασκευής. Δεδομένου ότι ο μέσος χρόνος από την έκδοση άδειας μέχρι την αποπεράτωση είναι 12 - 18 μήνες, αλλά σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να μεσολαβήσουν και χρόνια, λόγω καθυστερήσεων στις εργασίες, αυτό σημαίνει ότι τα ακίνητα που θα αποκτηθούν με το «Σπίτι μου» θα μπορούν να είναι νεότερα από 15 χρόνια.
Η κυβέρνηση κλείνει και μια «τρύπα» που υπήρχε αρχικά στο πρόγραμμα, ορίζοντας ότι δεν θα επιτρέπεται, παρά μόνο εάν δοθεί ειδική άδεια, να μισθώνουν οι δικαιούχοι του προγράμματος τις κατοικίες που θα αποκτούν με τη χρηματοδότηση με ευνοϊκούς όρους.
Η αιτιολογική έκθεση της τροπολογίας
Στην αιτιολογική έκθεση για την τροπολογία σημειώνονται, μεταξύ άλλων, τα εξής:
Άρθρο 58: Με την προτεινόμενη διάταξη επιδιώκεται η τροποποίηση της παρ. 2 του άρθρου 3 του ν. 5006/2022 (Α’ 239), έτσι ώστε να προβλέπεται ρητώς ότι το κατώτατο εισοδηματικό όριο, που τίθεται ως κριτήριο επιλεξιμότητας του υποψήφιου δανειολήπτη, λαμβάνεται υπόψη ανεξαρτήτως της πηγής προέλευσης του εισοδήματος καθώς και ότι το εν λόγω εισόδημα δύναται να είναι πραγματικό ή/και τεκμαρτό. Στόχος της ρύθμισης αυτής είναι να διευκρινιστεί η πηγή προέλευσης και η φύση του κατώτατου εισοδηματικού ορίου που τίθεται εκ του
νόμου. Σημειωτέον, ότι δεν υπάρχει αντίστοιχη ανάγκη για τα ανώτατα εισοδηματικά όρια, τα οποία καθορίζονται, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην απόφαση που εκδίδεται κατ’ εξουσιοδότηση της παρ. 1 του άρθρου 79 του ν. 4756/2020, σχετικά με τη λήψη του επιδόματος θέρμανσης.
Άρθρο 59: Αποσαφηνίζονται ζητήματα σχετικά με την έκταση και την παλαιότητα του ακινήτου, καθώς και σχετικά με την κατανομή του ποσοστού κυριότητας επί του ακινήτου σε περίπτωση αγοράς του από συζύγους/μέρη συμφώνου συμβίωσης
Επιπλέον, προβλέπεται ο διπλασιασμός της χρηματοδότησης της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (Δ.ΥΠ.Α.) για τη χορήγηση των εν λόγω δανείων, η οποία από 375 εκατομμύρια ευρώ που ήταν αρχικά, θα ανέλθει συνολικά σε 750 εκατ. ευρώ.
Αυτή η αύξηση του ποσού κατά 375 εκατομμύρια ευρώ πραγματοποιείται κατόπιν της δέσμευσης του αρχικού ποσού και είναι απαραίτητη για την αποτελεσματικότερη συνέχιση του προγράμματος δανείων «Σπίτι μου» το οποίο έχει ήδη εξαιρετικά μεγάλο και θετικό αντίκτυπο στην αγορά ακινήτων και στους υποψήφιους δανειολήπτες.
Περαιτέρω, καθορίζεται ότι κατά τη διάρκεια του δανείου απαγορεύεται η εκμίσθωση του αποκτώμενου ακινήτου, εκτός αν συναινεί η Δ.ΥΠ.Α. ή η αρμόδια Επιτροπή που συγκροτείται για τον συντονισμό της υλοποίησης και την επίτευξη των στόχων του προγράμματος.
Με τον τρόπο επομένως αυτόν τίθεται πλέον ρητά μια απαγόρευση που ήδη απορρέει από τον σκοπό χορήγησης του δανείου, ο οποίος έγκειται στην απόκτηση πρώτης α' κατοικίας από τους δικαιούχους, έτσι ώστε να μην υπάρχει περιθώριο αμφιβολιών ως προς το συγκεκριμένο ζήτημα. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει ως προς την αναδρομική ισχύ των τροποποιήσεων αυτών, καθώς με τον τρόπο αυτό θα καταστεί δυνατή η ενιαία αντιμετώπιση, καθώς και η ομοιόμορφη εφαρμογή των όρων του προγράμματος δανείων «Σπίτι μου».
Οι διατάξεις
Η περ. α) της παρ. 2 του άρθρου 3 του ν. 5006/2022 (Α’ 239), περί των δικαιούχων του προγράμματος δανείων «Σπίτι μου», τροποποιείται, ώστε να αναφέρεται σε συνολικό ετήσιο εισόδημα ανεξάρτητα από την πηγή προέλευσής του, πραγματικό και τεκμαρτό, και διαμορφώνεται ως εξής:
«α) διαθέτουν συνολικό ετήσιο εισόδημα, ανεξάρτητα από την πηγή προέλευσής του, πραγματικό και τεκμαρτό, από δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ έως το ποσό που αντιστοιχεί, ανάλογα με την οικογενειακή τους κατάσταση, στο εισοδηματικό κριτήριο που ορίζεται για τη λήψη επιδόματος θέρμανσης με την απόφαση που εκδίδεται κατ’ εξουσιοδότηση της παρ. 1 του άρθρου 79 του ν. 4756/2020 (Α’ 235)».
1. Στην παρ. 2 του άρθρου 4 του ν. 5006/2022 (Α’ 239), περί των βασικών όρων του δανείου που χορηγείται στο πλαίσιο του προγράμματος δανείων «Σπίτι μου», επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις:
α) η περ. β) αντικαθίσταται ως εξής:
«β) Το ακίνητο που αποκτάται αποτελεί ενιαία αυτοτελή οριζόντια ιδιοκτησία ή μονοκατοικία, και η έκτασή του δεν μπορεί να υπερβαίνει τα εκατόν πενήντα (150) τετραγωνικά μέτρα (τ.μ.).
Στα τετραγωνικά μέτρα (τ.μ.) του προηγούμενου εδαφίου δεν προσμετρώνται αυτά που αποτυπώνονται στο συμβόλαιο αγοράς ως παραρτήματα – παρακολουθήματα.
Το ακίνητο που αποκτάται βρίσκεται εντός οικιστικής περιοχής, επί οικοδομής, η οποία κατά τον χρόνο της αγοράς, όπως αναγράφεται στο σχετικό συμβόλαιο, έχει παλαιότητα τουλάχιστον δεκαπέντε (15) έτη από τον χρόνο έκδοσης της οικοδομικής άδειας.»
β) η περ. γ) τροποποιείται, ώστε να αναφέρεται στη συμμετοχή στη δανειακή σύμβαση, και όχι στην οικονομική συμβολή στο χορηγούμενο δάνειο, και διαμορφώνεται ως εξής:
«γ) Το ακίνητο αποκτάται κατά πλήρη κυριότητα από τον αγοραστή ή τους αγοραστές, αν πρόκειται για συζύγους ή για μέρη συμφώνου συμβίωσης, με κατανομή του ποσοστού κυριότητας μεταξύ τους ανάλογη με τη συμμετοχή καθενός από αυτούς στη δανειακή σύμβαση.»,
γ) στην περ. ζ) επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: γα) το τρίτο εδάφιο τροποποιείται, ώστε να αναφέρεται στην αρχική χρηματοδότηση της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (Δ.ΥΠ.Α.) και να προσδιορίζεται ότι αυτή ανέρχεται στα τριακόσια εβδομήντα πέντε εκατομμύρια (375.000.000) ευρώ, γβ) προστίθεται τέταρτο εδάφιο, και η περ. ζ) διαμορφώνεται ως εξής:
«ζ) Το δάνειο χρηματοδοτείται κατά εβδομήντα πέντε τοις εκατό (75%) από τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (Δ.ΥΠ.Α.). Για το ποσοστό του δανείου που χρηματοδοτείται από τη Δ.ΥΠ.Α. δεν οφείλεται τόκος. Το ύψος της αρχικής χρηματοδότησης της Δ.ΥΠ.Α. για τα δάνεια του παρόντος ανέρχεται στα τριακόσια εβδομήντα πέντε εκατομμύρια (375.000.000) ευρώ. Με τη δέσμευση του ποσού του προηγούμενου εδαφίου, το ύψος της χρηματοδότησης της Δ.ΥΠ.Α. για τα δάνεια του παρόντος διπλασιάζεται.».
2. Στο τέλος της παρ. 4 του άρθρου 4 του ν. 5006/2022, προστίθεται δεύτερο εδάφιο και η παρ. 4 διαμορφώνεται ως εξής:
«4. Κατά τη διάρκεια του δανείου απαγορεύεται και είναι αυτοδικαίως άκυρη οποιαδήποτε εμπράγματη σύμβαση που έχει ως αντικείμενο τη μεταβίβαση ή την επιβάρυνση του αποκτώμενου ακινήτου, πλην αυτής που απαιτείται για παροχή εξασφάλισης για το δάνειο, εκτός αν συναινούν η Δ.ΥΠ.Α. και το πιστωτικό ίδρυμα που χορηγεί το δάνειο. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια του δανείου απαγορεύεται και είναι αυτοδικαίως άκυρη η εκμίσθωση του αποκτώμενου ακινήτου, εκτός αν συναινεί η αρμόδια Επιτροπή που συγκροτείται για τον συντονισμό της υλοποίησης και την επίτευξη των στόχων του προγράμματος.».