Σε μείζον πρόβλημα του Συστήματος Υγείας, για να ανταποκριθεί με επάρκεια στην αυξημένη ψυχοσωματική ευαλωτότητα και νοσηρότητα που προκαλεί η οικονομική κρίση, αναδεικνύονται οι ανεπαρκείς δημόσιες δαπάνες υγείας στη χώρα μας, σύμφωνα με τα όσα ανέφερε στην ομιλία του στο συνέδριο “The Future of Healthcare in Greece”, ο αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κ. Δημήτρης Παπαδημούλης.
Όπως είπε ο κ. Παπαδημούλης το 5,1% που έχουν φτάσει ο δημόσιες δαπάνες στη χώρα μας, με δεδομένο ότι ο μέσος όρος των δημόσιων δαπανών υγείας στην Ευρωζώνη είναι 7,2%, αυτό δείχνει μια διαφορά περίπου 40% περισσότερο. Με βάση όλα αυτά, το μεγάλο στοίχημα στη μεταμνημονιακή περίοδο θα είναι η όπως είπε, η σταδιακή άρση των εμποδίων της λιτότητας στην πληρέστερη υλοποίηση του πολιτικού στόχου της ισότητας στην Υγεία και της εγγυημένης κάλυψης των υγειονομικών αναγκών όλων.
Ωστόσο, η επάρκεια χρηματοδότησης των συστημάτων υγείας είναι βασική αιτία ανησυχίας σε όλη την Ευρώπη λόγω της πίεσης στις δημόσιες δαπάνες, της μειούμενης βάσης εσόδων του συστήματος ασφάλισης υγείας και του ήδη υψηλού ποσοστού ιδιωτικών δαπανών, που στην Ελλάδα είναι πολύ πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Επίσης, κεντρικό πολιτικό ζήτημα αποτελεί η πρόσβαση των Ευρωπαίων πολιτών στα νέα φάρμακα, σε προσιτές τιμές αποζημίωσης.
Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη διακρατικές συνεργασίες, που ενισχύουν τη διαπραγματευτική δύναμη των χωρών που συμμετέχουν απέναντι στις πολυεθνικές του φαρμάκου, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται, με τη βοήθεια και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, πρωτοβουλίες ευρύτερων πολιτικών συμμαχιών με επίκεντρο τη φαρμακευτική πολιτική στην Ευρώπη.
Παράλληλα, διεξάγεται ένας αγώνας για ηθικοποίηση του συστήματος υγείας, απέναντι σε φαινόμενα διαφθοράς στον χώρο της υγείας, απέναντι σε ισχυρά συμφέροντα που είχαν οργανώσει και συντηρήσει, με την ανοχή των προηγούμενων κυβερνήσεων, ένα καθεστώς διαπλοκής, προκλητής ζήτησης, συναλλαγής με τα ισχυρά συμφέροντα των προμηθειών υγείας και φαρμάκου, ανυπαρξίας μηχανισμών ελέγχου του κόστους και της ποιότητας των υπηρεσιών, ανοχής και συχνά συγκάλυψης των κοινωνικά εγκληματικών φαινομένων σπατάλης, διαφθοράς και εκμετάλλευσης του αρρώστου.
Φαινόμενα ακραίας διαφθοράς, όπως στην περίπτωση Novartis, όπως τόνισε, δεν αποτελούν εξαίρεση στον ευρωπαϊκό χώρο, ούτε αφορούν μόνο την Ελλάδα. Απλώς, σε μια χώρα με τεράστια θεσμικά ελλείμματα και ανυπαρξία μηχανισμών ελέγχου, η επιθετική πρακτική κάποιων εταιρειών βρήκε πρόσφορο έδαφος στους κατάλληλους ανθρώπους για να μετατραπεί σε «πάρτι», σε βάρος του δημόσιου συστήματος υγείας, σε βάρος των ασθενών.
Οι προκλήσεις που αφορούν την υγεία στην Ε.Ε., αλλά και στην Ελλάδα υπάρχουν και είναι σημαντικές
Όπως ανάφερε ο κ. Παπαδημούλης, στην έκθεση του ΟΟΣΑ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Προφίλ Υγείας 2017», καταγράφονται σοβαρά προβλήματα, όπως η γήρανση του πληθυσμού, ο καρκίνος και οι καρδιοπάθειες, οι μεταδοτικές ασθένειες και οι ψυχικές παθήσεις, που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν σε ευρωπαϊκή κλίμακα.
Όπως είπε, μέσα στην ΕΕ υπάρχουν σημαντικές ανισότητες και μεταξύ των χωρών-μελών της Ε.Ε. Για παράδειγμα, το προσδόκιμο ζωής σε ολόκληρη την E.E. κυμαίνεται από 70 έως 83 έτη, μια διαφορά 13 ετών μεταξύ της χώρας με το χαμηλότερο και της χώρας με το υψηλότερο προσδόκιμο ζωής. Η διάρκεια υγιούς ζωής στην Ε.Ε., δηλαδή χωρίς να έχει εκδηλωθεί κάποια ασθένεια στη ζωή του ατόμου, κυμαίνεται από 60 έως 73 έτη. Ενώ, η βρεφική θνησιμότητα έχει περισσότερες από δέκα μονάδες διαφορά στην ψαλίδα μεταξύ κρατών. Επίσης, για τα παιδιά που εμβολιάστηκαν κατά της ερυθράς, η διαφορά στα ποσοστά είναι τεράστια, καθώς σε κάποιες χώρες είναι 42% και σε άλλες 99%.
Πρόκειται για ανησυχητικές ανισότητες, όπως τόνισε ο κ. Παπαδημούλης, οι οποίες και πρέπει να αντιμετωπιστούν με αποφασιστικές ενέργειες, όχι μόνο σε εθνικό αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Έχει υπολογιστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ότι η μείωση της ανισότητας στον τομέα της υγείας κατά 1% ετησίως θα αυξήσει τον ετήσιο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ ανά χώρα κατά 0,15%.
Για παράδειγμα, η μείωση των καρδιαγγειακών νοσημάτων κατά 10% θα μπορούσε να εξοικονομήσει 20 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως στις χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα. Παράλληλα, το κόστος της μη ανάληψης δράσης, των καθυστερήσεων και αναβολών, είναι σημαντικό: το άμεσο και έμμεσο κόστος του υψηλού φόρτου ασθενείας στις χώρες μπορεί να καταναλώσει έως και 15-20% του ΑΕΠ.
Για την Ελλάδα, η έρευνα του ΟΟΣΑ δείχνει ότι ενώ το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση στη χώρα μας αυξάνεται σταθερά (81,1 έτη), μειώνεται ο χρόνος που διανύεται με καλή υγεία. Κι αυτό, εξ' αιτίας της αύξησης των καρδιαγγειακών νοσημάτων και του καρκίνου, αλλά και λόγω της επιβάρυνσης της υγείας του πληθυσμού από παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τη συμπεριφορά (κάπνισμα, διατροφή, έλλειψη σωματικής άσκησης, παιδική παχυσαρκία, κατάχρηση αλκοόλ) ή άλλους κοινωνικο-οικονομικούς παράγοντες (ανεργία, φτωχοποίηση, «ανθυγιεινές» συνθήκες ζωής και εργασίας , υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος κ.ά.).