Τον κίνδυνο να ακυρωθούν αναδρομικά χιλιάδες φορολογικοί έλεγχοι που έγιναν στην «κόψη» της παραγραφής στα προηγούμενα χρόνια, αντιμετωπίζει η ΑΑΔΕ, καθώς τα σημειώματα του ελέγχου κοινοποιήθηκαν με την ημερομηνία λήξης της παραγραφής.
Στο πλαίσιο αυτό, και για να μην χαθεί και η τρέχουσα περίοδο της παραγραφής, που είναι η 31η Δεκεμβρίου 2020, ο διοικητής της ΑΑΔΕ, Γιώργος Πιτσιλής, με εγκύκλιό του, καλεί τις Εφορίες και τα Ελεγκτικά Κέντρα να προβούν σε μαζική αποστολή φύλλων ελέγχου σε εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενους, μέχρι το τέλος του Δεκεμβρίου.
Στόχος είναι να προλάβουν την παραγραφή των συγκεκριμένων υποθέσεων, καθώς με τρεις αποφάσεις διοικητικών δικαστηρίων, οι φορολογικές υποθέσεις παραγράφονται, αν δεν κοινοποιηθεί στον ελεγχόμενο, εντός της προθεσμίας παραγραφής, το φύλλο ελέγχου.
Στο επίκεντρο των ελέγχων, αυτή την περίοδο και ενόψει του κινδύνου της παραγραφής τους στις 31 Δεκεμβρίου 2020 είναι οι υποθέσεις των ετών 2014, 2011, 2009 και 2004, ανάλογα με την περίπτωση και το αν υπάρχουν ή όχι φορολογικές παραβάσεις.
Ωστόσο, με τρεις αποφάσεις τους τα διοικητικά Εφετεία της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης ανατρέπουν τον Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών, καθώς έκριναν, ότι εντός της προθεσμίας της παραγραφής να εκδοθεί, αλλά και να κοινοποιηθεί στον φορολογούμενο η πράξη προσδιορισμού φόρων και προστίμων.
Εφόσον οι αποφάσεις αυτές τελεσιδικήσουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας, που είναι και το πιθανότερο (καθώς δεν είναι μία απόφαση αλλά τρεις που έκριναν το ίδιο), θα σημάνει την αναδρομική παραγραφή και χιλιάδων υποθέσεων των προηγούμενων ετών, για τις οποίες η Εφορία έχασε την προθεσμία.
Σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών, η παραγραφή των φορολογικών υποθέσεων διακόπτεται μόλις η πράξη καταλογισμού πρόσθετου φόρου εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας παραγραφής, αλλά, χωρίς να αναφέρεται ως προϋπόθεση η κοινοποίησή της στον φορολογούμενο.
Στο πλαίσιο αυτό η Εφορία, στα προηγούμενα χρόνια εξέδιδε μαζικά πράξεις προσδιορισμού φόρου ή επιβολής προστίμου, λίγο πριν ή την τελευταία ημέρα λήξης της παραγραφής, 31η Δεκεμβρίου κάθε έτους, οι οποίες φυσικά έφταναν αργότερα στους υπόχρεους.
Όμως, κάποιοι εξ αυτών προσέφυγαν στα δικαστήρια και προσέβαλαν την τακτική του υπουργείου Οικονομικών με την οποία, στην ουσία παρατείνονταν, η περίοδος παραγραφής.
Οι προσφεύγοντες δικαιώθηκαν και δύο αποφάσεις των διοικητικών εφετείων, σήμαναν συναγερμό στην ΑΑΔΕ. Ειδικότερα, με τις υπ' αρ. 759/2019 και 716/2020 αποφάσεις του Διοικητικού Εφετείου Θεσσαλονίκης καθώς και την υπ' αρ. 734/2020 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών κρίθηκε, μεταξύ άλλων, ότι δεν είναι δυνατή η εφαρμογή των προβλεπόμενων στον Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών, σύμφωνα με τα οποία η παραγραφή του δικαιώματος του Δημοσίου διακόπτεται μόνο με την έκδοση των πράξεων προσδιορισμού φόρου ή επιβολής προστίμου και χωρίς την εμπρόθεσμη κοινοποίησή τους διότι οδηγεί σε επιμήκυνση της παραγραφής και αντίκειται στις προβλέψεις του Συντάγματος για την ασφάλεια δικαίου.
Σύμφωνα με τα δικαστήρια, η φορολογική διοίκηση θα πρέπει να θα πρέπει, πριν τη λήξη της προθεσμίας παραγραφής, να εκδώσει αλλά και να κοινοποιήσει στον ελεγχόμενο το φύλλο ελέγχου και δεν αρκεί μόνο η έκδοση της πράξης προσδιορισμού φόρου και προστίμων, η οποία φτάνει στον φορολογούμενο, μετά τη λήξη της παραγραφής.
Στο πλαίσιο όλων αυτών, η εγκύκλιος που διοικητή της ΑΑΔΕ Γιώργου Πιτσιλή καταλήγει, με τις ακόλουθες οδηγίες προς τις ΔΟΥ και τα Ελεγκτικά Κέντρα:
«Κατόπιν των ανωτέρω και μέχρι να επιλυθεί το εν λόγω ζήτημα από το Συμβούλιο της Επικρατείας, καλούνται οι Προϊστάμενοι των Υπηρεσιών, στους οποίους απευθύνεται το παρόν, όπως παρακολουθούν τον χρόνο έκδοσης των καταλογιστικών πράξεων διασφαλίζοντας, ανεξαρτήτως της χρήσης που αυτές αφορούν, την αμελλητί κοινοποίησή τους εντός του έτους κατά το οποίο λήγει το δικαίωμα της Φορολογικής Διοίκησης για την έκδοση πράξης προσδιορισμού φόρου και σε κάθε περίπτωση, μέχρι 31/12 του εν λόγω έτους».
Ολόκληρη η επίμαχη εγκύκλιος
Το πλήρες κείμενο της υπ. αρ. Ο ΔΕΛ Η 1130255 ΕΞ 2020 εγκυκλίου του διοικητή της ΑΑΔΕ, Γιώργου Πιτσιλή είναιο το ακόλουθο:
- Με τις μεταβατικές διατάξεις της παραγράφου 11 του άρθρου 72 του ν.4174/2013, με τις οποίες ρυθμίζεται το ζήτημα του χρόνου παραγραφής χρήσεων, περιόδων, υποθέσεων και φορολογικών υποχρεώσεων πριν την, κατά περίπτωση, έναρξη ισχύος του ΚΦΔ, ορίζεται ότι «διατάξεις περί παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου να κοινοποιεί φύλλα ελέγχου και πράξεις προσδιορισμού φόρου, τελών, εισφορών, προστίμων, προϊσχύουσες του άρθρου 36 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, εξακολουθούν να έχουν εφαρμογή για τις χρήσεις, τις περιόδους, τις υποθέσεις και τις φορολογικές υποχρεώσεις τις οποίες αφορούν.... Όπου σε κείμενες διατάξεις ουσιαστικού φορολογικού δικαίου, που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, προβλέπεται προθεσμία παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου να κοινοποιεί φύλλα ελέγχου, πράξεις προσδιορισμού φόρου, τελών, εισφορών, πράξεις επιβολής προστίμων και κάθε άλλη συναφή πράξη, η παραγραφή διακόπτεται με την έκδοσή τους. Η διάταξη του προηγούμενου εδαφίου εφαρμόζεται και σε εκκρεμείς δικαστικές υποθέσεις, οι οποίες δεν έχουν συζητηθεί κατά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου σε πρώτο βαθμό.».
- Με τις υπ' αρ. 759/2019 και 716/2020 αποφάσεις του Διοικητικού Εφετείου Θεσσαλονίκης καθώς και την υπ' αρ. 734/2020 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών κρίθηκε, μεταξύ άλλων, ότι δεν είναι δυνατή η εφαρμογή της παρ. 11 του άρθρου 72 του ν. 4174/2013, κατά την οποία η παραγραφή του δικαιώματος του Δημοσίου διακόπτεται με την έκδοση των πράξεων προσδιορισμού φόρου ή επιβολής προστίμου, διότι οδηγεί σε επιμήκυνση της παραγραφής και αντίκειται στις εξειδικεύουσες την αρχή της ασφάλειας δικαίου διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 78 του Συντάγματος.
- Περαιτέρω, οι διατάξεις του άρθρου 36 του ΚΦΔ, οι οποίες ισχύουν για φορολογικά έτη, περιόδους, υποθέσεις και φορολογικές υποχρεώσεις από την, κατά περίπτωση, έναρξη ισχύος του Κώδικα, αναφέρονται σε προθεσμίες παραγραφής εντός των οποίων πρέπει να ασκηθεί το δικαίωμα της Φορολογικής Διοίκησης για την έκδοση των πράξεων προσδιορισμού του φόρου. Δηλαδή η παραγραφή διακόπτεται με την έκδοση των καταλογιστικών πράξεων και περαιτέρω η κοινοποίηση δεν αποτελεί προϋπόθεση για την τελείωση της έκδοσης αυτών.
- Κατόπιν των ανωτέρω και μέχρι να επιλυθεί το εν λόγω ζήτημα από το Συμβούλιο της Επικρατείας, καλούνται οι Προϊστάμενοι των Υπηρεσιών, στους οποίους απευθύνεται το παρόν, όπως παρακολουθούν τον χρόνο έκδοσης των καταλογιστικών πράξεων διασφαλίζοντας, ανεξαρτήτως της χρήσης που αυτές αφορούν, την αμελλητί κοινοποίησή τους εντός του έτους κατά το οποίο λήγει το δικαίωμα της Φορολογικής Διοίκησης για την έκδοση πράξης προσδιορισμού φόρου και σε κάθε περίπτωση, μέχρι 31/12 του εν λόγω έτους.
Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ