Με πρωτοβουλία του Κολομβιανού προέδρου Γουστάβο Πέτρο, αντιπροσωπείες περίπου είκοσι χωρών συναντήθηκαν χθες Τρίτη στην Μπογοτά για να προσπαθήσουν να προωθήσουν την επανέναρξη του διαλόγου στη γειτονική Βενεζουέλα ανάμεσα στην κυβέρνηση του σοσιαλιστή προέδρου Νικολάς Μαδούρο και της αντιπολίτευσης, κάνοντας λόγο για «κοινές θέσεις», αλλά χωρίς κάποιο απτό αποτέλεσμα μέχρι στιγμής.
Κατά την Μπογοτά, σκοπός της συνόδου, που σημαδεύτηκε από το (ανεπιθύμητο) πέρασμα-αστραπή του Χουάν Γκουαϊδό, μορφής της αντιπολίτευσης, ήταν να υπάρξει «συμβολή στην επανέναρξη του διαλόγου» των αντίπαλων δυνάμεων, καθώς οι διαπραγματεύσεις που ξεκίνησαν στο Μεξικό τον Αύγουστο του 2021, ήδη με διεθνή μεσολάβηση, ανεστάλησαν τον Νοέμβριο.
Ούτε η κυβέρνηση, ούτε η αντιπολίτευση της γειτονικής χώρας προσκλήθηκαν.
Κανένα «μεγάλο άνοιγμα»
Η συνάντηση κεκλεισμένων των θυρών διήρκεσε όλο το απόγευμα στην Μπογοτά, στο υπουργείο Εξωτερικών, με παρόντες διάφορους αμερικανούς αξιωματούχους, ανάμεσά τους τον βοηθό σύμβουλο εθνικής ασφαλείας του Λευκού Οίκου Τζόναθαν Φάινερ, και τον επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Τζουζέπ Μπορέλ.
Μετά τις συνομιλίες, οι διπλωμάτες τόνισαν την «ανάγκη να οριστεί εκλογικό χρονοδιάγραμμα που θα επιτρέψει να διεξαχθούν ελεύθερες, διαφανείς εκλογές με όλες τις εγγυήσεις για όλους τους παράγοντες» στη Βενεζουέλα το 2024, δήλωσε στον Τύπο ο κολομβιανός υπουργός Εξωτερικών Άλβαρο Λέιβα.
Οι αντιπροσωπείες διαπίστωσαν πως υπάρχουν σε ορισμένα θέματα «κοινές θέσεις», για παράδειγμα για την «πιθανή άρση διαφόρων κυρώσεων σε βάρος της Βενεζουέλας», σύμφωνα με τον κ. Λέιβα, που πάντως δεν διευκρίνισε αν ή πότε θα ξαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις στο Μεξικό απευθείας ανάμεσα στα μέρη.
Ο επικεφαλής της κολομβιανής διπλωματίας δεν διευκρίνισε ούτε αν οι ΗΠΑ και άλλες χώρες δεσμεύτηκαν να προχωρήσουν σε άρση κυρώσεων. Πάντως, διαβεβαίωσε πως η Μπογοτά θα οργανώσει «γρήγορα» νέα σύνοδο, με τους ίδιους προσκεκλημένους, για να εξεταστεί «η εξέλιξη» όσων συζητήθηκαν.
Σε ανακοίνωσή του που μεταφόρτωσε στο Twitter ο υπουργός Εξωτερικών της Βενεζουέλας Ιβάν Χιλ σημείωσε πως η κυβέρνησή του «κατέγραψε τις συζητήσεις που διεξήχθησαν» στην Μπογοτά και επέμεινε για ακόμη μια φορά πως είναι «επιτακτική ανάγκη» να αρθούν οι κυρώσεις.
Σύμφωνα με έναν από τους συμμετέχοντες, που μίλησε στο Γαλλικό Πρακτορείο υπό τον όρο να μην κατονομαστεί, η σύνοδος επέτρεψε να υπάρξει «καλή ανταλλαγή απόψεων, αλλά όχι κάποιο μεγάλο άνοιγμα», καθώς οι ΗΠΑ δεν φάνηκαν να είναι «έτοιμες να κάνουν κάποιο μικρό βήμα εν αναμονή ενός βήματος σε αντάλλαγμα, για παράδειγμα αποδεσμεύοντας μικτό μέρος των δεσμευμένων κεφαλαίων μέσω μηχανισμού του ΟΗΕ».
«Αυτό το είδος συνόδων γεννά μεγάλες προσδοκίες» αλλά «μπορεί αντίθετα να οδηγήσει σε μεγάλες απογοητεύσεις», σημείωσε σε ομιλία του με την οποία άνοιξε τη σύνοδο ο πρόεδρος της Κολομβίας.
«Πότε και πώς»
Ο κ. Πέτρο πρότεινε να γίνουν βήματα «σε δυο κατευθύνσεις»: προς το να οριστούν «χρονοδιάγραμμα των εκλογών (του 2024) και εγγυήσεις, ώστε ο λαός της Βενεζουέλας να μπορέσει να αποφασίσει ελεύθερα και κυρίαρχα ποιον θέλει, χωρίς πιέσεις». Και παράλληλα να υπάρξουν κινήσεις για «την άρση των κυρώσεων» σε βάρος της Βενεζουέλας, όπως αξιώνει η κυβέρνηση του κ. Μαδούρο.
Η σύνοδος σημαδεύτηκε πριν καν αρχίσει από την απρόσμενη μετάβαση στην Μπογοτά του αντιπολιτευόμενου Γκουαϊδό, που επισήμως απαγορεύεται να βγει από τη χώρα του το 2019, καθώς αντιμετωπίζει διάφορες διώξεις από τη δικαιοσύνη, μεταξύ άλλων για «προδοσία».
Ο κ. Γκουαϊδό, που μπήκε «παράτυπα» στην επικράτεια της Κολομβίας σύμφωνα με τις αρχές, εντέλει αναχώρησε για το Μαϊάμι με εμπορική πτήση, δηλώνοντας πως τον απέλασαν.
Ο πρόεδρος Πέτρο το διέψευσε, ο κ. Γκουαϊδό «δεν απελάθηκε», αντέτεινε χθες.
Ο πρώην πρόεδρος της Βουλής της Βενεζουέλας χαρακτηριζόταν από τις ΗΠΑ και συμμάχους τους de facto μεταβατικός πρόεδρος της χώρας της Λατινικής Αμερικής από το 2019, μετά την αμφιλεγόμενη επανεκλογή του σοσιαλιστή Νικολάς Μαδούρο στην προεδρία το 2018, στις εκλογές από τις οποίες η αντιπολίτευση απείχε και το αποτέλεσμα των οποίων αρνήθηκε να αναγνωρίσει. Όμως, στα τέλη του 2022, η αντιπολίτευση της Βενεζουέλας, διαιρεμένη, έβαλε τέλος στην «προσωρινή κυβέρνηση» του Χουάν Γκουαϊδό.
Η Κολομβία ήταν ο βασικός σύμμαχος του κ. Γκουαϊδό στην περιοχή προτού αναλάβει την προεδρία ο κ. Πέτρο. Ο προκάτοχος του σημερινού προέδρου, ο Ιβάν Ντούκε, που ανήκει στη σκληρή δεξιά, είχε διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις της Κολομβίας με την κυβέρνηση του προέδρου Μαδούρο στη Βενεζουέλα.
Όμως ο σοσιαλδημοκράτης κ. Πέτρο, ο πρώτος πρόεδρος στην ιστορία της Κολομβίας που ανήκει στην αριστερά, αποπειράται επαναπροσέγγιση με το Καράκας, αποκατέστησε τις διπλωματικές σχέσεις και προσπαθεί να διαδραματίσει ρόλο στις πολιτικές διαπραγματεύσεις στη Βενεζουέλα. Αφού εξελέγη, το καλοκαίρι του 2022, ο κ. Πέτρο συναντήθηκε τέσσερις φορές με τον ομόλογό του Μαδούρο και άνοιξε ξανά τα σύνορα.
Την περασμένη Πέμπτη, ο πρόεδρος της Κολομβίας κάλεσε τον αμερικανό ομόλογό του Τζο Μπάιντεν να προχωρήσει προοδευτικά στην άρση των κυρώσεων σε βάρος της Βενεζουέλας, με αντάλλαγμα εγγυήσεις για τις προεδρικές εκλογές του 2024.
Πριν καν γίνει η σύνοδος, ο κ. Μαδούρο υποβάθμισε τη σημασία της και κάλεσε τις ΗΠΑ να αποδεσμεύσουν 3,2 δισεκατομμύρια δολάρια που ανήκουν στη χώρα του και έχουν παγώσει, προκειμένου να αξιοποιηθούν για κοινωνικά προγράμματα, όπως είχε συμφωνηθεί τον Νοέμβριο ανάμεσα στην κυβέρνηση και την αντιπολίτευση αλλά δεν συνέβη.
Σύμφωνα με τον κολομβιανό ΥΠΕΞ Λέιβα, οι χώρες που συμμετείχαν στη σύνοδο «θα ενημερώσουν» τόσο τον πρόεδρο Μαδούρο, όσο και «κόμματα και οργανώσεις της αντιπολίτευσης και της κοινωνίας των πολιτών για τα αποτελέσματα», ώστε να τα «αποτιμήσουν και να τα σχολιάσουν».
«Είναι προφανές πως μια διαδικασία δημοκρατικής εξομάλυνσης θα πρέπει να συνοδευτεί από σταδιακή άρση των κυρώσεων», σχολίασε κατά την έναρξη των συνομιλιών ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας. «Το πρόβλημα που χρειάζεται να απαντηθεί είναι πότε και πώς».