Πού σταματά η εργασία και πού αρχίζει η ιδιωτική ζωή; Η πανδημία και οι ορδές των εργαζομένων από το σπίτι που έχει δημιουργήσει, έχουν προκαλέσει κάποια σύγχυση στα όρια ανάμεσα στα δύο και αξίζει να τους δοθεί περισσότερη προσοχή, υπογραμμίζει σήμερα ο ΟΗΕ.
Η εργασία από το σπίτι θα διαρκέσει, πράγμα που σημαίνει πως οι εργαζόμενοι θα έχουν ανάγκη καλύτερης προστασίας και καλύτερης γνώσης των δικαιωμάτων και των κινδύνων που συνδέονται μ' αυτό το νέο τρόπο ζωής, υπογραμμίζει σε έκθεσή της η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ, ILO).
«Όταν ο κόσμος επλήγη βίαια από την πανδημία της Covid-19, λεγεώνες εργαζομένων μυήθηκαν από τη μια μέρα στην άλλη στην εργασία από το σπίτι για να προστατεύσουν την απασχόλησή τους και τη ζωή τους», υπογραμμίζει ο οργανισμός αυτός του ΟΗΕ, για τον οποίο «δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία πως η εργασία από το σπίτι θα καταστεί ακόμη πιο σημαντική μέσα στα επόμενα χρόνια».
Εκθετική αύξηση
Η ΔΟΕ εκτιμά πως το 2019, συνεπώς πριν από την επιδημία που άρχισε στην Κίνα και επεκτάθηκε σε όλο τον κόσμο, περίπου 260 εκατομμύρια άνθρωποι εργάζονταν στο σπίτι τους δηλαδή περίπου το 7,9% του συνολικού αριθμού των εργαζομένων.
Η Covid-19 έκανε την αναλογία αυτή να αυξηθεί περίπου στο 20% στη διάρκεια των πρώτων μηνών της πανδημίας, εκτιμά ο οργανισμός.
Η ΔΟΕ διακρίνει σε τρεις κατηγορίες αυτούς που εργάζονται στο σπίτι: τα πρόσωπα που τηλεργάζονται με διαρκή τρόπο καθώς και ένα μεγάλο αριθμό εργαζομένων που παράγουν αγαθά η κατασκευή των οποίων δεν μπορει να αυτοματοποιηθεί όπως τα κεντήματα, η παραγωγή από τεχνίτες ή η ηλεκτρονική συναρμολόγηση και μια τρίτη κατογρία που αφορά τους εργαζόμενους σε ψηφιακές πλατφόρμες (διαχειριση δηλώσεων για καταστροφές, εργασίες επανεξέτασης εγγράφων ή ακόμη σημείωση δεδομένων που προορίζονται για να τροφοδοτήσεουν για παράδειγμα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης).
Στις χώρες χαμηλού και μέσου εισοδήματος, οι περισσότεροι από τους εργαζόμενους στο σπίτι θεωρούνται ανεξάρτητοι, ενώ στις πλούσιες χώρες είναι στην πλειονότητά τους μισθωτοί. Οι περισσότεροι είναι γυναίκες (147 εκατομμύρια έναντι 113 εκατομμυρίων ανδρών το 2019).
«Η κανονιστική ρύθμιση της εργασίας στο σπίτι αποδεικνύεται συχνά ανεπαρκής και ο σεβασμός των ισχυουσών κανονιστικών ρυθμίσεων παραμένει αληθινή πρόκληση», σημειώνει η ΔΟΕ, ιδιαίτερα επειδή έχουν το καθεστώς του ανεξάρτητου, που «τους αποκλείει από την περίμετρο της εφαρμογής του εργατικού δικαίου».
Έτσι στις χώρες χαμηλού ή μέσου εισοδήματος ουσιαστικά «όλοι οι εργαζόμενοι από το σπίτι (90%) ασκούν τη δραστηριότητά τους ανεπίσημα».
«Για τους τηλεργαζομένους ο μεγάλος κίνδυνος είναι να σβήσει η διαφορά ανάμεσα στον χρόνο εργασίας και τον χρόνο που έχει κάποιος για τον εαυτό του και για την οικογένειά του», υπογραμμίζεται στην έκθεση, η οποία επιμένει στην ανάγκη να ληφθούν υπόψη οι ψυχολογικοί κίνδυνοι που συνδέονται με το γεγονός ότι κάποιος εργάζεται απομονωμένος.
Είναι επίσης σημαντικό «να θεσπισθεί ένα 'δικαίωμα στην αποσύνδεση' για να εξασφαλισθεί ο σεβασμός των ορίων ανάμεσα στην επαγγελματική ζωή και την ιδιωτική ζωή».
Ο οργανισμός σημειώνει πως ένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα της εργασίας στο σπίτι είναι η ευελιξία των ωραρίων.
Για τους εργαζομένους αυτούς η προσφορά δομών φύλαξης των παιδιών είναι πολύ σημαντική «για να αυξηθεί η παραγωγικότητα και να υποστηριχθεί η ισορροπία ανάμεσα στην εργασία και την ιδιωτική ζωή και, σε ό,τι αφορά τους εργαζομένους στο σπίτι στον κατασκευαστικό τομέα, αυτό βοηθάει εν δυνάμει να σπάσει ο κύκλος της φτώχειας», υπογραμμίζει η ΔΟΕ.
Γενικά όμως οι εργαζόμενοι αυτοί κερδίζουν κατά μέσο όρο 13% λιγότερα στο Ηνωμένο Βασίλειο, 22% λιγότερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, 25% λιγότερα στη Νότια Αφρική και περίπου 50% στην Αργεντινή, την Ινδία και το Μεξικό».
Οι κυβερνήσεις, σε συνεργασία με τις οργανώσεις των εργαζομένων και των εργοδοτών, οφείλουν να εργασθούν από κοινού για να εξασφαλισουν ότι το σύνολο των εργαζομένων στο σπίτι --είτε πλέκουν ψάθα στην Ινδονησία, φτιάχνουν βούτυρο καριτέ στην Γκάνα, κατασκευάζουν μάσκες στην Ουρουγουάη είτε τηλεργάζονται στη Γαλλία-- μπορούν να περάσουν από την αφάνεια στην αξιοπρεπή εργασία», επιμένει η ΔΟΕ.