Μπροστά σε ένα νέο οικονομικό σοκ βρίσκονται πλέον η διεθνής οικονομία και οι αγορές, καθώς η αμερικανική οικονομία και, ιδιαίτερα, η αγορά εργασίας δείχνουν απρόσμενο δυναμισμό και οδηγούν τη Fed σε ακόμη αυστηρότερη νομισματική πολιτική. Το νέο στοιχείο είναι ότι πλέον εμπεδώνονται τα υψηλά μακροπρόθεσμα επιτόκια, καθώς βρίσκονται σε επίπεδο ρεκόρ 16 ετών οι αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων. Όπως τονίζουν αναλυτές, τα υψηλά μακροπρόθεσμα επιτόκια μπορούν να προκαλέσουν σοβαρό πλήγμα σε οικονομίες και αγορές.
Τα στοιχεία για την απασχόληση στις ΗΠΑ, που δημοσιεύθηκαν σήμερα, ήταν εξαιρετικά σημαντικά, γιατί αποτελούν τελευταία έκθεση για την αγορά εργασίας που θα διαβάσουν οι Αμερικανοί κεντρικοί τραπεζίτες πριν αποφασίσουν, στις 2 Νοεμβρίου, αν θα διατηρήσουν την παύση στις αυξήσεις επιτοκίων.
Προς έκπληξη όλων των οικονομικών αναλυτών, που κατά μέσο όρο προέβλεπαν ότι η οικονομία θα είχε δημιουργήσει περίπου 170.000 θέσεις εργασίας τον Σεπτέμβριο, τελικά ανακοινώθηκε ότι δημιουργήθηκαν σχεδόν διπλάσιες θέσεις (336.000). Παρά τις διαδοχικές αυξήσεις των επιτοκίων, δηλαδή, η αμερικανική οικονομία πέτυχε τον Σεπτέμβριο την καλύτερη επίδοσή της στην απασχόληση από τον περασμένο Ιανουάριο.
Η Fed παρακολουθεί την αγορά εργασίας πιο στενά αυτή την περίοδο και από τον ίδιο τον πληθωρισμό. Περιμένει πότε η οικονομία θα αρχίσει να αποθερμαίνεται σημαντικά, ώστε να αρχίσουν να συμπιέζονται τα εισοδήματα και η κατανάλωση, για να διευκολυνθεί η περαιτέρω αποκλιμάκωση του πληθωρισμού προς τον στόχο του 2%.
Η ισχυρή αγορά εργασίας μπορεί να είναι θετική για τους εργαζομένους, όμως για τη Fed αποτελεί μια ένδειξη ότι ο πληθωρισμός θα αργήσει να υποχωρήσει και δημιουργεί πίεση στην κεντρική τράπεζα να κρατήσει για περισσότερο διάστημα τα υψηλά επιτόκια, ή ακόμη και να τα αυξήσει κι άλλο πριν το τέλος του έτους, παρά το γεγονός ότι είχε προχωρήσει σε παύση των αυξήσεων, περιμένοντας να διαπιστώσει ποια είναι τα αποτελέσματα από το μεγάλο «σφίξιμο» της νομισματικής πολιτικής που έχει ήδη συντελεσθεί.
Στις αγορές διαμορφώνεται ένα νέο σκηνικό, αφού έχουν αλλάξει οι βασικές εκτιμήσεις δραματικά σε σχέση με τις αρχές του καλοκαιριού. Από τα τέλη Ιουλίου άρχισε να εμπεδώνεται η αντίληψη ότι θα χρειασθεί να παραμείνουν υψηλά τα επιτόκια της Fed, της ΕΚΤ και άλλων κεντρικών τραπεζών για μεγαλύτερη χρονική περίοδο, καθώς η μάχη με τον πληθωρισμό αποδείχθηκε πολύ δύσκολη. Μετά τη σημερινή δημοσίευση των αμερικανικών στοιχείων, δεν μένει αμφιβολία ότι τα υψηλά επιτόκια θα διατηρηθούν ως τα τέλη του 2024 και η αποκλιμάκωσή τους θα είναι πολύ πιο αργή από όσο αρχικά αναμενόταν.
Αυτές οι εκτιμήσεις έχουν ανεβάσει στα ύψη τις αποδόσεις των μακροχρόνιων κρατικών ομολόγων: το αμερικανικό 10ετές, που θεωρείται ο σημαντικότερος τίτλος της παγκόσμιας αγοράς, σήμερα επανήλθε σε απόδοση άνω του 4,80%, δηλαδή στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 16 ετών -τόσο υψηλές ήταν οι αποδόσεις πριν ξεσπάσει η μεγάλη οικονομική κρίση στην Αμερική, το 2008.
Η άνοδος απόδοσης του αμερικανικού 10ετούς ομολόγου
Καθώς οι αγορές προεξοφλούν παρατεταμένα υψηλά βραχυπρόθεσμα επιτόκια, λόγω της σκληρής στάσης των κεντρικών τραπεζών, οι αναλυτές τονίζουν δημιουργείται το κατάλληλο περιβάλλον για να παραμείνουν πολύ υψηλά τα μακροπρόθεσμα επιτόκια, τα οποία επηρεάζουν καταλυτικά τα κόστη δανεισμού κρατών, επιχειρήσεων και ιδιωτών.
Όπως τονίζει χαρακτηριστικά η ING, τα μακροπρόθεσμα επιτόκια δεν είχαν επηρεασθεί πολύ από τις αυξήσεις των επιτοκίων πολιτικής των κεντρικών τραπεζών, αλλά τώρα αρχίζουν να εναρμονίζονται όλο και περισσότερο. Μέχρι τον Σεπτέμβριο, τα επιτόκια των δεκαετών γερμανικών ομολόγων είχαν αυξηθεί κατά 1,5%, παρότι αύξησε η ΕΚΤ τα δικά της επιτόκια κατά 4,5%, ενώ στα δεκαετή των ΗΠΑ η απόδοση είχε αυξηθεί κατά 2,5%, παρότι το επιτόκιο της Fed αυξήθηκε κατά 5,25%. Τις τελευταίες δύο εβδομάδες του Σεπτεμβρίου, όμως, τα επιτόκια των ομολόγων σε ΗΠΑ και ευρωζώνη αυξήθηκαν κατά 50 μονάδες βάσης.
Προς το παρόν δεν φαίνεται φως στον ορίζοντα σε αυτή τη δύσκολη μάχη με τον πληθωρισμό, ώστε να αρχίσει να «αναπνέει» και η παγκόσμια οικονομία που βρίσκεται σε κλοιό υψηλών επιτοκίων. Η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα τόνισε, απευθυνόμενη στους κεντρικούς τραπεζίτες, ότι «η νίκη στη μάχη κατά του πληθωρισμού απαιτεί τα επιτόκια να παραμείνουν υψηλότερα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Είναι υψίστης σημασίας να αποφευχθεί μια πρόωρη χαλάρωση της πολιτικής, δεδομένου του κινδύνου αναζωπύρωσης του πληθωρισμού».