Ο συμβολισμός αλλά και το ουσιώδες μήνυμα που απορρέει από την κοινή πρόταση που κατέθεσαν Ισπανία και Ολλανδία για την αλλαγή των δημοσιονομικών κανόνων που διέπουν την Ευρωζώνη, είναι πολύ ισχυρός.
Για πρώτη φορά μια χώρα που βρίσκεται στον σκληρό πυρήνα των Βορείων, όπου η Γερμανία έχει τον ηγετικό ρόλο, τάσσεται υπέρ των μεταρρυθμίσεων του Συμφώνου Σταθερότητας. Μέχρι πρότινος το Βερολίνο και οι λοιποί «δορυφόροι» απέρριπταν χωρίς δεύτερη σκέψη οποιαδήποτε πρόταση προερχόταν κυρίως από τον ευρω-Νότο, για αλλαγή των δημοσιονομικών κανόνων.
Η πρόταση του Ευρωπαϊκού Νότου με την οποία συντάσσεται και η Ελλάδα, προβλέπει μεταβολή της οικονομικής θεώρησης, της στόχευσης, καθώς και των δομικών συστατικών που διέπουν την ευρωπαϊκή κοινότητα. Προτάσσει τη μείωση του δημόσιου χρέους, τη μεγαλύτερη δημοσιονομική ευελιξία με προτεραιότητα στις επενδύσεις, όπως και τον αισθητό περιορισμό των περικοπών στις κοινωνικές δαπάνες, έτσι ώστε οι χώρες, απαλλαγμένες από τον βραχνά των δημοσιονομικών στόχων (χρέος και ελλείμματα), να αποκτούν την απαραίτητη δυναμική για ανάπτυξη.
Άλλωστε κατά τα χρόνια της πανδημίας, όπου εφαρμόστηκε η ρήτρα της διαφυγής, χώρες όπως η Ελλάδα κατέγραψαν εντυπωσιακή ανάκαμψη, γεγονός που ενίσχυε το επιχείρημα του Νότου.
Η χθεσινή κοινή πρόταση που παρουσίασαν οι υπουργοί Οικονομικών Ολλανδίας και Ισπανίας, αποτελεί εν δυνάμει game changer στις ισορροπίες εντός της Ε.Ε και ενδεχομένως και προμήνυμα για μεταβολή της Γερμανίας από την άτεγκτη στάση της αναφορικά με την αλλαγή του Συμφώνου Σταθερότητας.
Στο έγγραφο ζητούν τη μεταρρύθμιση των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ που θα «ενισχύσει τη δημοσιονομική βιωσιμότητα με πιο αποτελεσματικό και αποδοτικό τρόπο» και θα επιτρέψει τις δημόσιες επενδύσεις που απαιτούνται για την υλοποίηση της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης. Πιο συγκεκριμένα, το κοινό έγγραφο ζητά την κατάρτιση δημοσιονομικών σχεδίων ανά χώρα και τη θέσπιση ενός απλού κανόνα δαπανών. «Το γεγονός ότι η Ολλανδία και η Ισπανία, οι οποίες παραδοσιακά ταυτίζονται με διαφορετικές θέσεις σε αυτά τα θέματα, παρουσίασαν αυτό το κοινό έγγραφο, υπογραμμίζει την ανάγκη να υπάρξει ενότητα», δήλωσε η Ισπανίδα υπουργός Οικονομικών Νάντια Καλβίνιο.
Η Ολλανδή υπουργός Οικονομικών Σίγκριντ Κάαγκ δήλωσε: «Πρέπει να είμαστε προνοητικοί. Έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία να ενισχύσουμε την οικονομική ανεξαρτησία και τη δύναμη της Ένωσης». Η Καλβίνιο δήλωσε ότι οι δημοσιονομικοί κανόνες θα μπορούσαν επίσης να αντλήσουν διδάγματα από τη συλλογική αντίδραση στην κρίση του κορονοϊού. Σε αντάλλαγμα για σαφείς μεταρρυθμιστικές δεσμεύσεις, τα δημοσιονομικά σχέδια θα μπορούσαν να εγκριθούν από την Επιτροπή της ΕΕ ή άλλο όργανο της ΕΕ, παρόμοια με τον τρόπο με τον οποίο οι εθνικές κυβερνήσεις πρέπει να υποβάλουν εθνικά σχέδια για να έχουν πρόσβαση στις επιχορηγήσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της ΕΕ.
Αναμφίβολα, η απρόσμενη συμμαχία Ισπανίας και Ολλανδίας έχει εξέχουσα σημασία και θα διαδραματίσει τον ρόλο της στην εν εξελίξει διαβούλευση για την παράταση ή όχι της ρήτρας διαφυγής, η οποία θα είναι σε ισχύ έως τον Μάρτιο του 2022. Η πρόθεση της ΕΕ. είναι να επαναφέρει τους δημοσιονομικούς κανόνες το 2023, ωστόσο ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι διεργασίες που λαμβάνουν χώρα εντός της ευρωπαϊκής κοινότητας, ενδεχομένως να ανατρέψουν την αρχική διάθεση