Ο γνωστός ρώσος ολιγάρχης Ρόμαν Αμπράμοβιτς και η σύζυγός του Ντάρια Ζούκοβα επισημοποίησαν τον χωρισμό τους στις 7 Αυγούστου. Φανατικοί συλλέκτες έργων τέχνης και οι δύο, είχαν ιδρύσει την περίφημη γκαλερί Le Garage, ένα κέντρο τέχνης στη Μόσχα. Ποια όμως θα είναι τώρα η τύχη αυτού του κέντρου, διερωτώνται πολλοί.
Εδώ και δέκα χρόνια αποτελούσαν ένα λαμπρό ζευγάρι που σύχναζε στα πιο κοσμικά σημεία του πλανήτη. Ο 50χρονος Αμπράμοβιτς, γνωστός για την τεράστια περιουσία του η οποία, σύμφωνα με το περιοδικό Forbes, εκτιμάται σε περισσότερα από 9 δισ. δολάρια, ιδιοκτήτης ποδοσφαιρικής ομάδας, και η 36χρονη Ντάρια για την υπερβολική προτίμησή της να συναναστρέφεται διάσημους.
Αυτό το διαζύγιο, το τρίτο για τον Ρώσο μεγιστάνα, a priori δεν θα έπρεπε να συγκινήσει παρά κάποιες ειδικές κατηγορίες ανθρώπων. Πρέπει όμως να υπολογίσουμε και τη σημασία που είχε το ζευγάρι στον κόσμο της τέχνης, καθώς όλα αυτά τα χρόνια οι δυο τους είχαν δημιουργήσει μερικά από τα μεγαλύτερα κέντρα τέχνης στη Ρωσία και κατέχουν μία ανεκτίμητη συλλογή. Ως εκ τούτου μόλις ανακοινώθηκε η είδηση του χωρισμού τους πολλοί αναρωτήθηκαν: άραγε τα διάσημα τρόπαιά τους θα γίνουν πηγή διένεξης μεταξύ τους; Κινδυνεύουν τα πολιτιστικά κέντρα που δημιούργησαν στη Μόσχα και την Αγία Πετρούπολη;
Ο Ρομάν Αμπράμοβιτς και η Ντάρια Ζούκοβα έγιναν πρωτοσέλιδο τον Μάιο του 2008 λόγω της αγοράς του πορτρέτου μιας εύσωμης γυναίκας του ζωγράφου Λουσιάν Φρόιντ σε δημοπρασία στον γνωστό οίκο Κρίστις, για το ποσό των 33,6 εκατ. δολαρίων. Το ποσό αυτό ήταν το μεγαλύτερο που είχε δαπανηθεί ποτέ για έναν εν ζωή καλλιτέχνη. Επίσης, από τον οίκο Σόθμπις αγόρασαν ένα τρίπτυχο του Φράνσις Μπέικον με το ποσό-ρεκόρ των 86,3 εκατ. δολαρίων. Η ιδέα αυτών των αγορών ήταν της Ντάρια, την οποία ο Αμπράμοβιτς συνάντησε το 2005. Κόρη διάσημης βιολόγου και ενός βαρόνου των πετρελαίων η Ντάρια ασχολήθηκε περιστασιακά με την ομοιοπαθητική ιατρική πριν τραβήξει το ενδιαφέρον της ο κόσμος της μόδας και της τέχνης. Για να την κατακτήσει, σύμφωνα με τη βρετανική Daily Mail, ο ρώσος ολιγάρχης λέγεται ότι της πρόσφερε ένα γλυπτό του Τζιακομέτι αξίας 14 εκατ. δολαρίων!
Η όμορφη ρωσίδα κούκλα ανήκει σε μία σπάνια κατηγορία. Από την κοινή τους συλλογή, η Ντάρια «διέρρευσε» το 2005 κάποια ονόματα καλλιτεχνών όπως των Αμερικανών Ντας Σνόου και Τζον Μπαλντεσάρι, σαράντα περίπου έργα του διάσημου ζευγαριού ρώσων καλλιτεχνών Καμπάκοφ, καθώς και της αμερικανίδας Τάουμπα Αουερμπαχ - χωρίς φυσικά να εξαιρούνται και κάποια άλλα, όπως του Μαρκ Ρόθκο.
Λιγότερο «Νεορώσοι » από ό,τι οι άλλοι ολιγάρχες δεν επαναπαύθηκαν στο να οικοδομήσουν απλά μία συλλογή. Ηθελαν να αφήσουν το στίγμα τους στο πολιτιστικό τοπίο της χώρας τους. Το 2008 το ζευγάρι εγκαινιάζει το κέντρο Τέχνης «Le Garage» σε ένα πρώην τερματικό σταθμό λεωφορείων που ανήκε στην εβραϊκή κοινότητα της Μόσχας. Το ζευγάρι δεν φείσθηκε χρημάτων στην κατασκευή αυτού του κέντρου. Κατέβαλαν ένα μυθικό ποσό στην αδικοχαμένη Εϊμι Γουάινχάουζ για τη συναυλία της τελετής των εγκαινίων ενώ στη συνέχεια το κέντρο φιλοξένησε εκθέσεις όπως «Μαρίνα Αμπράμοβιτς: ο καλλιτέχνης είναι παρών», η οποία σχεδιάστηκε αρχικά από το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης. Με τις κινήσεις όμως αυτές τους κατηγόρησαν ότι προωθούσαν περισσότερο δυτικούς καλλιτέχνες παρά Ρώσους.
Το τοπίο αλλάζει όταν το 2012 το Le Garage μεταναστεύει σε έναν προσωρινό χώρο ιαπωνικο-σκανδιναβικής έμπνευσης στο Γκόρκι Παρκ και πολύ περισσότερο όταν το 2015 εγκαταστάθηκε σε ένα εντυπωσιακό σοβιετικό κτήριο, η ανακαίνιση του οποίου στοίχισε 27 εκατ. δολάρια. Τα δύο αυτά έργα ήταν τα πιο φιλόδοξα που άνθισαν στη Ρωσία στον τομέα της τέχνης.
Οι πρώην σύζυγοι δήλωσαν ότι θα συνεχίσουν να εργάζονται από κοινού για τη βιωσιμότητα του Le Garage καθώς και του μεγάλου πολιτιστικού συγκροτήματος αναψυχής στο κέντρο της Αγίας Πετρούπολης όπου ο Ρομάν Αμπράμοβιτς από το 2010 έχει επενδύσει 400 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα όμως με τη ρωσική οικονομική εφημερίδα Kommersant, αυτά τα λίγα εκτάρια αποτέλεσαν αντικείμενο έριδος ανάμεσα στο ζευγάρι. Οπως δήλωσε στην εφημερίδα ένας ρώσος επιχειρηματίας, ο Αμπράμοβιτς επιθυμούσε να δώσει έναν πολιτιστικό τόνο, ενώ η Ντάρια προτιμούσε να κατασκευάσει στην περιοχή ένα υπαίθριο νυχτερινό κέντρο διασκέδασης κατά τα πρότυπα της Ίμπιζα.
Τι γίνεται όμως με τη συλλογή; Μετά τους θανάτους και τα χρέη, τα διαζύγια τροφοδοτούν τακτικά την αγορά έργων τέχνης. Αναμένεται πλέον να δούμε πώς θα διευθετηθεί η τεράστια αυτή συλλογή έργων τέχνης, καθώς όπως διαφαίνεται οι δύο πρώην σύζυγοι έχουν αντίθετες προτιμήσεις.
ΑΠΕ-ΜΠΕ / Le Monde