Σε επιφυλακή βρίσκονται όλες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, βλέποντας να περιορίζεται η ροή ρωσικού φυσικού αερίου και να μεγαλώνει ο κίνδυνος πλήρους διακοπής της τροφοδοσίας προς τα τέλη του έτους. Μετά την απόφαση της ΕΕ για περιορισμό της κατανάλωσης κατά 15% όλες οι κυβερνήσεις ετοιμάζονται για έναν ακόμη πιο δύσκολο χειμώνα, όπου οι ανάγκες θα είναι αυξημένες και το ενεργειακό ισοζύγιο στο μείον. Μέτρα λαμβάνονται παντού για άμεσο περιορισμό της κατανάλωσης ρεύματος, με στόχο να εξοικονομηθούν ποσότητες αερίου και να δημιουργηθούν αποθέματα που θα χρησιμοποιηθούν τον χειμώνα.
Η Ελλάδα διατρέχει πολύ μικρότερο κίνδυνο από την Γερμανία και τις άλλες κεντροδυτικές ευρωπαϊκές χώρες που έχουν υψηλό βαθμό εξάρτησης από το ρωσικό αέριο. Εχει όμως και πολύ μικρότερες δυνατότητες κάλυψης των όποιων αναγκών προκύψουν, καθώς δεν διαθέτει εναλλακτικές πηγές προμήθειας, πέραν των φορτίων LNG - κυρίως από την Αλγερία.
Η κυβέρνηση σπεύδει πάντως να προετοιμάσει τη χώρα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που έρχονται, καταστρώνοντας σχέδια περιορισμού της κατανάλωσης πριν ακουσθεί το "καμπανάκι κινδύνου" - οπότε θα είναι μάλλον αργά για να ληφθούν μέτρα.
Το βασικό σχέδιο που έχει υιοθετηθεί, προβλέπει μείωση της κατανάλωσης ρεύματος με αφετηρία τον Αύγουστο και περαιτέρω κλιμάκωση τους επόμενους μήνες.
Το πρόγραμμα εξοικονόμησης ξεκινά από τους δημόσιους χώρους και θα επεκταθεί από τον Σεπτέμβριο-Οκτώβριο στις δημόσιες υπηρεσίες, αν η ροή ρωσικού αερίου δεν επανέλθει σε κανονικά επίπεδα μέχρι τότε.
Πενιχρά αποτελέσματα
Περιλαμβάνει κυρίως μέτρα εντυπωσιασμού και "δημιουργίας κλίματος", που θα έχουν μηδαμινά αποτελέσματα ως προς την συνολική εξοικονόμηση: Στο σχεδιασμό προβλέπεται ότι θα σβήσει μία στις 10 λάμπες οδοφωτισμού στις πόλεις και ότι θα σβήνουν από τις 3:00 μετά τα μεσάνυχτα τα φώτα καλλωπισμού στους αρχαιολογικούς χώρους και σε άλλα μνημεία.
Η εξοικονόμηση που μπορεί να επιτευχθεί με αυτά τα μέτρα δεν υπερβαίνει το 15% της συνολικής κατανάλωσης του Δημοσίου και των ΟΤΑ και το 3%-4% της συνολικής κατανάλωσης ρεύματος στη χώρα.
Προετοιμασία για διακοπές ηλεκτροδότησης
Ουσιαστικά τα μέτρα αυτά αποβλέπουν στην προετοιμασία του κοινού να δεχθεί πολύ αυστηρότερους περιορισμούς στην κατανάλωση ενέργειας (ρεύματος και υγρών καυσίμων) εάν οι εξελίξεις το επιβάλλουν - εάν δηλαδή διακοπεί πλήρως η περιοριστεί δραστικά περαιτέρω η ροή ρωσικού αερίου.
Κυβερνητικοί παράγοντες και στελέχη μεγάλων ενεργειακών εταιρειών εκτιμούν ότι αν διακοπεί η ροή ρωσικού αερίου μετά τον Νοέμβριο, θα είναι αναπόφευκτες οι εκ περιτροπής διακοπές ηλεκτροδότησης ολόκληρων περιοχών της χώρας, καθώς και μεγάλων βιομηχανικών ή άλλων ενεργοβόρων επιχειρήσεων (μεταλλουργίες, ορυχεία κλπ).
Από κυβερνητικής πλευράς τονίζεται ότι οι περιοδικές διακοπές ηλεκτροδότησης νοικοκυριών θα είναι έσχατη λύση. Δεν θα μπορούν όμως να αποφευχθούν αν διακόπτεται η ηλεκτροδότηση ολόκληρων περιοχών.
Οι λιγνίτες και το έλλειμμα ενέργειας
Από άποψη αποτελέσματος, το σημαντικότερο μέρτο που περιλαμβάνεται στο σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης είναι η επαναλειτουργία όλων των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ και το «πάγωμα» του προγράμματος απολιγνιτοποίησης για 2 ή 3 χρόνια.
Ομως, ακόμη κι αν επανέλθουν σε κανονική καθημερινή λειτουργία 4-7 λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ, σε περίπτωση διακοπής της παροχής ρωσικού αερίου, το έλλειμμα θα είναι 50 τεραβατώρες (TWh) στο διάστημα Αυγούστου 2022 – Ιουλίου 2023, σύμφωνα με τα σενάρια που έχει εκπονήσει ο ΔΕΣΦΑ.
Τα φορτία LNG μπορεί να περιορίσουν το έλλειμμα στις 22 TWh - μιά τεράστια ποσότητα ρεύματος, που δεν θα μπορεί να καλυφθεί παρά μόνο με διακοπές ηλεκτροδότησης και περιορισμούς στην κατανάλωση.