Παρουσία εκατοντάδων «καμένων» δανειοληπτών, μέσα και έξω από την αίθουσα του Εφετείου Αθηνών, έγινε χθες η σημαντικότερη, ως τώρα, δίκη για τα στεγαστικά δάνεια ελβετικού φράγκου, από το αποτέλεσμα της οποίας θα κριθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό αν οι δανειολήπτες θα ξεφύγουν από τη θηλιά της ανεξέλεγκτης διόγκωσης των υποχρεώσεών τους λόγω των συναλλαγματικών διαφορών.
Οι συνήγοροι του ΙΝΚΑ, του ΙΝΚΑ Κρήτης και του Συλλόγου Δανειοληπτών Ελβετικού Φράγκου, που είχαν επικρατήσει συντριπτικά σε πρώτο βαθμό έναντι της Eurobank, είχαν σχετικά εύκολη αποστολή στη χθεσινή διαδικασία. Κλήθηκαν να υπερασπισθούν μια απόφαση, την πρώτη επί συλλογικής αγωγής, που όχι μόνο δικαίωσε απόλυτα τους καταναλωτές, αλλά χαρακτηρίζεται από νομικούς ως μια απόφαση με άριστη νομική τεκμηρίωση, που είναι πολύ δύσκολο να ανατραπεί σε δεύτερο βαθμό.
Η πρώτη απόφαση (334/24-5-2016) έκρινε καταχρηστικό και, ως εκ τούτου, άκυρο τον όρο των δανειακών συμβάσεων, που μεταθέτει στο δανειολήπτη ολόκληρο το βάρος του συναλλαγματικού κινδύνου, αφού τον υποχρεώνει να εξυπηρετεί το δάνειό του με βάση την τρέχουσα ισοτιμία του φράγκου με το ευρώ.
Ο βασικός λόγος που οδήγησε τους δικαστές στην πολύ σημαντική απόφαση ακύρωσης αυτού του όρου είναι ότι αποδείχθηκε πως η τράπεζα δεν ενημέρωνε επαρκώς τους δανειολήπτες για τους κινδύνους και, ιδιαίτερα, για τις συνέπειες που θα υπήρχαν από δυσμενή εξέλιξη των συναλλαγματικών ισοτιμιών.
Πριν από λίγες ημέρες, αυτή η νομική επιχειρηματολογία των Ελλήνων δικαστών «θωρακίσθηκε» από προδικαστική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, το οποίο επίσης έκρινε ότι είναι καταχρηστικός ο όρος που μεταφέρει τα βάρη του συναλλαγματικού κινδύνου στους δανειολήπτες, εάν η τράπεζα δεν έχει προσφέρει στο δανειολήπτη πλήρη ενημέρωση για τα σενάρια μελλοντικής του επιβάρυνσης.
Με την απόφαση αυτή, καταρρίφθηκε οριστικά η επιχειρηματολογία των τραπεζών, οι οποίες επέμεναν ότι οι όροι των συμβάσεών τους ήταν σαφείς και ορθά διατυπωμένοι από γραμματική άποψη, άρα ήταν ευθύνη των δανειοληπτών αν έλαβαν αποφάσεις που τους ζημίωσαν. Η σαφήνεια των όρων δεν αρκεί, έκρινε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, αν δεν έχει παρασχεθεί στον καταναλωτή και πλήρης ενημέρωση για τους πιθανούς κινδύνους, ώστε να είναι βέβαιο ότι έχει αντιληφθεί ποιες υποχρεώσεις μπορεί να αντιμετωπίσει στο μέλλον.
Νίκη με καθυστέρηση;
Νομικοί εκτιμούν ότι η ζυγαριά της Δικαιοσύνης έχει γείρει στην πλευρά των δανειοληπτών και θα είναι πολύ δύσκολο να γίνουν δεκτά νομικά επιχειρήματα της τραπεζικής πλευράς, που θα ανέτρεπαν την πρωτόδικη απόφαση. Επιπλέον, ο υπουργός Οικονομίας, Δημήτρης Παπαδημητρίου, έχει ήδη δεσμευθεί ότι με νόμο ή δικαστική απόφαση, όπως έχει τη δυνατότητα από το νόμο για την προστασία των καταναλωτών, θα επιβάλλει στις τράπεζες τους ίδιους κανόνες συμπεριφοράς, που θα διαμορφωθούν από την εφετειακή απόφαση επί της συλλογικής αγωγής.
Όμως, οι ίδιες νομικές πηγές προειδοποιούν ότι η, πιθανότατα θετική για τους δανειολήπτες, απόφαση ενδέχεται να καθυστερήσει αρκετά να δημοσιευθεί, καθώς οι δικαστές τελούν υπό την πίεση της… οικονομικής πραγματικότητας. Έτσι, εκτιμάται ότι η απόφαση δεν θα δημοσιευθεί πριν τη λήξη του μνημονίου, τον Αύγουστο του 2018, ώστε να έχουν ολοκληρωθεί τα τεστ αντοχής και η πιθανή νέα ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών και να μην εκτεθούν οι τράπεζες σε νέες ζημιές.
Σύμφωνα με τα διεθνή λογιστικά πρότυπα, όπως αυτά διαμορφώνονται και με την εφαρμογή από 1ης Ιανουαρίου του IFRS-9, οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να υπολογίζουν συνεχώς τις πιθανές μελλοντικές ζημιές, λαμβάνοντας υπόψη και τις δικαστικές αποφάσεις, οι οποίες μπορεί να ανατρέπουν βασικούς όρους δανειακών συμβάσεων και να μειώνουν τις αναμενόμενες εισπράξεις των τραπεζών από τα δάνεια.
Στην περίπτωση των δανείων με ρήτρες ελβετικού φράγκου, είναι προφανές ότι αν ανατραπεί από τη Δικαιοσύνη ένας βασικός όρος και υποχρεωθούν οι τράπεζες να δέχονται εξυπηρέτηση των δανείων με βάση την αρχική ισοτιμία και όχι την τρέχουσα, οι τράπεζες θα υποχρεωθούν να σχηματίσουν μεγάλου ύψους πρόσθετες προβλέψεις, ενώ η πρακτική που ακολουθούσαν ως τώρα ήταν να αγνοούν, από λογιστική άποψη, τις δικαστικές αποφάσεις, όσο αυτές περιορίζονταν σε μεμονωμένες περιπτώσεις και υπήρχε αμφιβολία ποια κατεύθυνση θα έπαιρνε τελικά η Δικαιοσύνη.
Με αυτά τα δεδομένα και επειδή οι δικαστές δεν αποφασίζουν εν κενώ, όπως λένε νομικοί, το πιθανότερο είναι ότι η έκδοση της απόφασης του Εφετείου θα πάρει αρκετό χρόνο και πάντως δεν θα πρέπει να αναμένεται πριν ξεκαθαρίσει το τοπίο σχετικά με τα τεστ αντοχής και την πιθανή ανακεφαλαιοποίηση.
Διαβάστε ακόμη:
Ιστορική απόφαση για δάνεια σε ελβετικό! https://www.sofokleousin.gr/archives/357053.html
Η πρώτη απόφαση Εφετείου για τα στεγαστικά σε ελβετικό! https://www.sofokleousin.gr/archives/356305.html
Άρχισε το «κούρεμα» δανείων σε ελβετικό φράγκο! https://www.sofokleousin.gr/archives/350798.html
