Επιστήμονες στην Ολλανδία ανέπτυξαν στο εργαστήριο τους πρώτους μίνι ανθρώπινους δακρυϊκούς αδένες, που μάλιστα χύνουν πραγματικά δάκρυα.
Τα οργανοειδή αυτά θα βοηθήσουν να μελετηθεί καλύτερα με ποιο τρόπο ορισμένα κύτταρα στους εν λόγω αδένες παράγουν δάκρυα ή αποτυγχάνουν να το κάνουν σε μερικές περιπτώσεις.
Έτσι, ελπίζεται να βρεθούν νέες φαρμακευτικές θεραπείες για ασθενείς με διαταραχές των δακρυϊκών αδένων, όπως στην περίπτωση της ξηροφθαλμίας, όπου δεν παράγονται αρκετά δάκρυα. Ακόμη, στο μέλλον τέτοιοι εργαστηριακοί αδένες θα μπορούν να μεταμοσχευθούν σε ασθενείς των οποίων οι δακρυϊκοί αδένες είναι πλήρως δυσλειτουργικοί.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης και του Ινστιτούτου Hubrecht, με επικεφαλής τον καθηγητή μοριακής γενετικής Χανς Κλέβερς, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό κυτταρικής βιολογίας «Cell Stem Cell».
«Τουλάχιστον το 5% του ενήλικου πληθυσμού εκτιμάται ότι εμφανίζει ξηροφθαλμία, η οποία τις περισσότερες φορές σχετίζεται με την ελαττωματική παραγωγή δακρύων από τον αντίστοιχο αδένα. Οι θεραπευτικές επιλογές είναι περιορισμένες μέχρι σήμερα, επειδή οι ακριβείς βιολογικοί μηχανισμοί πίσω από τη λειτουργία του δακρυϊκού αδένα δεν έχουν κατανοηθεί πλήρως και δεν υπάρχει κάποιο αξιόπιστο εργαστηριακό μοντέλο για τη μελέτη του δακρυϊκού αδένα», δήλωσε ο δρ Κλέβερς.
O δακρυϊκός αδένας βρίσκεται στο άνω μέρος του ματιού και εκκρίνει το προστατευτικό δακρυϊκό υγρό, που είναι σημαντικό για τη λίπανση και την παροχή θρεπτικών ουσιών του κερατοειδούς χιτώνα, ενώ έχει και αντιβακτηριακές ιδιότητες. Η δυσλειτουργία του εν λόγω αδένα, πχ στο αυτοάνοσο σύνδρομο Sjogren που προκαλεί σοβαρή ξηροφθαλμία, μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις και μερικές φορές να οδηγήσει ακόμη και σε τύφλωση.
Τα εργαστηριακά οργανοειδή των δακρυϊκών αδένων είναι μικροσκοπικές τρισδιάστατες δομές που μιμούνται τη λειτουργία των πραγματικών οργάνων. Το επίτευγμα των επιστημόνων είναι ότι η μίμηση είναι τόσο πετυχημένη που οι εργαστηριακοί αδένες εκκρίνουν κανονικά δάκρυα, αντιδρώντας σε χημικά ερεθίσματα όπως ο νευροδιαβιβαστής νοραδρεναλίνη.
Τα μέχρι τώρα πειράματα έχουν επιτρέψει στους ερευνητές να μεταμοσχεύσουν ανθρώπινους μίνι εργαστηριακούς δακρυϊκούς αδένες σε ποντίκια, μια διαδικασία που φάνηκε να στέφεται με επιτυχία. Προς το παρόν πάντως, οι εργαστηριακοί αδένες δεν διαθέτουν όλα τα είδη κυττάρων ενός φυσικού δακρυϊκού αδένα. Έτσι, σύμφωνα με τους ερευνητές, η αναγεννητική θεραπεία με χρήση τέτοιων οργανοειδών θα πάρει αρκετό χρόνο, εωσότου είναι κλινικά διαθέσιμη.
Μπορείτε να δείτε την επιστημονική δημοσίευση στην ακόλουθη διεύθυνση:
https://www.cell.com/cell-stem-cell/fulltext/S1934-5909(21)00075-8?utm_source=EA
