Η τελική αποτίμηση της προόδου που θα επιτευχθεί στη διάρκεια των δύο εβδομάδων που θα διαρκέσει η COP26 στη Γλασκώβη θα είναι δύσκολη. Σε αντίθεση με προηγούμενες συνόδους για το κλίμα στη διάρκεια αυτής της διάσκεψης του ΟΗΕ δεν πρόκειται να υπογραφεί μια νέα συμφωνία ή να καταγραφεί μια μεγάλη νίκη.
Στόχος είναι πολλές μικρές νίκες, από τις επίσημες διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο του ΟΗΕ σχετικά με τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα ως τις νέες δεσμεύσεις που πρόκειται να ανακοινώσουν στη διάρκεια της διάσκεψης χώρες, εταιρείες και επενδυτές.
Η επιτυχία της COP26 θα κριθεί από το αν όλοι αυτοί θα καταφέρουν να διατηρήσουν ζωντανό τον στόχο της αύξησης της θερμοκρασίας της Γης κατά μόνο 1,5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, προκειμένου να επιτευχθεί αυτό θα πρέπει οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου σε παγκόσμιο επίπεδο να μειωθούν κατά 45% ως το 2030 -σε σχέση με τα επίπεδα του 2010- και να μηδενιστούν ως το 2050.
Βάσει των υφιστάμενων δεσμεύσεων των κρατών οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου θα αυξηθούν κατά 16% ως το 2030.
Η COP26 θα χρησιμοποιήσει τρία εργαλεία.
Φιλοδοξία
Αρχικά θα καταρτίσει ένα σχέδιο για το πώς οι χώρες θα ενισχύσουν τους στόχους τους για τη μείωση των αεριών του θερμοκηπίου τα επόμενα χρόνια.
Στη διάρκεια της COP26 σίγουρα δεν θα γίνουν αρκετές δεσμεύσεις ώστε ο κόσμος να μπει σταθερά στην τροχιά του περιορισμού της ανόδου της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά μόνο 1,5 βαθμό Κελσίου. Όμως μια αξιόπιστη συμφωνία για την ενίσχυση των φιλοδοξιών πιο συχνά τα επόμενα χρόνια, ίσως καταφέρει να διατηρήσει τον στόχο εφικτό.
Η Δανία και η Γρενάδα έχουν αναλάβει να καταρτίσουν σχέδια προς αυτή την κατεύθυνση, ενώ η Βρετανία, που φιλοξενεί τη διάσκεψη, εξετάζει μια πρόταση που θα απαιτεί από τις χώρες να ανακοινώσουν νέες, πιο φιλόδοξες δεσμεύσεις ήδη από το 2023.
Παράλληλα το Λονδίνο προετοιμάζει μερικές άλλες συμφωνίες που αφορούν τη σταδιακή απομάκρυνση από τον άνθρακα, τα καθαρά οχήματα και την αποψίλωση των δασών. Όλες αυτές μπορούν να φέρουν τον κόσμο πιο κοντά στην επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού, στην περίπτωση που οι μεγαλύτεροι ρυπαντές παγκοσμίως δεν αναλάβουν νέες δεσμεύσεις.
Χρήματα
Το δεύτερο εργαλείο είναι τα χρήματα.
Οι πλούσιες χώρες παραδέχθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα ότι απέτυχαν να εκπληρώσουν μια δέσμευση που ανέλαβαν το 2009 να προσφέρουν 100 δισεκ. δολάρια ετησίως ως το 2020 στις πιο φτωχές χώρες προκειμένου να μειώσουν τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου και να αποκτήσουν πιο ανθεκτικά συστήματα για να αντιμετωπίζουν τις σφοδρότερες καταιγίδες, τις πλημμύρες και τις άλλες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Η παραδοχή αυτή προκάλεσε την οργή και τη δυσπιστία των αναπτυσσόμενων χωρών και υπονόμευσε το αίτημα των πλούσιων χωρών προς τον αναπτυσσόμενο κόσμο να μειώσει τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου πιο γρήγορα, κάτι που θα απαιτούσε τεράστιες επενδύσεις για την απεξάρτηση των χωρών από τον άνθρακα.
Η COP26 θα πρέπει να καταλήξει σε ένα σχέδιο που θα διασφαλίσει ότι τα 100 δισεκ. δολάρια θα φτάσουν στις φτωχές χώρες. Επίσης θα πρέπει να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για έναν νέο οικονομικό στόχο για το 2025 και να καταρτίσει κανόνες ώστε οι πλούσιες χώρες να μην αποφύγουν να δώσουν τα χρήματα.
Μια ομάδα χωρών που πλήττονται περισσότερο από την κλιματική αλλαγή ζητεί επίσης να ξεκινήσουν στη Γλασκώβη συζητήσεις για τη χρηματοδότηση «των απωλειών και των ζημιών», δηλαδή προκειμένου να αποζημιώνονται για το αυξανόμενο κόστος της κλιματικής αλλαγής -- από τις πλημμύρες και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας ως τις χαμένες σοδειές.
Η Βρετανία επίσης στράφηκε στον ιδιωτικό τομέα και συγκεντρώνει δεσμεύσεις από τράπεζες και επενδυτές οι οποίοι θα προωθήσουν δισεκατομμύρια δολάρια σε καθαρές επενδύσεις και θα καλύψουν το κενό που δημιουργήθηκε από την απουσία δωρεών από τις πλούσιες χώρες.
Αναλυτές στην Bernstein εκτιμούν ότι κάθε χρόνο θα πρέπει να επενδύονται 2 με 4 τρισεκ. δολάρια σε βιομηχανίες που δεν χρησιμοποιούν άνθρακα, προκειμένου ο πλανήτης να πετύχει την ουδετερότητα του άνθρακα ως το 2050. Ωστόσο οι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι το κόστος της αδράνειας, αν δηλαδή η παγκόσμια κοινότητα δεν παρέμβει για να σταματήσει την κλιματική αλλαγή, θα είναι πολύ μεγαλύτερο.
Κανόνες
Η τρίτη προτεραιότητα της COP26 είναι οι διαπραγματευτές των σχεδόν 200 χωρών που υπέγραψαν το 2015 τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα να καταλήξουν στους κανόνες για την εφαρμογή της συμφωνίας. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να πραγματοποιηθούν δύσκολες συζητήσεις για την αγορά άνθρακα, για το πώς οι χώρες θα θέτουν στο μέλλον κλιματικούς στόχους και για τα οικονομικά.
