Με υψηλότερο επιτρεπόμενο επιτόκιο χορηγούν οι τράπεζες τα δάνεια επιδοτούμενου από το κράτος επιτοκίου (πρόγραμμα ΤΕΠΙΧ ΙΙ), το ύψος των οποίων αναμένεται να φθάσει τα 2 δισ. ευρώ, εξασφαλίζοντας τα μεγαλύτερα δυνατά έσοδα για την επόμενη διετία, όπου ο λογαριασμός για τους τόκους θα πηγαίνει στο Δημόσιο.
Οι τράπεζες, όπως αναφέρουν λογιστές που έχουν διεκπεραιώσει εκατοντάδες αιτήσεις μικρομεσαίων επιχειρήσεων για δάνεια του ΤΕΠΙΧ ΙΙ, ερμηνεύουν όπως εξυπηρετεί τις δικές τους επιδιώξεις για αύξηση των εσόδων από τόκους σε μια δύσκολη περίοδο τον κανονισμό του σχετικού προγράμματος:
- Από τη μια, εφαρμόζουν κατά γράμμα όσα προβλέπονται για αξιολόγηση με τραπεζικά κριτήρια των αιτήσεων από τις επιχειρήσεις, δηλαδή αξιολογούν τον κίνδυνο κάθε δανείου ξεχωριστά. Μάλιστα, πολλές αιτήσεις απορρίπτονται με βάση τα κριτήρια, ή ζητούνται από τις επιχειρήσεις εμπράγματες εξασφαλίσεις.
- Από την άλλη, όμως, ενώ γίνεται εξατομικευμένη αξιολόγηση, που θα έπρεπε να οδηγεί και σε διαφορετικά επιτόκια δανεισμού ανάλογα με τον κίνδυνο κάθε δανείου, κοινή πρακτική των τραπεζών, που εφαρμόζεται σε όλες τις περιπτώσεις, είναι να ανεβάζουν το επιτόκιο για όλες τις επιχειρήσεις στο 8%, που είναι και το ανώτατο επιτρεπόμενο όριο με βάση τους όρους του προγράμματος.
Ακολουθώντας αυτές τις μεθόδους, οι τράπεζες αφενός «φιλτράρουν» όσες επιχειρήσεις έχουν υψηλό βαθμό κινδύνου και μπορεί να τις «φορτώσουν» με «κόκκινα» δάνεια, τα οποία θα πέσουν στους δικούς τους ισολογισμούς, αφού το πρόγραμμα ΤΕΠΙΧ ΙΙ περιλαμβάνει μόνο επιδότηση τόκων, αλλά όχι και εγγύηση του Δημοσίου για το κεφάλαιο. Αφετέρου, όμως, μεγιστοποιούν την απόδοση αυτών των δανείων, σε επίπεδα εξαιρετικά υψηλά για μια περίοδο μηδενικών επιτοκίων, όπου οι τράπεζες δανείζονται με αρνητικό επιτόκιο 21 δισ. ευρώ από την ΕΚΤ (πληρώνονται, δηλαδή, για να τις δανείζει η κεντρική τράπεζα), ενώ αντλούν καταθέσεις με σχεδόν μηδενικό επιτόκιο.
Το επιτόκιο του 8% είναι πολύ υψηλότερο από το μέσο επιτόκιο των μικρών επιχειρηματικών δανείων στην ευρωζώνη, το οποίο έχει μειωθεί, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΚΤ, λίγο κάτω από το 2%. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων της χώρας ενδεχομένως δικαιολογούν ένα «τσιμπημένο» επιτόκιο, είναι όμως πολύ αμφίβολο αν δικαιολογείται ένα επιτόκιο τετραπλάσιο από το μέσο όρο της ευρωζώνης.
Παρά το υψηλό αυτό κόστος, που θα καλύπτεται από το κράτος για δύο χρόνια, το ενδιαφέρον των «διψασμένων» για ρευστότητα ελληνικών επιχειρήσεων ήταν πολύ μεγάλο για τα δάνεια του ΤΕΠΙΧ ΙΙ. Το προς διάθεση ποσό αυξήθηκε από τα 1,3 δισ. ευρώ σε 2 δισ. ευρώ, αλλά και πάλι πολλές επιχειρήσεις θα μείνουν «εκτός νυμφώνος», αφού έχουν υποβληθεί 28.604 αιτήσεις για συνολικό ποσό 3,071 δισ. ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία που ανακοίνωσε χθες ο υπουργός Ανάπτυξης, Άδωνις Γεωργιάδης. Τα δάνεια που έχουν χορηγηθεί ήδη φθάνουν τα 557 εκατ. ευρώ και το μέσο ποσό δανείων περίπου 300.000 ευρώ.
Με αυτά τα δεδομένα, εκτιμάται ότι το επόμενο διάστημα θα εξαντληθεί ο προϋπολογισμός του προγράμματος και θα διατεθούν δάνεια συνολικού ύψους περίπου 2 δισ. ευρώ. Με το «εναρμονισμένο» επιτόκιο του 8% που επιβάλλουν οι τράπεζες, αυτό σημαίνει ότι σε 12μηνη βάση τα έσοδα τόκων από αυτά τα δάνεια θα είναι 160 εκατ. ευρώ, τα οποία μάλιστα θα φθάσουν στις τράπεζες εκ του ασφαλούς, αφού οι πληρωμές θα γίνονται από το Δημόσιο.
Το ερώτημα πολλών, ενόψει του ανοίγματος της πλατφόρμας για τα νέα δάνεια με την εγγύηση της Αναπτυξιακής Τράπεζας την 1η Ιουνίου, είναι με ποιο επιτόκιο θα χορηγηθούν αυτά τα δάνεια, στα οποία οι τράπεζες ουσιαστικά θα έχουν μηδενικό κίνδυνο, αφού το Δημόσιο εγγυάται το 80% του κεφαλαίου. Σε αυτή την περίπτωση, τα ποσά είναι πολύ μεγαλύτερα από το ΤΕΠΙΧ ΙΙ, αφού θα υπάρξει η δυνατότητα χορήγησης έως 7 δισ. ευρώ.
Αν μέσα σε μια κρίση, οι τράπεζες καταφέρουν να «κλειδώσουν» νέες χορηγήσεις συνολικού ύψους 9 δισ. ευρώ (2 δισ. από το ΤΕΠΙΧ ΙΙ και 7 από τα εγγυημένα δάνεια) με υψηλά επιτόκια, ίσως τελικά η κρίση να αποδειχθεί... ευλογία για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα.
