Η ενδοοικογενειακή βία δεν είναι κάτι νέο. Πλέον όμως η έκτασή της απασχολεί και τον τομέα της ψηφιακής ασφάλειας, αφού πάρα πολλοί θύτες χρησιμοποιούν stalkerware (λογισμικά παρακολούθησης), τα οποία τους βοηθούν να καταδυναστεύουν τα θύματά τους.
Γι' αυτόν ακριβώς το λόγο δημιουργήθηκε μία νέα παγκόσμια ομάδα εργασίας, που θα συνδυάσει την αποδεδειγμένη εμπειρία στην υποστήριξη θυμάτων με την κυβερνοασφάλεια, με στόχο να βοηθήσει τους χρήστες που «μολύνθηκαν».
Την Τρίτη, 19 Νοεμβρίου, 10 οργανισμοί (Kaspersky, Avira, Electronic Frontier Foundation, European Network for the Work with Perpetrators of Domestic Violence, G DATA CyberDefense, Malwarebytes, National Network to End Domestic Violence, NortonLifeLock, Operation Safe Escape και WEISSER RING) παρουσίασαν την παγκόσμια πρωτοβουλία “Coalition Against Stalkerware” με στόχο να προστατέψουν τους χρήστες από λογισμικά παρακολούθησης.
Τι είναι το λογισμικό παρακολούθησης;
Τα λογισμικά παρακολούθησης έχουν τη δυνατότητα να εισβάλουν στην ιδιωτική ζωή ενός ατόμου και να χρησιμοποιηθούν καταχρηστικά από τους δημιουργούς τους ως εργαλείο εκβιασμού ή εκφοβισμού σε περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας και παρακολούθησης. Εγκαθιστώντας αυτές τις εφαρμογές, οι επιτιθέμενοι μπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση στα μηνύματα, τις φωτογραφίες, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το GPS, τις ηχογραφήσεις ή τις κάμερες του θύματός τους (σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό μπορεί να γίνει σε πραγματικό χρόνο). Τέτοια προγράμματα τρέχουν στο background, χωρίς επίγνωση ή συγκατάθεση του θύματος.
Εδώ και μερικά χρόνια, το πρόβλημα των "stalkerware" έχει αυξηθεί, με τον αριθμό των θυμάτων να αυξάνεται με ανησυχητικό ρυθμό. Οι μη κερδοσκοπικές οργανώσεις αντιμετωπίζουν μία πρωτοφανή αύξηση των θυμάτων που αναζητούν βοήθεια για τέτοιου είδους προβλήματα.
Σύμφωνα με την Kaspersky, ο αριθμός των χρηστών που αντιμετώπισαν επιθέσεις από λογισμικά παρακολούθησης αυξήθηκε κατά 35%, από 27.798 το 2018 σε 37.532 το 2019. Επιπλέον, το τοπίο απειλών stalkerware διευρύνεται συνεχώς, μάλιστα η Kaspersky εντόπισε 380 παραλλαγές stalkerware ελεύθερες στο διαδίκτυο το 2019 – 31% περισσότερες σε σύγκριση με αυτές που εντοπίστηκαν το 2018.
Οι στόχοι της Συμμαχίας
Μέχρι στιγμής, δεν υπήρχε συμφωνημένος ορισμός για το stalkerware, ούτε κριτήρια ανίχνευσης και ήταν ιδιαίτερα δύσκολο για τη βιομηχανία ασφάλειας να επικοινωνήσει γύρω από το θέμα. Ως εκ τούτου, τα ιδρυτικά μέλη της Συμμαχίας Εναντία στο Stalkerware έκαναν ένα σημαντικό βήμα για την καταπολέμησή του, ξεκινώντας με τη δημιουργία ενός σωστού ορισμού και την επίτευξη συναίνεσης σχετικά με τα κριτήρια ανίχνευσης.
Για να υποστηρίξει τη Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών (25 Νοεμβρίου), η Συμμαχία έχει δρομολογήσει επίσης τη δημιουργία του ιστότοπου www.stopstalkerware.org, με στόχο να βοηθήσει τα θύματα, να διευκολύνει τη μεταφορά γνώσης μεταξύ των μελών, να συμβάλλει στην ανάπτυξη καλών πρακτικών για τη δημιουργία ηθικού λογισμικού και να εκπαιδεύσει το κοινό για τους κινδύνους του stalkerware.
Ένας βασικός στόχος της ιστοσελίδας είναι να παρέχει χρήσιμους διαδικτυακούς πόρους για τα θύματα των stalkerware. Οι χρήστες θα βρίσκουν πληροφορίες σχετικά με το τι είναι stalkerware, τι μπορεί να κάνει, και το σημαντικότερο, πώς να προστατεύσουν τους εαυτούς τους.
Η ιστοσελίδα παραθέτει κοινούς δείκτες για να ελέγξετε αν ένας χρήστης μπορεί να έχει πέσει θύμα stalkerware, και ποια βήματα θα πρέπει να ακολουθήσει και να αποφύγει. Για παράδειγμα, είναι σημαντικό να εξετάσουμε αν η αφαίρεση του stalkerware θα μπορούσε δυνητικά να προκαλέσει μεγαλύτερη βλάβη, καθώς είτε ο θύτης θα ενημερωθεί αμέσως από την εφαρμογή ή είτε θα μπορούσε να οδηγήσει στη διαγραφή στοιχείων ενδεχομένως χρήσιμων για την έρευνα των διωκτικών αρχών.
Για τους χρήστες που έχουν τυχόν «μολυνθεί», η Συμμαχία Ενάντια στο Stalkerware προτείνει να επικοινωνήσουν άμεσα με τοπικούς φορείς διαδικτυακής ασφάλειας ώστε να βεβαιωθούν ότι είναι ασφαλείς.