Κατά πλειοψηφία εγκρίθηκαν από τη Βουλή τα δύο νομοσχέδια «Κύρωση της Συμφωνίας για τη λήξη ισχύος των Διμερών Επενδυτικών Συμφωνιών μεταξύ των Κρατών- Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης» καθώς και «Κύρωση του Πρωτοκόλλου Τροποποίησης της Συμφωνίας για το Πρόγραμμα Συνεργασίας Διμερούς Αναπτυξιακής Βοήθειας μεταξύ της Κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Αλβανίας, που υπογράφηκε στην Αθήνα, στις 20 Δεκεμβρίου 2001».
Ως προς τις διμερείς επενδυτικές συμφωνίες, η κυβέρνηση διά του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών, Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη, έχει δηλώσει ότι η υπό κύρωση Συμφωνία δίνει στην ελληνική οικονομία ακόμα μεγαλύτερη δυνατότητα προσέλκυσης επενδύσεων, χωρίς το κράτος να αναμιγνύεται και να αναλαμβάνει οποιοδήποτε ρίσκο για την επένδυση, που θα πραγματοποιηθεί, και ότι η κατάργηση των Διμερών Επενδυτικών Συμφωνιών ανοίγει επιτέλους τον ανταγωνισμό επί ίσοις όροις, βάζει τέλος σε συμπεριφορές προνομιακής μεταχείρισης και υπαγωγής σε διεθνή διαιτησία και προστατεύει συνολικά τη χώρα αλλά και τους επενδυτές, Έλληνες και ξένους, που θα έρθουν να επενδύσουν στην Ελλάδα.
Με τη Συμφωνία για τη λήξη ισχύος των Διμερών Επενδυτικών Συμφωνιών, μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία υπεγράφη στις Βρυξέλλες στις 5 Μαΐου του 2020 από 23 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τέθηκε σε ισχύ στις 29 Αυγούστου του 2020, τερματίζονται οριστικά και στο σύνολό τους χωρίς μελλοντικές νομικές συνέπειες οι διμερείς επενδυτικές συμφωνίες, οι οποίες βρίσκονταν σε ισχύ μεταξύ του Βελγίου, της Βουλγαρίας, της Τσεχίας, της Δανίας, της Γερμανίας, της Εσθονίας, της Ελλάδας, της Ισπανίας, της Γαλλίας, της Κροατίας, της Ιταλίας, της Κύπρου, της Λετονίας, της Λιθουανίας, του Λουξεμβούργου, της Ουγγαρίας, της Μάλτας, της Ολλανδίας, της Πολωνίας, της Πορτογαλίας, της Ρουμανίας, της Σλοβακίας και της Σλοβενίας. Στο σύνολό τους πρόκειται για περίπου 190 διμερείς επενδυτικές συμφωνίες, οι οποίες συνήφθησαν μεταξύ χωρών της κεντρικής και της ανατολικής ή νότιας Ευρώπης πριν οι τελευταίες αποκτήσουν την ιδιότητα του κράτους-μέλους. Οι συμφωνίες είχαν διατηρήσει την ισχύ τους μετά την ένταξη των τελευταίων αυτών χωρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τις διαδοχικές διευρύνσεις που είχαν πραγματοποιηθεί το 2004, το 2007 και το 2013.
Η Συμφωνία συνιστά την έμπρακτη συμμόρφωση των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 6ης Μαρτίου του 2018, αναφορικά με την υπόθεση C-284/16 της Δημοκρατίας της Σλοβακίας εναντίον της Achmea BV. Σύμφωνα με την απόφαση του δικαστηρίου, οι ρήτρες διαιτησίας, οι οποίες περιέχονται στις διμερείς επενδυτικές συμφωνίες μεταξύ των κρατών-μελών είναι ασύμβατες με το κοινοτικό δίκαιο και παραβιάζουν την αυτονομία του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως προβλέπεται από τις συνθήκες. Τα διαιτητικά δικαστήρια που συστήνονται για την επίλυση διαφορών επενδυτή κράτους-μέλους, βάσει των εν λόγω διμερών συμφωνιών κηρύσσονται αναρμόδια. Στην περίπτωση μάλιστα που κρίνουν ότι ένας επενδυτής από κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης δικαιούται αποζημίωση από άλλο κράτος-μέλος, οι αποφάσεις τους δεν μπορούν να εκτελεστούν από τις διοικήσεις των κρατών-μελών.
Στη συζήτηση που έγινε νωρίτερα σήμερα στη Βουλή, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης επέμεινε ότι με το συγκεκριμένο μηχανισμό ενισχύεται το εθνικό σύστημα ελέγχου των ξένων επενδύσεων. Είπε επίσης ότι η Ελλάδα έχει δικαίωμα να καταρτίζει διμερείς επενδυτικές συμφωνίες με τρίτες χώρες με τις οποίες έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την προσέλκυση επενδύσεων, και αυτό ενώ οι διμερείς επενδυτικές συμφωνίες συνιστούν ένα «έξτρα» κίνητρο για την προσέλκυση επενδύσεων.
Καθώς από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ ο Ιωάννης Αμανατίδης κάλεσε την κυβέρνηση να αποσαφηνίσει τη θέση της στη συζήτηση που έχει αρχίσει για το πολυμερές δικαστήριο επενδυτικών διαφορών, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών είπε ότι τα εμπλεκόμενα μέρη δεν έχουν καταλήξει αν υπάρχει αναγκαιότητα και σε ποιους κανόνες αυτό θα βασίζεται. Ωστόσο η Ελλάδα συμμετέχει στις διαβουλεύσεις, στόχος είναι αυτές να ολοκληρωθούν το 2024, και η θέση της είναι πως αυτό το δικαστήριο θα πρέπει σταδιακά να απορροφήσει όλες τις εκκρεμείς υποθέσεις που αφορούν τη διεθνή διαιτησία.
Σε σχέση με την Τροποποίηση της Συμφωνίας για το Πρόγραμμα Συνεργασίας Διμερούς Αναπτυξιακής Βοήθειας μεταξύ της κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας και της κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Αλβανίας, που υπογράφηκε στην Αθήνα, στις 20 Δεκεμβρίου 2001, η παρασχεθείσα ήδη από το 2001 χρηματοδοτική βοήθεια της Ελλάδας προς την Αλβανία, ύψους 2,5 εκατομμυρίων ευρώ αλλάζει σκοπό και το συγκεκριμένο ποσό θα διατεθεί για τη χρηματοδότηση της ανακατασκευής σχολικού κτιρίου στα Τίρανα, αντί της κατασκευής Εθνικού Θεάτρου το οποίο είχε αρχικώς προβλεφθεί.
Αναφερόμενος στη συμφωνία με την Αλβανία, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών είπε ότι το 2001 η Ελλάδα παρουσίασε ένα φιλόδοξο πρόγραμμα, το σχέδιο Οικονομικής Ανασυγκρότησης των Βαλκανίων και για το σκοπό αυτό διέθεσε 500 εκατομμύρια ευρώ στις χώρες της Βαλκανικής. Πολλά από τα χρήματα αυτά, ιδιαίτερα στην Αλβανία, «τοποθετήθηκαν στην περιοχή της Βορείου Ηπείρου, με στόχο την οικονομική ανάπτυξη της Βορείου Ηπείρου και είτε αφορούσαν έργα υποδομής, δρόμους που συνέδεαν ελληνικά, ως επί το πλείστον χωριά, δημιουργία προϋποθέσεων για την εγκατάσταση επιχειρήσεων ώστε να μην ερημώσουν, σχολείων και άλλων έργων υποδομής, καίριων για την παραμονή του ελληνικού πληθυσμού στην περιοχή».
Ο κ. Βαρβιτσιώτης είπε ότι «σε αυτή την κατεύθυνση, έχει γίνει μια πολύ μεγάλη προσπάθεια και τα έργα που έγιναν όλα αυτά τα χρόνια, πραγματικά διατήρησαν τη δυνατότητα αυτών των περιοχών να έχουν μια οικονομική δραστηριότητα». Σε σχέση με το έργο για το Εθνικό Θέατρο, ο κ. Βαρβιτσιώτης είπε ότι η προσφορά θα έπρεπε να παρακολουθείται από το υπουργείο Πολιτισμού και το υπουργείο Οικονομικών. «Η συμφωνία αυτή πάγωσε για πάρα πολλά χρόνια και ήταν και τυπικά ανίσχυρη αφού δεν είχε κυρωθεί από τη Βουλή το 2001. Παρ’ όλα αυτά τα χρήματα εκταμιεύθηκαν, μεταφέρθηκαν στο λογαριασμό της Κεντρικής Τράπεζας της Αλβανίας, στο όνομα της αλβανικής κυβέρνησης και όλες αυτές τις δεκαετίες, δεν αξιοποιήθηκαν με τον τρόπο με το οποίο έπρεπε», είπε ο Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης και ενημέρωσε ότι «προς τιμήν της, η τότε πρέσβης στα Τίρανα, η κ. Σουρανή ανέσυρε το θέμα, το ανέδειξε και άρχισε μια σοβαρή αλληλογραφία με την αλβανική πλευρά, πιέζοντας για την επίλυση της εκκρεμότητας. Μετά από 2 με 3 χρόνια συζητήσεων, κατέληξαν ότι τα 2,5 εκατομμύρια ευρώ δεν αρκούσαν να χρηματοδοτήσουν το Εθνικό Θέατρο στα Τίρανα και υπολείπονταν σημαντικά του προϋπολογισμού του έργου».
Μετά τους σεισμούς του 2019 που έπληξαν σοβαρά στην Αλβανία, αποφασίστηκε συνδρομή στην προσπάθεια ανοικοδόμησης. Πλέον τα χρήματα αυτά θα διατεθούν για ένα σύγχρονο κτίριο τεχνολογικής εκπαίδευσης. Το τεχνικό Λύκειο που θα ανακατασκευαστεί «θα έχει άμεση σχέση με το αντίστοιχο Τεχνικό Λύκειο Καστοριάς ώστε να δημιουργηθούν επιπλέον συνέργειες», όπως είπε ο κ. Βαρβιτσιώτης.
Στη συζήτηση που προηγήθηκε ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ Νάσος Αθανασίου αναφέρθηκε στην τροποποίηση του προγράμματος Αναπτυξιακής Βοήθειας προς την Αλβανία, σημειώνοντας ότι «οι Αλβανοί έχουν το δικαίωμα του λάθους και πρέπει να τους αφήσουμε να το ασκήσουν».
Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κάλεσε τον κ. Βαρβιτσιώτη να απαντήσει πότε η κυβέρνηση θα προχωρήσει στην έγκριση των επιμέρους προβλέψεων της Συμφωνίας των Πρεσπών. «Είναι σημαντικό να μας το απαντήσετε. Μιλάμε για τη Βαλκανική. Υπάρχει ο κίνδυνος να δημιουργηθούν σοβαρά προβλήματα. Κωλύοντας την ψήφιση των υποχρεώσεων που αναλάβαμε, βάσει της διεθνούς συμφωνίας, ωθούμε τα Σκόπια προς άλλες κατευθύνσεις», ανέφερε ο Νάσος Αθανασίου.
«Αυτό που μας ενδιαφέρει και προέχει είναι να εξασφαλιστεί ότι το έργο θα υλοποιηθεί σε εύλογο χρονικό διάστημα. Είναι σημαντικό να αναπτύσσονται σχέσεις συνεργασίας ανάμεσα στις βαλκανικές χώρες, αφού μόνο επωφελείς μπορεί να είναι», ανέφερε ο ειδικός αγορητής του Κινήματος Αλλαγής Γιώργος Φραγγίδης που επισήμανε ωστόσο ότι «υπάρχει ισχυρό στοιχείο της ελληνικής ομογένειας εκεί όπου όλα αυτά τα χρόνια έχει ζήσει κατά καιρούς δύσκολες και άδικες καταστάσεις. Η Αλβανία πολλές φορές ασκεί προκλητική πολιτική έναντι της Ελλάδας και θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί ώστε να διαφυλάξουμε τα δικαιώματα της ελληνικής μειονότητας και τα συμφέροντα της χώρας μας».
«Μετά από τα ερωτήματα που θέσαμε και τις διευκρινίσεις που έδωσε στα περισσότερα ο υφυπουργός, ο κ. Φραγκογιάννης, θεωρώντας ότι τα υπόλοιπα που δεν απάντησε θα τα πάρει υπόψη του, κυρίως, δηλαδή, ότι θα υπάρξουν σύμφωνα με το άρθρο 5 της Συμφωνίας συγκεκριμένοι εξωτερικοί ελεγκτές που θα χρησιμοποιεί ο δωρητής, δηλαδή το ελληνικό κράτος, για την επίβλεψη της υλοποίησης του έργου και ειδικοί που θα επιθεωρούν τα λογιστικά βιβλία, υπερψηφίζουμε, λοιπόν, αυτήν τη συμφωνία, αφού όπως λέει και ο Βίκτωρ Ουγκώ “εκεί όπου ανοίγει ένα σχολείο κλείνει μια φυλακή”», ανέφερε η ειδική αγορήτρια του ΚΚΕ Διαμάντω Μανωλάκου για τη συμφωνία με την Αλβανία.
«Αντί το μεγάλο αυτό ποσό, το οποίο είναι άτοκο, να ζητήσετε να διατεθεί για τους Έλληνες της Βορείου Ηπείρου, για σχολεία εκεί, γι' αυτά τα απάνθρωπα που τους κάνει ο Ράμα και η παρέα του και όλοι οι πρωθυπουργοί οι οποίοι πέρασαν από την Αλβανία, συνεχίζετε να λέτε ότι εμείς κυρώνουμε και κάνετε τα λεφτά ό,τι θέλετε. Ό,τι θέλετε!», δήλωσε ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης Αντώνης Μυλωνάκης.
Το Πρωτόκολλο Τροποποίησης της Συμφωνίας για το Πρόγραμμα Συνεργασίας Διμερούς Αναπτυξιακής Βοήθειας μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας ψήφισαν η ΝΔ, ο ΣΥΡΙΖΑ, το Κίνημα Αλλαγής, το ΚΚΕ και το ΜέΡΑ25. Καταψήφισε η Ελληνική Λύση.
Τη λήξη ισχύος των Διμερών Επενδυτικών Συμφωνιών μεταξύ κρατών μελών της ΕΕ ψήφισαν ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και Κίνημα Αλλαγής. Καταψήφισε το ΚΚΕ. «Παρών», δήλωσαν Ελληνική Λύση και ΜέΡΑ25.