Ομόλογα σε ευρώ πρόκειται να εκδώσει η Ρωσία, για πρώτη φορά από το 2013, όπως μεταδίδει το πρακτορείο Bloomberg, προσθέτοντας ότι η Μόσχα θεωρεί πως παρά την πρόσφατη πτώση των τιμών του πετρελαίου, η χώρα διαθέτει πλεονασματικό προϋπολογισμό και δεν έχει ανάγκη δανεισμού. Η έκδοση αποτελεί τεστ του προγράμματος «αποδολαριοποίησης» που έθεσε φέτος σε εφαρμογή ο Πρόεδρος Πούτιν.
Εφόσον το τεστ αποδειχθεί επιτυχημένο, η ΕΕ θα έχει αποκτήσει έναν απροσδόκητο αλλά σημαντικό σύμμαχο για την ενίσχυση του ρόλου του κοινού της νομίσματος σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Ρωσία έχει μειώσει τα διαθέσιμά της σε δολάρια από 96,1 δισ. τον Μάρτιο, σε 14,4 δισ. τον Σεπτέμβριο. Η Τράπεζα της Ρωσίας πρωταγωνιστεί στην αγορά χρυσού, έχοντας προσθέσει στα αποθέματά της την ποσότητα ρεκόρ των 92,2 τόνων. Η Ρωσία δεν το κάνει αποκλειστικά από δική της επιλογή, αλλά από φόβο μήπως οι αμερικανικές κυρώσεις καταλήξουν στο πάγωμα σημαντικού μέρους των αποθεματικών της χώρας. Ο φόβος είναι δικαιολογημένος. Ο επικεφαλής του ΕΜΣ, Κλάους Ρέγκλινγκ, σε ομιλία του επέκρινε την αμερικανική κυβέρνηση επειδή «δεν απέφυγε να χρησιμοποιήσει το δολάριο ως όπλο για την επίτευξη στόχων της εξωτερικής της πολιτικής». Αν οι δυτικοί σύμμαχοι των ΗΠΑ ανησυχούν, τότε θα ήταν συνετό αντίπαλοι όπως ο Πούτιν να έχουν όσο το δυνατό λιγότερες σχέσεις με το δολάριο.
Κατόπιν διαταγής του Ρώσου Προέδρου, υποβλήθηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο ένα μη δημόσιο πρόγραμμα μείωσης της εξάρτησης της Μόσχας από το δολάριο, για το οποίο ελάχιστες λεπτομέρειες είναι γνωστές. Επιχειρήσεις που εκδίδουν τιμολόγια για εξαγωγές σε ρούβλια θα λαμβάνουν ταχύτερα τις επιστροφές ΦΠΑ, ενώ δεν θα είναι υποχρεωμένες να επαναπατρίζουν το σύνολο των εσόδων τους. Αυτό από μόνο του δεν αλλάζει το τοπίο στην παγκόσμια αγορά ενέργειας, όπου τα περισσότερα συμβόλαια συνάπτονται σε δολάρια.
Όμως είναι πιθανό στο πρόγραμμα να περιλαμβάνονται άλλα μέτρα που θα κάνουν τις ρωσικές επιχειρήσεις να επανεξετάσουν τη νομισματική πολιτική τους. Ήδη η κεντρική τράπεζα θέτει εμπόδια στον δανεισμό των επιχειρήσεων σε ξένο νόμισμα, αυξάνοντας τις υποχρεώσεις για τα ελάχιστα αποθεματικά. Σκοπός της έκδοσης του ομολόγου σε ευρώ είναι να διαπιστωθεί αν υπάρχει επαρκής ζήτηση, ιδίως εκ μέρους σημαντικών Ρώσων επενδυτών που τους ανησυχούν οι κυρώσεις, για ομόλογο που προσφέρει μικρότερες αποδόσεις από αυτές που προσφέρουν τα ρωσικά ομόλογα σε δολάρια. Εφόσον η έκδοση αποδειχθεί επιτυχής, όπως εκείνη των 4 δισ. του Μαρτίου, τότε θα ενισχυθούν οι ελπίδες των Ρώσων για απαγκίστρωση των περιουσιακών στοιχείων της χώρας από το δολάριο, ελπίδες ιδιαίτερα σημαντικές την ώρα που οι ΗΠΑ εξετάζουν την επιβολή νέων κυρώσεων.
Ακόμη και αν οι επενδυτές από την Δύση απέχουν, τουλάχιστον οι ρωσικές επιχειρήσεις και οι πλούσιοι θα έχουν την ευκαιρία να θωρακίσουν τις επενδύσεις τους από την αμερικανική κυβέρνηση. Τα ρωσικά πειράματα με το ευρώ ως βιώσιμης εναλλακτικής λύσης έναντι του δολαρίου θα πρέπει να προκαλούν ικανοποίηση στους Ευρωπαίους αξιωματούχους, που έχουν ζητήσει να καταβληθούν ιδιαίτερες προσπάθειες για την αύξηση παγκοσμίως της χρήσης του ευρώ.
Όπως έκανε σαφές ο Ρέγκλινγκ στην ομιλία του, οι Ευρωπαίοι δεν θεωρούν ότι το ευρώ μπορεί να αντικαταστήσει πλήρως το δολάριο, για λόγους που ποικίλλουν από την ατελή ακόμη τραπεζική ένωση μέχρι την κυριαρχία των αμερικανικών παρόχων υπηρεσιών cloud στις χρηματοπιστωτικές υποδομές. Ωστόσο, χάρη σε επενδυτές και δανειζόμενους που ανησυχούν για την μεταχείριση του δολαρίου ως όπλου από τις ΗΠΑ, το ευρώ μπορεί να αυξήσει το μερίδιό τους στις αγορές και να γίνει ένας από τους πόλους ενός πιο αποκεντρωμένου συστήματος νομισματικών συναλλαγών. Ο Regling ανέφερε ότι το ένα τρίτο των ομολόγων διεθνώς είναι σε ευρώ. Το ποσοστό αυτό ίσως αυξηθεί στο κοντινό μέλλον. Η Ρωσία δεν είναι η μοναδική αναδυόμενη αγορά που ετοιμάζει έκδοση ομολόγου σε ευρώ.
Όπως αναφέρει το ΑΜΠΕ, η Τουρκία προσέλαβε πρόσφατα τράπεζες για να χειριστούν τη δική της ανάλογη έκδοση. Η αυξανόμενη στήριξη της Ρωσίας προς το ευρώ ίσως αποτελεί έναν από τους λόγους που η ΕΕ δεν ακολουθεί τις ΗΠΑ στην προετοιμασία νέων κυρώσεων. Γίνονται συζητήσεις για τιμωρητικά μέτρα μετά την ρωσική επίθεση κατά ουκρανικών σκαφών, ωστόσο η πιθανότητα άμεσης αντίδρασης είναι μικρή. Η Ευρώπη μάλλον δεν χρειάζεται την υποστήριξη αυταρχικών ηγετών όπως ο Πούτιν και ο Ερντογάν για το νόμισμά της. Από την άλλη πλευρά όμως, οι αυταρχικοί ηγέτες είναι το πιο πρόθυμο ακροατήριο όταν γίνεται λόγος για κατάχρηση της προνομιακής θέσης του δολαρίου από τις ΗΠΑ. Η αποθάρρυνσή τους ίσως ματαιώσει το όνειρο να γίνει το ευρώ το υπ’ αριθμό ένα παγκόσμιο νόμισμα. Αυτή είναι η άλλη πλευρά της προώθησης του ευρώ ως μιας μη πολιτικοποιημένης εναλλακτικής έναντι του δολαρίου.
