Τον κώδωνα του κινδύνου κρούουν οι οίκοι αξιολόγησης, ότι οι επενδυτές των τραπεζών δεν θα αντιμετωπίζονται επί ίσοις όροις με βάση τους νέους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης περί bail in, και οι οποίοι επιβάλλουν τη συμμετοχή των επενδυτών σε περίπτωση που οι ευρωπαϊκές τράπεζες δηλώσουν πτώχευση. Στο «μικροσκόπιο» έχει μπει η κοινοτική οδηγία Bank Recovery and Resolution Directive που ενεργοποιήθηκε από την 1η Ιανουαρίου 2016 και που εισάγει υποχρέωση «κουρέματος» των μετόχων, των ομολογιούχων και των μεγαλοκαταθετών (για ποσά άνω των 100.000 ευρώ) προτού χρησιμοποιηθούν δημόσιοι πόροι για τη διάσωση μιας τράπεζας. Η οδηγία θεσπίστηκε στον απόηχο της διεθνούς χρηματοοικονομικής κρίσης, κατά την οποία εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ δαπανήθηκαν για να αποτραπεί η κατάρρευση ομίλων, όπως η βρετανική Royal Bank of Scotland και η γερμανική Commerzbank.
Συνήθως, ο λογαριασμός με τα «τοξικά υπολείματα» της χρεοκοπημένης τράπεζας πήγαινε στον φορολογούμενο, καθώς το κράτος αναλάμβανε να πληρώσει τον «λογαριασμό». Αυτό όμως δε θα ισχύει από εδω και στο εξής. Η αρχή έγινε με την Banco Espirito, όπου η Κεντρική Τράπεζα της Πορτογαλίας, με την ανοχή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, πέρασε στις 29 Δεκεμβρίου 2015 τον λογαριασμό στους κατόχους ομολόγων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται θεσμικοί επενδυτές, αλλά και κερδοσκοπικά funds, όπως η Pacific Investment Management και η γνωστή μας BlackRock. Αυτό έγινε με μεταφορά πέντε τύπων ομολόγων σχετικά υψηλής εξασφάλισης (senior) από την «καλή τράπεζα Novo Banco», στην «Κακή τράπεζα Banco Espirito», τα οποία πάντως στο παρελθόν ανήκαν, έτσι και αλλιώς στην Banco Espirito, πριν την σπάσουν σε καλή και κακή.
Παραμένει ανοικτό ωστόσο το ερώτημα πώς θα γίνεται η κατανομή των απωλειών μεταξύ των κατόχων των ομολόγων και των διεθνών αγοραστών.
Μέσα στην εβδομάδα ο οίκος αξιολόγησης Fitch Ratings επεσήμανε ότι η επιβολή των κανονισμών αυτών θα αποδειχθεί εξαιρετικά δύσκολη, διότι οι απώλειες για τους επενδυτές μπορεί να είναι “πολιτικά μη αποδεκτοί” σε ορισμένες χώρες της Ευρώπης, εννοώντας φυσικά την Πορτογαλία και την Ιταλία όπου οι τράπεζες έχουν πουλήσει ομόλογα σε πελάτες.
Στην έκθεση του Fitch αναγράφεται επίσης πως ο κανονισμός που απαγορεύει την πώληση των τραπεζικών ομολόγων υψηλού κινδύνου σε πελάτες της τράπεζας “δεν είναι πουθενά γραμμένος” αλλά ο ρόλος της ΕΚΤ ως επόπτη θα πρέπει να περιορίσει τις αρμοδιότητες των εθνικών αρχών όταν οι τράπεζες πτωχεύσουν.
Οι νέοι κανονισμοί των τραπεζών σε περίπτωση πτώχευσης, οι οποίοι αναγκάζουν τις τράπεζες να εκδώσουν ένα συγκεκριμένο ποσό ομολόγων που απορροφούν τις απώλειες, προκειμένου να προστατέψουν τους φορολογούμενους από την πτώχευση, προκαλούν πολιτικές επιπλοκές διότι οι κανονισμοί φαίνεται πως παίρνουν διαφορετικές μορφές ανάλογα με την χώρα.
Τον Δεκέμβριο, το γαλλικό υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να αλλάξει την ιεραρχία των πιστωτών σε περίπτωση που η τράπεζα πτωχεύσει, αψηφώντας τις αλλαγές που πρότεινε η Γερμανία και η Ιταλία.