Αυτόματο ή χειροκίνητο κιβώτιο ταχυτήτων; Η απάντηση είναι δύσκολη, καθώς το καθένα από αυτά έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά του.
Εκατέρωθεν τα δύο συστήματα μετάδοσης έχουν φανατικούς οπαδούς και πολλές φορές το κιβώτιο ταχυτήτων είναι αυτό που καθορίζει την επιλογή μιας έκδοσης ενός αυτοκινήτου.
Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα δεν χρειάζονται χειροκίνητο κιβώτιο ταχυτήτων, καθώς οι ηλεκτροκινητήρες παρέχουν άμεση ισχύ και προσφέρουν καλύτερη ισορροπία μεταξύ επιτάχυνσης και τελικής ταχύτητας. Ορισμένοι κατασκευαστές όπως η Audi ή η Porsche χρησιμοποιούν μερικές φορές κιβώτια 2 ταχυτήτων για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα σε υψηλότερες ταχύτητες.
Τα αυτόματα κιβώτια γνωρίζουν ραγδαία ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια και μπορούν να φθάσουν μέχρι και τις 9 σχέσεις. Προσφέρουν άνεση κατά την οδήγηση, ξεκούραστες διαδρομές μέσα στην πόλη, κυρίως σε συνθήκες μποτιλιαρίσματος. Ένα άλλο πλεονέκτημα είναι ότι οι αλλαγές ταχυτήτων γίνονται ηλεκτρονικά και με τέτοιο τρόπο που μειώνουν την κατανάλωση καυσίμου. Οι αλλαγές ταχυτήτων στο αυτόματο κιβώτιο γίνονται πολύ γρηγορότερα από τα χειροκίνητα. Αν και η αποτελεσματικότητα είναι καλύτερη, εντούτοις στερούν από τον οδηγό τον έλεγχο και την οδηγική απόλαυση. Αυτός και είναι ένας βασικός λόγος που οι αυτοκινητοβιομηχανίες δίνουν και τη δυνατότητα της χειροκίνητης αλλαγής ταχυτήτων στα αυτόματα αυτοκίνητα με την χρήση χειριστηρίων. Επίσης, ο μεγάλος αριθμός σχέσεων αυξάνει την πολυπλοκότητα, το κόστος και το βάρος του αυτοκινήτου.
Όσο περνάει ο καιρός, όλο και περισσότερο τα αυτόματα κιβώτια κερδίζουν έδαφος. Οι Ευρωπαίοι οδηγοί, αλλά και οι Έλληνες προτιμούν κατά βάση χειροκίνητα κιβώτια, σε αντίθεση με τους οδηγούς της Ιαπωνίας, των ΗΠΑ, της Αυστραλίας και της Κίνας που τα αυτόματα κιβώτια είναι αυτά που πρωταγωνιστούν στις πωλήσεις. Τα κιβώτια διπλού συμπλέκτη θεωρούνται από τις καλύτερες επιλογές, καθώς οι ταχύτητες αλλάζουν γρηγορότερα, δεν παράγεται θόρυβος και η επιτάχυνση γίνεται πιο ομαλή. Επιπλέον, η ταχύτητα του κινητήρα εσωτερικής καύσης μπορεί πάντα να ρυθμιστεί στην τρέχουσα βέλτιστη ταχύτητα με γνώμονα την οικονομία καυσίμου.
Το κιβώτιο ταχυτήτων διπλού συμπλέκτη ή άμεσης αλλαγής ταχυτήτων χρησιμοποιεί δύο χειροκίνητα κιβώτια ταχυτήτων, καθένα από τα οποία διαχειρίζεται τις ζυγές και τις μονές ταχύτητες. Το κατάλληλο γρανάζι συνδέεται με τους κινητήριους τροχούς μέσω ενός συμπλέκτη ανά τμήμα μετάδοσης. Κατά την αλλαγή ταχύτητας, ο συμπλέκτης του ενός τμήματος ανοίγει ενώ το άλλο κλείνει ταυτόχρονα. Αυτό σημαίνει ότι οι ταχύτητες μπορούν να αλλάξουν αυτόματα (ή χειροκίνητα από τα χειριστήρια) υπό φορτίο χωρίς διακοπή στην πρόσφυση.
Τα χειροκίνητα κιβώτια ταχυτήτων, από την άλλη, αποτελούνται συνήθως από δύο άξονες μετάδοσης με πολλά ζεύγη γραναζιών, τα οποία είναι τοποθετημένα στον άξονα έτσι ώστε να μπορούν να μετακινηθούν πλευρικά. Τα πλεονεκτήματα του χειροκίνητου κιβωτίου ταχυτήτων έγκεινται στο υψηλό επίπεδο απόδοσης, όπως καλές επιδόσεις, οδηγική απόλαυση, χαμηλή κατανάλωση, συμπαγείς διαστάσεις και χαμηλό κόστος κατασκευής.
Ως προς την κατασκευή τους υπάρχει απλότητα και χαμηλό βάρος. Τα σύγχρονα χειροκίνητα κιβώτια διαθέτουν από 5 ως 7 σχέσεις (πχ. Porsche 911, Chevrolet Corvette) με την συντριπτική πλειοψηφία αυτών να έχουν 5 ή 6 σχέσεις. Στον τομέα της κατανάλωσης καυσίμου και των εκπομπών ρύπων, η κατάσταση είναι μικτή και εξαρτάται αποκλειστικά από τον τρόπο οδήγησης.
Συμπερασματικά, τα αυτόματα κιβώτια υπερτερούν των χειροκίνητων στην άνεση και την ταχύτητα αλλαγής σχέσεων, όμως είναι πιο βαριά από τα χειροκίνητα και επηρεάζουν την ισορροπία του εμπρός μέρους του αυτοκινήτου λόγω βάρους. Από την άλλη τα χειροκίνητα κιβώτια προσφέρουν οδηγική απόλαυση, χαμηλότερο κόστος αγοράς και λιγότερο βάρος, όμως χάνουν σε άνεση εντός αστικού περιβάλλοντος.
ΑΠΕ-ΜΠΕ