Οι κατηγορίες εναντίον του παραιτηθέντος καγκελάριου της Αυστρίας, Σεμπάστιαν Κουρτς, είναι πλέον γνωστές. Υπάρχουν ενδείξεις, ακόμη όμως όχι χειροπιαστές αποδείξεις, ότι η Kαγκελαρία παρείχε στοχευμένη οικονομική στήριξη σε συγκεκριμένα μέσα ενημέρωσης, με αντάλλαγμα μία «ευνοϊκή» κάλυψη της επικαιρότητας για τον Κουρτς- κοινώς: μία χειραγωγημένη δημοσιογραφία. Αλλά πώς ακριβώς λειτουργούσε το σύστημα αυτό; Μία απάντηση επιχειρεί να δώσει ο πολιτικός επιστήμων και δημοσιογράφος Άντι Κάλτενμπρουνερ, μιλώντας στη Γερμανική Ραδιοφωνία (DLF).
«Τον περασμένο χρόνο ο δημόσιος τομέας- δηλαδή όχι μόνο η κυβέρνηση, αλλά και οι δημόσιες επιχειρήσεις, για παράδειγμα- διέθεσαν συνολικά 222 εκατομμύρια ευρώ για διαφήμιση» εξηγεί ο Αυστριακός ειδικός. «Είναι πολλά τα χρήματα, είναι μία δαπάνη πενταπλάσια ή και δεκαπλάσια ανά κεφαλή σε σχέση με τα αντίστοιχα κονδύλια στη Γερμανία. Είναι όμως χρήματα που εξασφαλίζουν την επιβίωση για ορισμένα μέσα ενημέρωσης, όπως η free press εφημερίδα 'Österreich'. Σε άλλες εφημερίδες η κρατική διαφήμιση αποτελεί το 20-40% του συνολικού τζίρου. Όταν αυτά τα χρήματα δεν χορηγούνται σε συνθήκες διαφάνειας, τότε προφανώς οδηγούν σε εξάρτηση της δημοσιογραφίας από την πολιτική εξουσία».
«Διαφθορά μέσω της διαφήμισης»
Στην Αυστρία ο Άντι Κάλτενμπρουνερ είναι από τις πιο ...σεβάσμιες μορφές στον χώρο της δημοσιογραφίας: παλαιότερα συντάκτης και αρχισυντάκτης ειδικών εκδόσεων στο περιοδικό Profil, αργότερα συνιδρυτής δημοσιογραφικής σχολής στο πανεπιστήμιο της Βιέννης, σήμερα ερευνητής σε πανεπιστημιακές σχολές, αλλά και στο Ινστιτούτο Medienhaus που διευθύνει ο ίδιος. «Διαφθορά μέσω της διαφήμισης» (Inseratenkorruption) είναι ο όρος που χρησιμοποιεί για τα όσα αποκαλύπτονται τον τελευταίο καιρό στην Αυστρία. «Αυτή η διαφθορά μέσω της διαφήμισης, αυτά τα deals δημοσιογραφίας και πολιτικής έχουν συνέπειες για την ίδια τη Δημοκρατία», επισημαίνει. «Χρειαζόμαστε επιτέλους αυτό που πολλοί απαιτούν εδώ και καιρό: διαφάνεια στην οικονομική στήριξη των ΜΜΕ και της δημοσιογραφίας, διαφάνεια και στην κρατική διαφήμιση».
Κρατική στήριξη; Ναι, αλλά με συγκεκριμένα κριτήρια
Ασφαλώς και ο ίδιος ο Κάλτενμπρουνερ δεν αρνείται την ανάγκη για στήριξη της δημοσιογραφίας, ενός κλάδου που διέρχεται κρίση και στην Αυστρία. Αλλά πού είναι τα όριο ανάμεσα στη θεμιτή στήριξη του κλάδου και την ανεπίτρεπτη «διαφθορά μέσω της διαφήμισης»; Εδώ ακριβώς χρειάζονται διαφανείς διαδικασίες για να μην υπάρχει προνομιακή μεταχείριση συγκεκριμένων μέσων ενημέρωσης, επισημαίνει ο Άντι Κάλτενμπρουνερ. Αναφέρει και πάλι το παράδειγμα της free press εφημερίδας 'Österreich', που φαίνεται να έχει λάβει ιδιαίτερα γενναιόδωρη χρηματοδότηση: «Με την έρευνα που κάναμε έχουμε αποδείξει ότι ο όμιλος της 'Österreich' έχει λάβει οικονομική στήριξη δυσανάλογα υψηλή σε σχέση με τον αριθμό των αναγνωστών της», επισημαίνει.
Επιπλέον, υπενθυμίζει ο αυστριακός αναλυτής, υπάρχουν ήδη εγκεκριμένα κονδύλια για την οικονομική στήριξη του Τύπου, τα οποία όμως είναι ελάχιστα μπροστά στη διαφημιστική δαπάνη που εκταμιεύεται για την απαραίτητη «ενημέρωση» σε εποχές πανδημίας. Συμπέρασμα: «Αν θέλουμε να στηρίξουμε τα μέσα ενημέρωσης και τη δημοσιογραφία, χρειαζόμαστε μία σαφή νομοθεσία, η οποία εν μέρει υπάρχει ήδη, όπως υπάρχουν και τα σχετικά κονδύλια, τα οποία όμως δεν ξεπερνούν τα δέκα εκατομμύρια ευρώ. Την ίδια στιγμή η κρατική διαφήμιση κυμαίνεται γύρω στα 200-300 εκατομμύρια. Εάν αντιλαμβανόμαστε αυτά τα χρήματα ως στήριξη του κράτους στον κλάδο της δημοσιογραφίας, τότε θα πρέπει να αλλάξουμε και τη νομοθεσία, ώστε να υπάρχουν σαφή και διαφανή κριτήρια, τα οποία θα έχουν συζητηθεί και στη Βουλή».
Πηγή DW