Τα περιστατικά μόλυνσης από Λιστέρια (Listeria monocytogenes) παρουσιάζουν αύξηση σε δύο πληθυσμιακές ομάδες: στους άνω των 75 ετών και στις γυναίκες 25-44 ετών (όπου περίπου οι μισές περιπτώσεις σχετίζονται με εγκυμοσύνη). Αυτό είναι ένα από τα κύρια συμπεράσματα της επιστημονικής γνωμοδότησης της EFSA για τον μικροοργανισμό Listeria monocytogenes και την επικινδυνότητα για τη δημόσια υγεία από την κατανάλωση μολυσμένων έτοιμων-προς-κατανάλωση τροφίμων. Η γνωμοδότηση αυτή καλύπτει την περίοδο 2008-2015.
Η αφορμή για την εκπόνηση της γνωμοδότησης ήταν η συγκεντρωτική έκθεση του 2015 για τις τροφιμογενείς ζωοανθρωπονόσους σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου διαφαινόταν μία αυξητική τάση των περιστατικών λιστερίωσης κατά την περίοδο 2009-2013.
Οι εμπειρογνώμονες της EFSA συμπέραναν ότι η αυξημένη συχνότητα εμφάνισης περιστατικών λιστερίωσης στους υπερήλικες συνδέεται με την αύξηση του ποσοστού του πληθυσμού άνω των 45 ετών με υποκείμενα νοσήματα όπως ο καρκίνος και ο διαβήτης.
Η αύξηση της κατανάλωσης έτοιμων-προς-κατανάλωση τροφίμων και η βελτίωση του συστήματος παρακολούθησης σε κάποια Κράτη Μέλη ενδέχεται να έχουν επίσης συμβάλλει στην τάση αυτή.
Οι εμπειρογνώμονες εκτιμούν ότι το ένα τρίτο των περιστατικών λιστερίωσης οφείλονται στην ανάπτυξη Listeria monocytogenes σε τρόφιμα που έχουν παρασκευαστεί και διατηρηθεί σε ψυγείο στο σπίτι. Αυτό καθιστά ιδιαίτερα σημαντική την τήρηση ορθής πρακτικής ως προς την υγιεινή κατά τον χειρισμό των τροφίμων, όπως, για παράδειγμα, την τήρηση των συνιστάμενων θερμοκρασιών και χρόνων συντήρησης των τροφίμων. Διεθνείς οργανισμοί όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συμβουλεύουν ότι τα τρόφιμα πρέπει να διατηρούνται υπό ψύξη κάτω από τους 5 οC.
Η εν λόγω επιστημονική γνωμοδότηση της EFSA έλαβε υπόψη της πάνω από 200 σχόλια που υποβλήθηκαν κατά την περίοδο της δημόσιας διαβούλευσης του σχεδίου αυτής.
Οι στόχοι του ΕΦΕΤ
Με στόχο την καλύτερη προστασία της δημόσιας υγείας ως προς τον κίνδυνο της λιστερίωσης, ο ΕΦΕΤ, σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και την EFSA, υλοποιεί διερευνητικό πρόγραμμα που στοχεύει:
• Στην καταγραφή της συχνότητας παρουσίας του παθογόνου μικροοργανισμού Listeriamonocytogenes σε μη προσυσκευασμένα, έτοιμα-προς-κατανάλωση προϊόντα κρέατος θερμικής επεξεργασίας, όπως αυτά διατίθενται σε σημεία πώλησης
• Στην καταγραφή των πρακτικών του καταναλωτή κατά τη συντήρηση και τη χρήση των τροφίμων αυτών, και τέλος
• Στην εκτίμηση της επικινδυνότητας της λιστερίωσης (από τα προϊόντα αυτά) για τον πληθυσμό και στην λήψη ανάλογων μέτρων για την ενημέρωση επιχειρήσεων και καταναλωτών.
Τα αποτελέσματα του διερευνητικού έργου αναμένονται εντός του 2019.