«Δεν θα ήταν δυνατόν να αφήσουμε την Αστρονομία στο έλεος της παραπληροφόρησης και της ημιμάθειας. Το πλήθος των ερασιτεχνικών συλλόγων που (ευτυχώς) δραστηριοποιούνται στη χώρα μας, σε συνδυασμό με τους λαμπρούς δασκάλους (που υπάρχουν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν) είτε στην τριτοβάθμια είτε στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση, αποτελούν εχέγγυα για το μέλλον της Αστρονομίας και φωτεινά παραδείγματα για τους χιλιάδες νέους και νέες που διψάνε για να μάθουν τα μυστικά του ουρανού!» τονίζει σε συνέντευξή του, στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο δρ. Λουκάς Ζαχείλας, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Ο κ. Λουκάς Ζαχείλας είναι επίκουρος καθηγητής Εφαρμοσμένων Μαθηματικών στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Επίσης είναι μέλος της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης και Γραμματέας της Εταιρείας Αστρονομίας και Διαστήματος. Τα τελευταία 10 χρόνια είναι ο Β' αρχηγός της Ολυμπιακής Ομάδας Αστρονομίας-Αστροφυσικής και εκπρόσωπος της Ελλάδας στην Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή Αστρονομίας-Αστροφυσικής. Γεννήθηκε στην Αθήνα, σπούδασε Μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και πήρε το Πτυχίο του το 1983. Το 1988 αναγορεύτηκε διδάκτωρ του Φυσικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών ολοκληρώνοντας την διδακτορική του διατριβή με τίτλο «Αριθμητική και Θεωρητική Μελέτη τρισδιάστατων αστρικών συστημάτων». Εργασίες του έχουν δημοσιευτεί σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης:
Ερ: Έχετε προετοιμάσει μαθητές στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ενώ έχετε συνοδεύσει ελληνικές αποστολές σε Διεθνείς Ολυμπιάδες Αστρονομίας - Αστροφυσικής. Ποιο είναι το επίπεδο των Ελλήνων μαθητών, ανεξάρτητα από τις επιτυχίες, που έχετε διαπιστώσει όλα αυτά τα χρόνια;
Απ: Το επίπεδο των Ελλήνων μαθητών βρίσκεται αρκετά ψηλά, σε σχέση με το μέσο όρο των μαθητών σε παγκόσμια κλίμακα. Παρ' ότι το μάθημα της Αστρονομίας δεν συγκαταλέγεται (εδώ και 5-6 χρόνια) στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Λυκείου (όπως ήταν στις δεκαετίες του 50, 60, 70 και 80), και παρ' ότι στο Γυμνάσιο τα στοιχεία Αστρονομίας είναι ελάχιστα, εν τούτοις όσα παιδιά έχουν συμμετάσχει στον Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό Αστρονομίας (που διοργανώνει η Εταιρεία Αστρονομίας και Διαστήματος με έδρα τον Βόλο) καταφέρνουν όχι μόνο να απαντήσουν στις αρκετά δύσκολες ερωτήσεις και τα προβλήματα του Διαγωνισμού, αλλά και να διακριθούν στις πολύ απαιτητικές εξετάσεις μιας Ολυμπιάδας.
Ερ: Εκτιμάτε ότι η Αστρονομία, που έχει γεννηθεί στον τόπο μας, οι επιστήμονες που την έχουν υπηρετήσει ανά τους αιώνες και όσοι συνεχίζουν να την υπηρετούν, να συγκαταλέγονται στους μεγαλύτερους όλων των εποχών, έχει την αντιμετώπιση που της αξίζει; Τι πρέπει να γίνει κατά τη γνώμη σας;
Απ: Η απάντηση σε αυτό το καίριο ερώτημα είναι προφανώς αρνητική. Ενώ (όπως αναφέρω και πιο πάνω) η Αστρονομία διδασκότανε στις τελευταίες τάξεις του Γυμνασίου (των δεκαετιών 50, 60, 70 και 70) και αργότερα ως μάθημα επιλογής στην Β' Λυκείου, από το 2010 περίπου έχει πλέον διαγραφεί από το πρόγραμμα σπουδών των μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Ο βασικός λόγος που έθεσε το υπουργείο Παιδείας (καθ' υπόδειξη του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου) ήταν η έλλειψη γνώσεων από πλευράς εκπαιδευτικών (που δήλωναν ανέτοιμοι να μπορέσουν να διδάξουν την ύλη του σχολικού βιβλίου) και η έλλειψη ενδιαφέροντος από πλευράς μαθητών που (σύμφωνα με το Υπουργείο) δεν δήλωναν το μάθημα. Θεωρώ πως το μάθημα πρέπει να επιστρέψει (έστω κατ' επιλογήν) και να δώσει σε όσους εκπαιδευτικούς (Φυσικούς ή Μαθηματικούς) τη δυνατότητα να το διδάξουν (έχοντας προηγουμένως δώσει στους καθηγητές αυτούς τα εφόδια μιας εκπαίδευσης 2 μηνών σε ειδικά κέντρα που θα οργανωθούν από τα πανεπιστήμια, στα οποία υπάρχει Τομέας Αστρονομίας-Αστροφυσικής στο Φυσικό Τμήμα).
Ερ: Κ. Ζαχείλα μπορείτε να αναφερθείτε στο θερινό σχολείο, αστρονομίας, αστροφυσικής και διαστημικής που λειτουργεί στον Βόλο;
Απ: Στον Βόλο (υπό την οργανωτική ευθύνη της Εταιρείας Αστρονομίας και Διαστήματος) λειτουργούν τρία σχολεία Αστρονομίας-Αστροφυσικής-Διαστημικής. Το πρώτο λειτουργεί εδώ και αρκετά χρόνια για μία εβδομάδα (την 1η βδομάδα του Ιούλη), και ονομάζεται Θερινό Σχολείο Αστρονομίας. Απευθύνεται σε όλους τους μαθητές, όλων των τάξεων και γνώσεων και σε άτομα όλων των ηλικιών.
Πιο συστηματική όμως δουλειά γίνεται στην Σχολή Αστρονομίας που λειτουργεί από το 2011 και είναι διάρκειας 12 εβδομάδων (από τα μέσα του Γενάρη μέχρι περίπου το Πάσχα). Απευθύνεται σε μαθητές Ε' - ΣΤ' Δημοτικού, όλων των τάξεων Γυμνασίου και Λυκείου και έχει τρεις τάξεις. Στην Α' Τάξη διδάσκεται το ηλιακό σύστημα, στην Β' Τάξη διδάσκονται οι αστέρες, οι γαλαξίες, το σύμπαν, η ουράνια σφαίρα και τα τηλεσκόπια, ενώ στην Γ' Τάξη διδάσκεται η Διαστημική και οι νέες αστρονομικές θεωρίες και ανακαλύψεις.
Η ίδια ύλη περιλαμβάνεται σε μία ακόμη σχολή που την ονομάζουμε «εξ αποστάσεως». Ο σκοπός της σχολής αυτής είναι να δώσει τη δυνατότητα σε όσους επιθυμούν να παρακολουθήσουν τα μαθήματα -αλλά διαμένουν σε μεγάλη απόσταση από τον Βόλο- να μπουν στην ιστοσελίδα μας και με τη βοήθεια βιντεο-διαλέξεων (και του σχετικού βιβλίου που τους διατίθεται) να αποκτήσουν τις γνώσεις.
Ερ: Ποιο το ενδιαφέρον των μαθητών και το επίπεδό τους;
Απ: Το ενδιαφέρον τόσο για την Σχολή Αστρονομίας (που γίνεται κάθε Σάββατο το απόγευμα) σε αίθουσες, όσο και της Σχολής εξ αποστάσεως, είναι μεγάλο. Ο λόγος είναι απλός. Η απουσία της Αστρονομίας από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα και η παραπληροφόρηση των ΜΜΕ, οδηγεί τους μαθητές (αλλά και τους μεγαλύτερης ηλικίας) να θελήσουν να αποκτήσουν τις σωστές γνώσεις από τους ειδικούς.
Ερ: Έχει μέλλον η Αστρονομία στη χώρα μας;
Απ: Δεν θα ήταν δυνατόν να αφήσουμε την Αστρονομία στο έλεος της παραπληροφόρησης και της ημιμάθειας. Το πλήθος των ερασιτεχνικών συλλόγων που (ευτυχώς) δραστηριοποιούνται στη χώρα μας, σε συνδυασμό με τους λαμπρούς δασκάλους (που υπάρχουν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν) είτε στην τριτοβάθμια είτε στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, αποτελούν εχέγγυα για το μέλλον της Αστρονομίας και φωτεινά παραδείγματα για τους χιλιάδες νέους και νέες που διψάνε για να μάθουν τα μυστικά του ουρανού.