Στα χρόνια της δημοσιονομικής και οικονομικής κρίσης η συνταξιοδοτική δαπάνη διογκώθηκε με ταχείς ρυθμούς, συμβάλλοντας στη δημιουργία ενός φαύλου κύκλου που ακόμη διατηρεί την ελληνική οικονομία σε αρνητική τροχιά. Υψηλά ποσοστά ανεργίας συνδυαζόμενα με μία άνευ προηγούμενου «διαρροή» επιστημονικού δυναμικού στο εξωτερικό επέτειναν το πρόβλημα του ασφαλιστικού συστήματος, που τείνει να οδηγηθεί σε μη αναστρέψιμο οικονομικό big bang.
Του ΣΩΤΗΡΗ ΓΚΟΛΦΙΝΟΠΟΥΛΟΥ
Ωστόσο, το υπάρχον πρόβλημα δεν μπορεί να θεωρηθεί αποκλειστικά συνέπεια της άσκησης περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής με λογιστικοποιημένο προσανατολισμό. Αναντίρρητα, η υψηλή φορολογία και σε συνδυασμό με την απουσία αναπτυξιακής στρατηγικής «αγκίστρωσαν» τα επιμέρους φαινόμενα της ύφεσης και δυσχέραιναν την όποια βιωσιμότητα του ασφαλιστικού. Όμως τα αίτια είναι πολύ περισσότερα – και σύνθετα.
Στα χρόνια της οικονομικής ευμάρειας η συνταξιοδοτική δαπάνη ανήλθε σε υπερβολικά υψηλά επίπεδα, με ρυθμίσεις που υπαγορεύονταν από ψηφοθηρικές λογικές και κατέληγαν σε χορήγηση συνάξεων υψηλότερων από τους αντίστοιχους μισθούς.
Εάν σε αυτό προστεθεί η «ληστεία» των Ταμείων με το PSI και η λαφυραγώγηση τους με παραφουσκωμένα εφάπαξ και αμέτρητες πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, γίνεται εμφανές γιατί το σύστημα έφθασε στην τωρινή κατάσταση και δεν είναι πλέον βιώσιμο.
Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν. Συνταξιούχοι και αυτοαπασχολούμενοι ενδέχεται να «ματώσουν» περαιτέρω, προκειμένου να εξευρεθεί μία λύση που να διασφαλίζει την μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος.
Όμως οι περικοπές συντάξεων δεν είναι το αποτελεσματικό «φάρμακο» για τη θεραπεία του προβλήματος. Η υπαγορευόμενη από τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο πολιτική ατέρμονης περιστολής των κρατικών δαπανών και αυξανόμενης φορολογίας δεν πρόκειται να φέρει αποτελέσματα.
Ο φαύλος κύκλος θα λάβει τέλος μόνο εάν η οικονομία μπει σε τροχιά ανάπτυξης, τα ποσοστά ανεργίας επιστρέψουν σε ομαλά επίπεδα και το ασφαλιστικό σύστημα εξασφαλίσει αυξανόμενα έσοδα από εισφορές.
Σταθερότητα, αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των αγορών, επενδύσεις, δημιουργία θέσεων και στοχευμένες δημοσιονομικές παρεμβάσεις είναι τα βασικά στοιχεία μιάς διαδικασίας για τη διαμόρφωση συνθηκών μέσα στις οποίες το ασφαλιστικό σύστημα μπορεί να γίνει βιώσιμο.
Όμως η δυσάρεστη αλήθεια είναι ότι προς το παρόν το δόγμα της δημοσιονομικής λιτότητας καλά κρατεί, αν και οι «φωνές» αμφισβήτησής του αυξάνονται. Μέχρις ότου, η εσφαλμένη «συνταγή» τροποποιηθεί, η ελληνική κυβέρνηση καλείται να διαχειριστεί δύσκολα επιμέρους ζητήματα, χωρίς να έχει έστω και περιορισμένη ευελιξία κινήσεων.
Το ασφαλιστικό απαιτεί ρηξικέλευθες λύσεις με μακροπρόθεσμη οπτική. Διαφορετικά θα επιφέρει μη αναστρέψιμο πλήγμα στην οικονομία, που ήδη βρίσκεται λίγα βήματα πριν την τελική δική της άβυσσο…