Την ώρα που όλοι στο χώρο του Τύπου συζητούν (πολλοί με ανησυχία) τις εξελίξεις στη διανομή εντύπων, όπου η Άργος του Β. Μαρινάκη αναδεικνύεται σε μονοπώλιο, λόγω της κατάρρευσης του πρακτορείου Ευρώπη, η κυβέρνηση ρίχνει άσφαιρες βολές, παραπέμποντας το θέμα στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, αλλά με τρόπο που χαρακτηρίζεται από ειδικούς στο δίκαιο ανταγωνισμού ως τουλάχιστον άστοχος.
Ο αρμόδιος υπουργός, Δ. Παπαδημητρίου και ο συναρμόδιος (επί θεμάτων Τύπου), Ν. Παππάς, έκαναν γνωστό ότι ζήτησαν, με κοινή επιστολή τους στον πρόεδρο της Επιτροπής Ανταγωνισμού, γνωμοδότηση σχετικά με την ομαλή λειτουργία του ανταγωνισμού στην ελληνική αγορά διανομής Τύπου, σε περίπτωση δραστηριοποίησης μόνο μίας επιχείρησης με το αντικείμενο αυτό.
Ο τρόπος που τίθεται το θέμα από τους δύο υπουργούς, όμως, δεν φαίνεται να είναι, από νομική άποψη, εύστοχος.
Το ερώτημα, για παράδειγμα, αν μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά μια αγορά σε συνθήκες μονοπωλίου ή δεσπόζουσας θέσης μίας ή περισσότερων επιχειρήσεων δεν μπορεί να απαντηθεί θεωρητικά, με μια γνωμοδότηση.
Το δίκαιο ανταγωνισμού δεν απαγορεύει να έχει κανείς δεσπόζουσα ή ακόμη και απολύτως μονοπωλιακή θέση σε μια αγορά (να έχει μερίδιο 100%).
Αυτό που απαγορεύει είναι η κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης για να εμποδισθεί ο ανταγωνισμός.
Όπως το έχει γράψει και η ίδια η Επ. Ανταγωνισμού σε απόφασή της για προηγούμενη έρευνα για τη διανομή Τύπου (απόφαση 519/ VI /2011), δια της οποίας δεξιοτεχνικά έριξε "στα μαλακά" Άργος/Ευρώπη:
"Το άρθρο 2 του ν. 703/1977, δεν απαγορεύει την κατοχή ή την απόκτηση δεσπόζουσας θέσης, αλλά μόνο την καταχρηστική εκμετάλλευσή της.
Δεσπόζουσες επιχειρήσεις υπέχουν ιδιαίτερη ευθύνη να μην περιορίζουν και νοθεύουν τον ανταγωνισμό.
Εξάλλου, κατά πάγια νομολογία, «η έννοια της κατάχρησης είναι αντικειμενική έννοια σχετικά με τη συμπεριφορά μιας επιχείρησης που κατέχει τέτοια δεσπόζουσα θέση, η οποία είναι τέτοια ώστε να επηρεάζει τη διάρθρωση μιας αγοράς όπου, λόγω ακριβώς της ίδιας της παρουσίας της επιχείρησης αυτής, ο ανταγωνισμός εξασθενεί, και η οποία, μετερχόμενη μεθόδους διαφορετικές από εκείνες που διέπουν τον κανονικό ανταγωνισμό για προϊόντα και
υπηρεσίες βάσει των συναλλαγών εμπορικών επιχειρήσεων, παρακωλύει είτε τη διατήρηση του βαθμού ανταγωνισμού που υπάρχει ακόμη στην αγορά είτε την αύξηση του ανταγωνισμού αυτού".
Ουσιαστικά, δηλαδή, για να ελεγχθεί σοβαρά η λειτουργία μιας αγοράς και αν ο υγιής ανταγωνισμός στρεβλώνεται από την καταχρηστική συμπεριφορά επιχείρησης με δεσπόζουσα/μονοπωλιακή θέση, πρέπει να γίνει μια διεξοδική έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού και να διαπιστωθεί αν υπάρχουν τέτοιες καταχρηστικές συμπεριφορές από την ισχυρή επιχείρηση. Δεν είναι ένα θέμα που λύνεται (μόνο) με θεωρητικές γνωμοδοτήσεις.
Τι μπορεί, λοιπόν, να αναμένεται από αυτή την παρέμβαση; Η Επιτροπή Ανταγωνισμού ή θα κάνει (με αρκετά αργούς ρυθμούς, όπως συνηθίζει) μια γενική γνωμοδότηση για τη λειτουργία της επί μέρους αγοράς της διανομής εντύπων, δια της οποίας θα επιστρέφει το μπαλάκι στην κυβέρνηση. Θεωρητικά, έχει και τη δυνατότητα να κάνει αυτεπάγγελτη έρευνα για τη συμπεριφορά της Άργος και ενδεχόμενες καταχρήσεις της δεσπόζουσας θέσης της, αλλά οι υπουργοί δεν ζητούν κάτι τέτοιο με την επιστολή τους και είναι πολύ αμφίβολο αν η αντιμονοπωλιακή αρχή θα θελήσει να φανεί βασιλικότερη του βασιλέως.
Η ως τώρα εμπειρία από την εμπλοκή της Επ. Ανταγωνισμού στη διανομή Τύπου είναι μάλλον απογοητευτική. Από το 2000 είχε υποβληθεί καταγγελία για εναρμονισμένες πρακτικές των εταιρειών Άργος και Ευρώπη, η οποία αντιμετωπίσθηκε σε δύο στάδια, φθάσαμε στο 2012 για να δημοσιευθεί η τελική απόφαση και, με τον πρόεδρο Δ. Κυριτσάκη να διατυπώνει τη διαφωνία του, κρίθηκε από την Ολομέλεια ότι δεν έπρεπε να επιβληθούν κυρώσεις για καρτέλ στις δύο εταιρείες.
Είναι απορίας άξιον, λοιπόν, τι μπορεί να περιμένουν οι δύο υπουργοί από μια γνωμοδότηση, για ένα ερώτημα που ουσιαστικά δεν μπορεί να απαντηθεί γενικά θεωρητικά από την Επ. Ανταγωνισμού, παρά μόνο αν διαπιστώσει από έρευνα ότι υφίστανται παραβιάσεις κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης.
Το μόνο που θα μπορούσαν να περιμένουν είναι ότι θα κυλήσει ο χρόνος χωρίς να χρειασθεί οι ίδιοι να ασχοληθούν με το θέμα, αφού θα έχουν το πρόσχημα ότι προέχει η παράδοση της γνωμοδότησης από την αντιμονοπωλιακή αρχή, κάποια στιγμή στο (μακρινό;) μέλλον...
Νώντας Χαλδούπης
