Με προσεκτικές κινήσεις και χωρίς ιδιαίτερη δημοσιότητα, για να μην δημιουργηθούν μεγάλες προσδοκίες στους καταθέτες και ενταθεί απότομα ο ανταγωνισμός, οι ελληνικές τράπεζες αρχίζουν να αυξάνουν τα επιτόκια και στις καταθέσεις, τα οποία είχαν καθηλωθεί πολύ κοντά στο απόλυτο μηδέν, παρά τις αυξήσεις στα επιτόκια της ΕΚΤ, που πολύ γρήγορα πέρασαν στα επιτόκια των δανείων.
Οι κινήσεις που κάνουν οι τράπεζες είναι «μετρημένες» και αφορούν πρωτίστως τα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων, ενώ στις απλές καταθέσεις ταμιευτηρίου, που αποτελούν και τον κύριο όγκο καταθέσεων των νοικοκυριών, οι τράπεζες θέλουν να αποφύγουν σημαντικές αναπροσαρμογές.
Ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας ανέφερε σήμερα (μιλώντας στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ) ότι ήδη μια τράπεζα άρχισε «σημαντική αύξηση των αποδόσεων στις καταθέσεις ενώ θα ακολουθήσουν και άλλες».
Σε δηλώσεις του (στον δημοσιογράφο, Ν. Φιλιππίδη), ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας προέβλεψε ότι οι τράπεζες το επόμενο διάστημα θα προχωρήσουν σε αυξήσεις επιτοκίων καταθέσεων, καθώς θα είναι κατά κάποιον τρόπο «υποχρεωμένες» να το πράξουν λόγω και του ανταγωνισμού. Σημείωσε, πάντως, ότι η ΤτΕ δεν έχει τη δυνατότητα να καθορίσει την πολιτική των τραπεζών σε αυτό το ζήτημα και γενικότερα να παρέμβει στον τρόπο λειτουργίας τους.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις τραπεζικών στελεχών, το τοπίο στα επιτόκια καταθέσεων θα αρχίσει να ξεκαθαρίζει μετά τις 15 Δεκεμβρίου, όταν δηλαδή θα έχει ανακοινώσει και η ΕΚΤ την επόμενη κίνηση της. Η κεντρική τράπεζα έχει αυξήσει κατά 2% τα επιτόκιά της και αναμένεται, σύμφωνα με όσα τόνισε σήμερα και ο Γιάννης Στουρνάρας, να προχωρήσει σε μια «λογική» αύξηση τον Δεκέμβριο, δηλαδή κατά 0,50% και όχι κατά 0,75%.
Από αυτό το σημείο και μετά, οι τράπεζες θα αρχίσουν να αναπροσαρμόζουν με μεγαλύτερες κινήσεις τα επιτόκια των καταθέσεων προθεσμίας, επιδιώκοντας να αυξηθεί αυτή η κατηγορία καταθέσεων των νοικοκυριών, που είχε «νεκρώσει» λόγω χαμηλών αποδόσεων τα προηγούμενα χρόνια.
Έτσι, τον Δεκέμβριο αναμένεται ότι ένα μεγάλο μέρος της αύξησης από την ΕΚΤ θα περάσει στις καταθέσεις προθεσμίας, γεγονός που εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε αυξήσεις επιτοκίων τουλάχιστον κατά 30 μονάδες βάσης, ανάλογα με τη διάρκεια του «κλειδώματος» των κεφαλαίων. Στις καταθέσεις με διάρκεια άνω του ενός έτους οι αυξήσεις θα είναι μεγαλύτερες, κάτι που ήδη παρατηρήθηκε τον Σεπτέμβριο.
Σύμφωνα με στοιχεία που έχει δημοσιεύσει η Τράπεζα της Ελλάδος για τις νέες καταθέσεις, τον Σεπτέμβριο κρατήθηκε σταθερό το επιτόκιο καταθέσεων μίας ημέρας, στο 0,03%, υπήρξε μια μικρή αύξηση στις καταθέσεις προθεσμίας με διάρκεια μέχρι ένα έτος, από 0,11% σε 0,14%, αλλά σημειώθηκε σημαντική αύξηση (υπερδιπλασιασμός) στο μέσο επιτόκιο για καταθέσεις με διάρκεια άνω του ενός έτους.
Στόχος των τραπεζών δεν θα είναι να κινηθούν πολύ επιθετικά για να προσελκύσουν μαζικά τους καταθέτες, αλλά να δελεάσουν με καλύτερες αποδόσεις καταθέτες που θα περάσουν από το απλό ταμιευτήριο στις προθεσμιακές. Αυτή η πολιτική σχετίζεται την αναγκαστική αλλαγή στο μείγμα χρηματοδότησης των τραπεζών, αφού θα πρέπει τους επόμενους μήνες να επιστρέψουν το μεγαλύτερο μέρος των φθηνών, μακροπρόθεσμων χρηματοδοτήσεων που είχαν λάβει από την ΕΚΤ, συνολικού ύψους 51 δισ. ευρώ.
Ένα μέρος από αυτές τις μακροπρόθεσμες χρηματοδοτήσεις θα υποκατασταθεί με καταθέσεις προθεσμίας, που θα πρέπει όμως να γίνουν πιο ελκυστικές για να προσελκύσουν το ενδιαφέρον των νοικοκυριών. Οι τράπεζες θα «δοκιμάσουν τα νερά» με σταδιακή αύξηση επιτοκίων, μέχρι να επιτύχουν τον στόχο που θα έχουν θέσει για αύξηση των προθεσμιακών καταθέσεων.
Σε κάθε περίπτωση, η χρηματοδότηση από καταθέσεις είναι πολύ πιο συμφέρουσα για τις τράπεζες από την άντληση ρευστότητας από τη διατραπεζική αγορά. Το Euribor ενός μήνα βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα από το 2012, ξεπερνώντας το 1,40%, ενώ το Euribor 12 μηνών έχει εκτιναχθεί πάνω από 2,80%, επίπεδο που είχε να καταγραφεί από το 2009.