Την αποχώρηση του Δημοσίου από τις συστημικές τράπεζες προαναγγέλλει το μεταμνημονιακό Αναπτυξιακό Σχέδιο της Κυβέρνησης.
Συγχρόνως θα εφαρμοστεί το σχέδιο για την πλήρη άρση των capital controls, αλλά και το σχέδιο για την αποτελεσματική μείωση των «κόκκινων» δανείων.
Η μετάβαση σε μια νέα εποχή μετά την έξοδο από το μνημόνιο την 21η Αυγούστου 2018 δρομολογεί και την απεξάρτηση των τραπεζών από την κρατική παρουσία (μέσω του ΤΧΣ), αλλά και το αντίστροφο, σηματοδοτώντας το πέρασμα της οικονομίας στην κανονικότητα.
Η μείωση της συμμετοχής του Δημοσίου στις συστημικές τράπεζες θα είναι σταδιακή και θα σχεδιαστεί διεξοδικά, με βάση μια ορθολογική πρακτική των μετόχων, προκειμένου να διασφαλιστεί μια ομαλή μετάβαση, ενώ η εξεύρεση στρατηγικών επενδυτών θα ήταν συνεπής με την στρατηγική για την ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Σήμερα, τα ποσοστά συμμετοχής του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας στο μετοχικό κεφάλαιο των συστημικών τραπεζών είναι:
- Εθνική Τράπεζα: 40,39%
- Πειραιώς: 26,42%
- Alpha Bank: 10,96%
- Eurobank: 2,38%
Όπως σημειώνεται σχετικά στο κείμενο «αναπτυξιακή στρατηγική», στην αποτελεσματική εταιρική διακυβέρνηση στις τράπεζες έχει δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα τα τελευταία χρόνια, η οποία είναι απαραίτητη για τη λειτουργία του τραπεζικού τομέα και της οικονομίας στο σύνολό της. Υπενθυμίζει ότι κατά την διάρκεια των τελευταίων δύο ετών, το Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) αξιολογεί ενεργά τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου και τις ρυθμίσεις διακυβέρνησης των συστημικών τραπεζών.
Ως αποτέλεσμα της πρακτικής αυτής είναι να αλλάξει ριζικά η σύνθεση των διοικητικών συμβουλίων των τραπεζών, με τη σταδιακή αντικατάσταση του 76% των μη εκτελεστικών μελών το 2016 και το 2017. Με τις αλλαγές, οι τράπεζες κατάφεραν επίσης να μεταφέρουν διεθνή εμπειρία στα διοικητικά συμβούλια αναφέρεται στο Αναπτυξιακό Σχέδιο.
Οι αλλαγές και η μετάβαση
Παράλληλα προαναγγέλονται αλλαγές και η διαδικασία μετάβασης στη νέα εποχή. «Την επόμενη περίοδο θα ληφθούν πρόσθετα μέτρα για τη βελτίωση της Διαχείρισης Κινδύνων καθώς του εσωτερικού ελέγχου (Compliance and Internal control), προκειμένου να προωθηθούν οι βέλτιστες πρακτικές και τα κατάλληλα πρότυπα στην εταιρική διακυβέρνηση και στις επιδόσεις των διοικητικών συμβουλίων.
Σε ότι αφορά στη σταδιακή μείωση της συμμετοχής του Δημοσίου στις συστημικές τράπεζες, αυτή θα σχεδιαστεί διεξοδικά, με βάση μια ορθολογική πρακτική των μετόχων, προκειμένου να επιτευχθούν δίκαιοι όροι και ομαλή μετάβαση, αναφέρεται.
«Η εξεύρεση στρατηγικών επενδυτών θα ήταν συνεπής και με την προαναφερόμενη στρατηγική για την ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Ο παραπάνω σχεδιασμός, θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, έναν οδικό χάρτη για την «Στρατηγική Εξόδου» και το ρόλο του ΤΧΣ σε αυτές τις διαδικασίες, σύμφωνα με ό,τι ήδη προβλέπεται στο σχετικό νόμο για το ΤΧΣ.
Τα Capital Controls
Σε ότι αφορά στα capital controls το Αναπτυξιακό Σχέδιο αναφέρει ότι οι περιορισμοί αυτοί αίρονται σταδιακά. Τον Μάιο του 2017, η κυβέρνηση δημοσίευσε έναν χάρτη πορείας για τη σταδιακή χαλάρωση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, ο οποίος περιγράφει τη στρατηγική και τις συνθήκες για την χαλάρωση και τελικά, την εξάλειψη όλων των περιορισμών.
Αφού περιγράφονται οι κινήσεις που έγιναν την τελευταία τριετία, καταγράφονται τα βήματα που θα ακολουθήσουν και τα οποία περιλαμβάνουν:
- Κατάργηση των περιορισμών των αναλήψεων μετρητών. Σε συνδυασμό με τους καταργηθέντες περιορισμούς για το άνοιγμα νέων λογαριασμών, θα ολοκληρώσει την απελευθέρωση των εγχώριων συναλλαγών και την κατάργηση του δεύτερου πυλώνα των περιορισμών.
- Αύξηση των ορίων μεταφοράς κεφαλαίων στο εξωτερικό για επιχειρήσεις και ιδιώτες.
- Αύξηση του τρέχοντος ορίου έγκρισης συναλλαγών, με σκοπό την ανάθεση αυτής της αρμοδιότητας στις υποεπιτροπές τραπεζών.