Ουραγοί στην Ευρωζώνη και συνολικά μεταξύ των αναπτυγμένων χωρών είναι οι Έλληνες στην αποταμίευση. Χρήματα για αποταμίευση δεν μένουν σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των συμπατριωτών μας, καθώς η επιβάρυνση από τις δαπάνες στέγασης (αυξημένες τιμές ενοικίων) είναι τεράστιες, σε σύγκριση με τις άλλες χώρες της Ε.Ε.
Καθοριστικοί παράγοντες για την απογοητευτική εικόνα που παρουσιάζει η αποταμίευση στην Ελλάδα και απεικονίζεται σε έρευνα της Eurobank είναι επίσης οι μεγάλες δαπάνες των ελληνικών νοικοκυριών για την υγεία και την εκπαίδευση. Επίσης διαμορφωτές αυτής της συνθήκες, σύμφωνα πάντα με την έρευνα της Eurobank, είναι η φοροδιαφυγή που είναι πιο εκτεταμένη μεταξύ των αυτοαπασχολούμενων και τα υψηλά ποσοστά αναπλήρωσης στις συντάξεις κατά το παρελθόν. Αξιο αναφοράς είναι ότι τα νοικοκυριά με δύο ενήλικες και παιδιά καταγράφουν αρνητική αποταμίευση (-2.159 ευρώ)
Σύμφωνα με την έρευνα:
H χώρα μας έχει τη χαμηλότερη εθνική αποταμίευση ως ποσοστό του ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώπη, ενώ
- Η διαφορά στα ποσοστά εθνικής αποταμίευσης μεταξύ της Ευρωζώνης και της Ελλάδας διευρύνθηκε, κάτι που οφείλεται στη μεγάλη πτώση του ποσοστού αποταμίευσης του ιδιωτικού τομέα, ενώ η αποταμίευση του δημοσίου τομέα αυξήθηκε μετά το 2010.
- Το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών στην Ελλάδα είναι σημαντικά χαμηλότερο από τα αντίστοιχα της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Ιταλίας, καθώς επίσης και της Ευρωζώνης.
- Οι διαγενεακές μεταβιβάσεις πλούτου, και ιδιαίτερα οι γονικές παροχές, είναι πολύ πιο διαδεδομένες στην Ελλάδα σε σχέση με τις άλλες χώρες, με αρνητικές συνέπειες στην αποταμίευση.
- Η διόρθωση του εξαιρετικά υψηλού ποσοστού αναπλήρωσης του εισοδήματος που παρείχε το συνταξιοδοτικό σύστημα στην Ελλάδα μετά το 2010 αναμένεται να επηρεάσει θετικά την αποταμίευση των νοικοκυριών.
- Το πολύ μεγάλο ποσοστό αυτοαπασχόλησης στην ελληνική οικονομία συνδέεται αρνητικά με την αποταμίευση.
- Στο βαθμό που η φοροδιαφυγή είναι πιο εκτεταμένη μεταξύ των αυτοαπασχολούμενων, επηρεάζονται επίσης αρνητικά τα δημόσια έσοδα και η δημόσια αποταμίευση.
- Η τεράστια επιβάρυνση των νοικοκυριών με δαπάνες στέγασης σε σχέση με τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την αποταμίευση.
Η αποταμίευση των νοικοκυριών
Από την ανάλυση των μικροοικονομικών δεδομένων της Έρευνας Οικογενειακών Προϋπολογισμών του 2019 προκύπτει ότι:
- Η μέση ετήσια αποταμίευση για το σύνολο του δείγματος ανέρχεται στα 1076 ευρώ, ενώ είναι αρνητική για τα νοικοκυριά με δύο ενήλικες και παιδιά (-2159 ευρώ).
- Η μέση ετήσια αποταμίευση των συνταξιούχων ανέρχεται σε 2248 ευρώ, των εργαζομένων σε 410 ευρώ, των μισθωτών σε 542 ευρώ και των αυτοαπασχολούμενων σε 63 ευρώ.
- Το 40% της συνολικής αποταμίευσης προέρχεται από το 1% των νοικοκυριών με τα υψηλότερα εισοδήματα.
- Οι αυτοαπασχολούμενοι έχουν το μικρότερο και σχεδόν μηδενικό ποσοστό αποταμίευσης σε σχέση με το διαθέσιμο εισόδημα τους, ενώ οι συνταξιούχοι είναι η κατηγορία με το μεγαλύτερο ποσοστό αποταμίευσης.
- Στο σύνολο του δείγματος το ποσοστό αποταμίευσης είναι 5.3%, ενώ είναι μόλις 1.6% για τους εργαζόμενους.
- Τα ποσοστά αποταμίευσης διαφέρουν σημαντικά ανά κλίμακα εισοδήματος και είναι αρνητικά για τέσσερα στα δέκα νοικοκυριά του δείγματος.
- Οι δαπάνες για υγεία και εκπαίδευση σχετίζονται αρνητικά με την αποταμίευση.
- Τα νοικοκυριά που δηλώνουν δαπάνες σε τυχερά παίγνια έχουν σημαντικά χαμηλότερο ποσοστό αποταμίευσης.