Το δρόμο για απολύσεις όλων των εργαζομένων επιχειρήσεων που πτωχεύουν χωρίς αποζημίωση ανοίγει ο νέος πτωχευτικός κώδικας, όπως επισημαίνουν νομικοί, επιδεινώνοντας σε πολύ μεγάλο βαθμό για τους εργαζομένους το καθεστώς που ίσχυε ως τώρα.
Με την κήρυξη της πτώχευσης, όπως σημειώνουν οι ίδιες πηγές, το σχέδιο νόμου για το νέο πτωχευτικό κώδικα προβλέπει ότι «επέρχεται αυτοδίκαιη και αζήμια λύση όλων των εκκρεμών και διαρκών συμβάσεων του οφειλέτη», μεταξύ αυτών και των συμβάσεων εργασίας, ενώ δεν απαιτείται η καταβολή αποζημίωσης στους εργαζόμενους. Οι προβλέψεις αυτές αντιστρέφουν πλήρως το ισχύον σήμερα θεσμικό πλαίσιο περί πτώχευσης του ν. 3588/2007, αφού εκεί κανόνας ήταν η συνέχιση των συμβάσεων και εξαίρεση η καταγγελία τους, ενώ προβλέπονταν και αποζημίωση για τις συμβάσεις αόριστου χρόνου.
Ειδικότερα, το άρθρο 29 του σχεδίου για τη λύση ισχύος συμβάσεων προβλέπει ότι «η κήρυξη της πτώχευσης προκαλεί την αυτόματη και αζήμια λύση όλων των εκκρεμών και διαρκών συμβάσεων του οφειλέτη την εξηκοστή ημέρα από την κήρυξη της πτώχευσης».
Περαιτέρω, το άρθρο 35 εξειδικεύει ποια τύχη θα έχουν οι συμβάσεις εργασίας και αναφέρει τα ακόλουθα:
- Εντός της προθεσμίας αυτοδίκαιης λύσης των συμβάσεων εργασίας του άρθρου 29, ο σύνδικος μπορεί να αιτηθεί τη συνέχιση, μέσω νέων συμβάσεων με εργαζομένους με τους ίδιους όρους, συμβάσεων που ίσχυαν πριν την κήρυξη της πτώχευσης. Η σχετική έγκριση πρέπει να λαμβάνεται από τον εισηγητή και τη συνέλευση πιστωτών. Για το κύρος της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας δεν απαιτείται η καταβολή αποζημίωσης.
- Οι απαιτήσεις των μισθωτών από μισθούς και λοιπές παροχές που γεννήθηκαν πριν την κήρυξη της πτώχευσης, καθώς και κάθε συναρτώμενη με την καταγγελία απαίτησή τους, όπως ιδίως αποζημίωση εκ του νόμου, αποτελούν πτωχευτικές απαιτήσεις, για τις οποίες οι μισθωτοί ικανοποιούνται ως πτωχευτικοί πιστωτές κατά τις ειδικότερες περί κατατάξεως των πιστωτών διατάξεις του παρόντος κώδικα.
- Μισθωτός που πραγματικά συνεχίζει να παρέχει την εργασία του μετά την κήρυξη της πτώχευσης, για τους μισθούς και τις συναφείς παροχές, ικανοποιείται ως ομαδικός πιστωτής.
Με βάση τα παραπάνω προκύπτει ότι οι εργαζόμενοι που θα μπαίνουν στον κυκεώνα μιας πτώχευσης θα έχουν, στην καλύτερη περίπτωση, την τύχη να συνεχίζουν την εργασία τους με νέες συμβάσεις με την επιχείρηση και με τους ίδιους όρους, αφού πρώτα θα απολύονται χωρίς αποζημίωση. Τα δεδουλευμένα τους και οι νόμιμες αποζημιώσεις θα αποτελούν πτωχευτικές απαιτήσεις, δηλαδή θα πρέπει να περιμένουν να ικανοποιηθούν μέσα από την πτωχευτική διαδικασία, στο βαθμό που αυτό θα είναι δυνατό με βάση την αξία της περιουσίας που θα ρευστοποιηθεί. Το πνεύμα του σχεδίου για το νέο κώδικα είναι απλό, όπως λένε χαρακτηριστικά νομικοί: «αυτό που προέχει είναι να ικανοποιηθούν οι πιστωτές και να συνεχίσει, αν είναι δυνατό, τη λειτουργία της η επιχείρηση, ενώ οι εργαζόμενοι μπαίνουν στην τελευταία σειρά προτεραιότητας του νομοθέτη».
Ως τώρα, είναι πολύ λίγοι οι εργαζόμενοι που είχαν τη δυσάρεστη εμπειρία της εμπλοκής σε μια διαδικασία πτώχευσης της επιχειρήσεις όπου εργάζονταν, καθώς το θεσμικό πλαίσιο αποθάρρυνε την πτώχευση. Όμως, στις «δαγκάνες» του νέου πτωχευτικού κώδικα εκτιμάται ότι θα πιαστεί μεγάλος αριθμός εργαζομένων, αφού το σχέδιο που συζητείται οδηγεί σε πολλαπλασιασμό των πτωχεύσεων.
Είναι χαρακτηριστικό ότι εισάγεται το τεκμήριο παύσης πληρωμών, με βάση το οποίο ένας επιχειρηματίας θα μπορεί να κάνει αίτηση πτώχευσης, ή οι πιστωτές του θα μπορούν να ζητούν πτώχευση. Το τεκμήριο αυτό ορίζεται ως εξής: ο οφειλέτης θεωρείται ότι βρίσκεται σε παύση πληρωμών όταν «δεν καταβάλλει ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του προς το Δημόσιο, τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης ή πιστωτικά ή χρηματοδοτικά ιδρύματα, σε ύψος τουλάχιστον 40% των συνολικών του ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του προς τον αντίστοιχο φορέα για περίοδο τουλάχιστον έξι (6) μηνών, εφόσον η μη εξυπηρετούμενη υποχρέωσή του υπερβαίνει το ποσό των 30.000».
Νομικοί εκτιμούν ότι με βάση το κριτήριό της παύσης πληρωμών θα υπάρξει μεγάλος αριθμός αποφάσεων κηρύξεις πτωχεύσεων από τα αρμόδια δικαστήρια και σε όλες αυτές τις περιπτώσεις οι εργαζόμενοι θα χάσουν τις αποζημιώσεις τους.
